قرار بود انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مانند سال ۲۰۲۰، رقابت تکراری «جو بایدن» رئیس‌جمهوری کنونی و «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا باشد اما وقتی در ژوئیه امسال (مردادماه) بایدن از دور رقابت کنار کشید و «کامالا هریس» معاونش وارد عرصه رقابت شد؛ این صحنه تغییر کرد.
چه مسائلی برای مردم آمریکا مهم است؟
در یک نظرسنجی که توسط بنیاد کارنگی در اواخر اوت(شهریور) ۲۰۲۴ انجام شد، بخشی از دیدگاه‌ها و اولویت‌های مهم مردم آمریکا در دو بخش داخلی و خارجی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ مطرح و رسانه‌ای شد. طبق این نظرسنجی، مهمترین چالش‌های سیاست خارجی این کشور که رئیس‌جمهوری آتی باید به آنها رسیدگی کند، شامل موارد زیر است:
۱- وضعیت مهاجرت غیرقانونی در مرز آمریکا و مکزیک (با ۵۰ درصد رای مخاطبان نظرسنجی)
۲- تغییرات آب‌وهوایی (۴۰ درصد)
۳- جنگ اسرائیل و حماس (۳۵ درصد)
۴- جنگ و روابط روسیه و اوکراین (۲۸ درصد)
۵- روابط با چین (با ۲۸ درصد)
در مجموع مهاجرت غیرقانونی اتباع بیگانه، تغییرات آب‌وهوایی و جنگ در خاورمیانه به ترتیب سه مساله اصلی مردم آمریکا در حوزه سیاست خارجی هستند که البته میزان آن در میان گروه‌های نژادی مختلف از جمله سفیدپوستان، سیاهپوستان یا آمریکایی‌های مهاجرتبار متفاوت بوده است.
مهمترین چالش‌های سیاست داخلی آمریکا نیز طبق این بررسی، مسائل «اقتصادی، بیکاری و تورم» بوده که این موارد در همه دوره‌های انتخابات ریاست جمهوری به عنوان مهمترین مسائل داخلی مطالبه مردم آمریکا از رئیس‌جمهورشان بوده است.
دکتر «مایکل کاکس» Michael Cox متخصص حوزه آمریکا در اندیشکده «چتم هاوس» در ارزیابی شرایط اقتصادی آمریکا در دوره بایدن در گزارشی نوشت: آمار اقتصاد آمریکا بیانگر این موضوع است که اکنون نرخ بیکاری در پایین‌ترین میزان خود قرار دارد؛ اقتصاد آمریکا در هر فصل نزدیک به سه درصد رشد داشته؛ دستمزدها در حال افزایش بوده و بازار سهام در حال عبور از سقف‌های تاریخی خود است. در همین حال، پیش‌بینی می‌شود نرخ‌های بهره که بیش از دو سال است به بالاترین حد خود رسیده، به ضرورت کاهش خواهد یافت.
در نظرسنجی‌ها چه کسی پیشتاز است؛ هریس یا ترامپ؟
کاملا هریس نامزد ریاست جمهوری دموکرات‌ها بلافاصله پس از اعلام ورود به عرصه انتخابات توانست در میانگین‌های نظرسنجی‌های سراسری آمریکا کمی از ترامپ پیشی گیرد، به‌گونه‌ای که در یک ماه بعد از آن توانست چهار درصد آمار افکارسنجی‌ها را به نفع خود جابه‌جا کند. اما این روند در سپتامبر(شهریور) به تعادل میان او و ترامپ رسید و پس از آن ترامپ به صورت تنگاتنگ در این نظرسنجی‌ها رتبه خود را روز به روز بهتر کرده است.
براساس گزارش منابع خبری از جمعیت بیش از ۳۴۵ میلیون نفری آمریکا در ۵۰ ایالت، ۲۴۰ میلیون نفر واجد شرایط شرکت در رای‌گیری انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ این کشور هستند. البته ناظران روند انتخابات در آمریکا می‌گویند اگرچه نظرسنجی‌ها در این کشور می‌تواند میزان محبوبیت یک کاندیدا را نشان دهد اما نمی‌تواند سرنوشت واقعی انتخابات را به طور کامل پیش‌بینی کند، زیرا نظام انتخابات «الکترال کالج» در آمریکا تعیین‌کننده پیروز نهایی در این انتخابات است.
طبق قوانین آمریکا، در این سیستم به هر ایالت تعدادی رأی متناسب با آمار جمعیت آن داده می‌شود و در مجموع ۵۳۸ رای کالج الکترال قابل تصاحب است؛ بنابراین یک کاندیدا برای پیروزی نیاز به ۲۷۰ رای الکترال دارد. در واقع در این سبک از انتخابات، رئیس‌جمهوری به‌طور غیرمستقیم توسط ۵۳۸ عضو «الکترال کالج» یا مجمع برگزینندگان از ایالت‌های مختلف، انتخاب می‌شود و هر نامزدی که بتواند دستکم ۲۷۰ رای را کسب کند، به کاخ سفید می‌رود.
