به گزارش ایرنا از اداره کل رسانه معاونت راهبردی ریاست‌جمهوری، در سومین جلسه از سلسله نشست‌های «برای ایران» در معاونت راهبردی ریاست‌جمهوری با عنوان «بررسی راهکارهای تعامل با نخبگان کشورهای همسایه و رفع مشکلات اقامتی آنها در ایران» که به ریاست محمدجواد ظریف معاون راهبردی رئیس‌جمهور و با حضور محسن شهرابی بنیانگذار اندیشکده دیاران، محمدمهدی شریعتمدار پژوهشگر و رایزن فرهنگی ایران در لبنان، سید حسن خلیلی نماینده وزارت خارجه و تعداد دیگری از پژوهشگران و نمایندگان دانشجویان خارجی حاضر در ایران برگزار شد، صاحب‌نظران به بیان دیدگاه‌های خود درباره چالش‌های جذب و تعامل با نخبگان خارجی پرداختند.
سهم بالای مهاجران در تولید ناخالص جهان
به گفته کارشناسان حاضر در این نشست بسیاری از اتباع خارجی حاضر در ایران ظرفیت‌های گوناگونی در حوزه‌های نوآوری یا حتی کسب‌وکار دارند اما به‌خاطر قوانین موجود با محدودیت مواجه هستند. در کشورهای مختلف سیاست‌هایی در قبال توانمندسازی مهاجران اجرایی می‌شود و آمارهای جهانی نشان می‌دهد با وجود اینکه تنها سه درصد از جمعیت جهان را مهاجران تشکیل می‌دهند اما ۹ درصد از کل تولید ناخالص داخلی جهان مربوط به فعالیت‌های اقتصادی این قشر است. به عنوان مثال، لبنان با وجود آنکه کشور کوچکی محسوب می‌شود و حدود پنج میلیون نفر جمعیت دارد اما مهاجران لبنانی که در دیگر کشورها حضور دارند سهم قابل توجهی در تجارت جهانی دارند به گونه‌ای که ۳۰ درصد از کل تجارت قاره آفریقا و ۱۴ درصد از تجارت منطقه آمریکای جنوبی در دست اتباع این کشور است.
نخبگان خارجی رقیب نخبگان داخلی نیستند
محسن شهرابی بنیانگذار اندیشکده دیاران با بیان اینکه در کشور توفیق چندانی در حوزه سیاستگذاری در قبال مهاجران و ساماندهی ظرفیت‌های آنها نداشته‌ایم، گفت: با وجود آنکه در بحث توانمندسازی و آموزش شرایط خوب و روبه‌رشدی داریم؛ اما اصل مشکل ما در شاخص‌های جذب است. بسیاری از کشورها از تهدید انگاری موضوع مهاجرت عبور کرده‌اند و در تلاش هستند تا از فرصت ورود مهاجران برای توسعه استفاده کنند. نباید به نخبگان خارجی به‌عنوان رقیب نخبگان داخلی نگاه کرد؛ بلکه این افراد می‌توانند ظرفیت‌های جدیدی را برای توسعه کشور به همراه بیاورند.
وی با اشاره به اینکه در حوزه مهاجرت خدمات پایه وجود ندارد و تنها اتفاقی که افتاده این است که ما به برخی مهاجران اقامت طولانی‌مدت می‌دهیم، گفت: حتی برای مهاجرانی که بسیار قابلیت زیادی دارند هم خدمات ویژه‌ای وجود ندارد. از سوی دیگر عدم قطعیت در پذیرش و طولانی‌بودن فرایند رسیدگی به درخواست اقامت مهاجران از دیگر موضوعاتی است که ایران را از گزینه مهاجرت نخبگان خارجی حذف می‌کند.
باید از فرصت حضور مهاجران استفاده کنیم
محمدمهدی شریعتمدار پژوهشگر و رایزن فرهنگی ایران در لبنان نیز که سابقه طولانی حضور در لبنان را در کارنامه خود دارد با اشاره به ورود تعدادی از اتباع لبنانی به کشورمان افزود: باید نگاهمان تبدیل تهدید به فرصت باشد و از فرصت حضور مهاجران لبنانی استفاده کنیم و اینکه سیاست ما با هدف بازگشتن آنها به کشورشان با خاطره‌ای خوش از ایران و سرمایه‌ساز برای ایران باشد. همچنین چیزی که ایران کمتر به آن توجه کرده تشکیل لابی‌های اجتماعی است و ما حتی در لبنان با همه نفوذ خود در این زمینه پیشرفت قابل‌ملاحظه‌ای نداشتیم.
وی یکی از مشکلات حضور مهاجران نخبه و تحصیل آنها در ایران را فرایند صدور ویزای دانشجویی دانست و گفت: متأسفانه افراد برای تغییر ویزای خود به ویزای تحصیلی در کشورمان باید از ایران خارج شده و دوباره وارد کشور شوند که این مسئله مشکلات جدی را برای آنها ایجاد کرده است.
نماینده دانشجویان لبنانی جنبش امل در ایران نیز گفت دانشجویان خارجی در کشورمان حتی در دریافت سیم‌کارت یا افتتاح حساب بانکی با مشکل مواجه هستند.