شروع رای‌گیری زودهنگام
قوانین انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا مجوز اخذ آرا پیش از روز پنجم نوامبر را به برگزارکنندگان انتخابات داده است. رسانه‌های بین‌المللی گزارش دادند رای‌گیری زودهنگام از روز سه‌شنبه ۲۴ مهرماه (۱۵ اکتبر) در تعدادی از ایالت‌های آمریکا آغاز شده و تا روز جمعه ۲۷ مهرماه بیش از پنج میلیون رای اخذ شده است. این موضوع به ویژه در هفت ایالت سرنوشت‌ساز بسیار مهم است.
هفت ایالت سرنوشت‌ساز
هفت ایالت مهم در آمریکا در سرنوشت انتخابات بسیار تاثیرگذارند اما به‌دلایل مختلف نمی‌توان تا روز انتخابات برآورد دقیقی از عملکرد و جهت‌گیری انتخاباتی این ایالت‌ها داشت.
طبق گزارش رسانه‌های آمریکا، این ایالت‌ها به ترتیب از شرق به غرب آمریکا شامل ویسکانسین، میشیگان، پنسیلوانیا، کارولینای شمالی، جورجیا ، آریزونا و نوادا هستند، زیرا در برخی از این ایالت‌ها که پایگاه دموکرات‌ها محسوب می‌شوند مانند میشیگان و ویسکانسن دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶ توانست رای این ایالت‌ها را از آبی به قرمز تغییر دهد.
رسانه‌های آمریکایی در این دور از انتخابات، ایالت میشیگان را یکی از سه ایالت «دیوار آبی» معرفی کرده‌اند که به همراه پنسیلوانیا و ویسکانسین می‌تواند به دموکرات‌ها در انتخابات پنجم نوامبر کمک قابل توجهی کند.
اکونومیک تایمز در گزارشی در این زمینه نوشت: اگرچه انتظار می‌رود در شصتمین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، ۲۴۰ میلیون نفر شرکت کنند اما به نظر می‌رسد نه رای همه آنها بلکه هفت ایالت کلیدی در نتایج انتخابات این دوره سرنوشت‌ساز باشد.
طبق این گزارش، میدان نبرد اصلی میان نامزدهای انتخابات در هفت ایالت یادشده قرار دارد زیرا مسائل کلیدی از جمله موضوع‌های مرتبط با مهاجرت، سقط‌جنین و نگرانی‌های اقتصادی در هر دو پویش نامزدها به طور گسترده مطرح شده تا رأی‌دهندگان بلاتکلیف را تحت تأثیر قرار دهد و حمایت لازم برای پیروزی را به دست آورند.
براساس گزارش جمعه گذشته(۲۷ مهرماه) تارنمای یواس‌ای تودی، در نظرسنجی‌های انجام شده در ایالت‌های مختلف آمریکا بسته به جمعیت آنها بین ۲ تا ۵ درصد و در برخی ایالت‌ها تا ۸ درصد افرادی هستندکه هنوز در مورد اینکه به کدام یکی از نامزدها رای دهند، تصمیم‌گیری نکرده‌اند. بنابراین فعالیت پویش‌های ترامپ و هریس به‌ویژه در ایالت‌های موثر یادشده در جلب نظر رای‌دهندگان مردد، بسیار اهمیت داشته و در نتایج نهایی اخذ آرا بسیار موثر است.
سایه جنگ خاورمیانه بر انتخابات آمریکا
در کمتر دوره‌ای از انتخابات آمریکا سایه سیاست خارجی تا این اندازه بر این انتخابات سنگینی کرده است. در واقع سیاست خارجی به ندرت بر انتخابات ایالات متحده تأثیر گذاشته اما جنگ در خاورمیانه برای بسیاری از رای‌دهندگان عرب‌تبار آمریکایی که در ایالت میشیگان مستقرند تاثیر بسیار زیادی در آرای آنها خواهد داشت زیرا بسیاری از رای‌دهندگان آمریکایی عرب‌تبار به دنبال حوادث هفتم اکتبر (۱۵ مهر) سال گذشته میلادی تاکنون، از سیاست‌های بی‌قید و شرط حمایتی بایدن از اسرائیل ناامید و سرخورده شده و نسبت به آن موضع دارند. علاوه براین، افکار عمومی آمریکا در میان اقشار بزرگی از جوانان و زنان با مردم فلسطین و غزه همراهی و همدلی دارد.
جمعه ۱۸ اکتبر (۲۷ مهرماه) هریس در ایالت میشیگان در سخنانی گفت، زمان «پایان دادن به رنج» در خاورمیانه فرا رسیده است؛ در حالی که ترامپ در همین روز از یکی از تنها شهرهای مسلمان‌نشین این کشور بازدید کرد، زیرا بسیاری از رای‌دهندگان آمریکایی عرب‌تبار و مسلمان در شهرهای مختلف این ایالت زندگی می‌کنند.
هریس در سخنانش در اشاره‌ای کوتاه به جنگ اسرائیل علیه حماس و حزب‌الله گفت: «امسال با توجه به مقیاس مرگ‌ومیر و ویرانی در غزه و با توجه به تلفات و آوارگی غیرنظامیان در لبنان، سالی بسیار دشوار بوده است. مرگ یحیی سنوار رهبر حماس می‌تواند و باید نقطه عطفی باشد و همه باید از این فرصت استفاده کنند تا به جنگ غزه پایان دهند؛ گروگان‌ها را به خانه بازگردانند و یک بار برای همیشه به این رنج پایان دهند.»
این مواضع درحالی مطرح شده که ترامپ در دیدارش از یکی از شهرهای عرب‌نشین ایالت میشیگان، از هرگونه جزئیات در مورد برنامه‌های خود برای خاورمیانه اجتناب و فقط به این موضوع اکتفا کرد که، «فکر نمی‌کند جامعه عرب آمریکایی به هریس رای دهد زیرا او نمی‌داند، چه می‌کند.» هریس در مجموع در صورت راهیابی به کاخ سفید به احتمال زیاد سیاست‌های بایدن در خاورمیانه را ادامه خواهد داد.
به گفته «جولین بارنز-دیسی _ Julien Barnes-Dacey» مدیر بخش خاورمیانه شورای روابط خارجی اروپا (ECFR) که یک اندیشکده غیرانتفاعی اروپایی است، «بایدن ابزارهایی را برای تحت فشار قرار دادن نتانیاهو در اختیار دارد اما تاکنون تمایلی به استفاده از آنها نداشته است.»
البته ترامپ نیز در حمایت از اسرائیل مواضع مشابهی با هریس و حتی بیشتر از آن دارد. او که خود را حامی‌ترین رئیس‌جمهور آمریکا برای اسرائیل می‌داند، حتی در دوره اول ریاست جمهوری‌اش، سفر اتباع خارجی از تعدادی از کشورهای مسلمان را به آمریکا ممنوع کرد و اکنون بار دیگر تاکید کرده در صورت انتخاب مجدد، این ممنوعیت را گسترش خواهد داد و شامل پناهندگان غزه نیز می‌شود. ترامپ بسیاری از خواسته‌های دیرینه اسرائیل را برآورده کرد؛ از جمله اینکه در سال ۲۰۱۸ سفارت آمریکا را از تل‌آویو به بیت‌المقدس (اورشلیم) منتقل کرد؛ اگرچه این اقدام با حمایت کشورهای اروپایی و متحدان آمریکا روبه‌رو نشد.
جمع‌بندی
هریس معاون بایدن و ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا در یک کارزار انتخاباتی سنگین، رقابتی تنگاتنگ را با یکدیگر دارند. در برخی نظرسنجی‌ها مانند آن چه نیویورک تایمز گزارش کرده هریس ۴ درصد از ترامپ جلوتر است اما در میانگین نظرسنجی‌های ملی، دو طرف تقریبا نسبت به یکدیگر مزیتی ندارند و یا حداکثر تا دو درصد از یکدیگر فاصله می‌گیرند؛ بنابراین هر نوع پیش‌بینی در مورد نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در شرایط کنونی بسیار سخت خواهد بود و ایالت‌های میدان نبرد سرانجام سرنوشت نهایی را رقم خواهند زد.
طبق نظرسنجی جدیدی که به سفارش The Post انجام شد و نیویورک‌تایمز گزارش آن را منتشر کرد، هریس با چهار درصد برتری در سراسر کشور در برابر ترامپ قرار دارد، اما بیشتر رای‌دهندگان احتمالی ترجیح می‌دهند نامزد جمهوری‌خواه به مسائل مهمی مانند تورم، مهاجرت و مشاغل رسیدگی کند. در این نظرسنجی هریس با ۵۱ درصد نسبت به ۴۷ درصد ترامپ، پیشتاز بود اما به نظر می‌رسد تک تک روزهای باقی‌مانده تا انتخابات، این آمار قابلیت جابه‌جایی داشته و پیشتاز می‌تواند تغییر کند.
اگرچه محافل رسانه‌ای در آمریکا تصمیم مردم آمریکا در روز انتخابات را برای آینده این کشور سرنوشت‌ساز می‌دانند اما این انتخابات تاثیر بسیار مهمی هم در جهان و آینده خاورمیانه خواهد داشت. در مورد خاورمیانه می‌توان گفت، آمریکا همواره نزدیکترین متحد اسرائیل در منطقه بوده و نفوذ ژئوپلیتیکی قابل توجهی در منطقه دارد و سرنوشت انتخابات پنجم نوامبر به طور قطع در روند و آینده حوادث خاورمیانه تاثیرگذار خواهد بود؛ آن‌گونه که در سرنوشت جنگ در اوکراین نیز تاثیر زیادی خواهد داشت.