به گزارش ایرنا، استان گیلان چهار هزار صیاد در قالب ۴۶ پره صیادی فعال دارد که فصل صید ماهیان استخوانی را از ۲۰ مهر آغاز کرده و تا ۱۵ فروردین ماه سال بعد ادامه می دهند سال گذشته سه پره صیادی در سواحل غربی گیلان تعطیل شد و صدها سهام دار این پره ها بیکار. در واقع طی این سالها به دلیل کاهش ذخایر؛ صید و صیادی برای پره ها صرفه ندارد.
نگاهی به آمارهای پره های صیادی و صیادان و نیز حجم ماهیان صید شده طی یک دهه اخیر نشان می دهد این شرایط که تا سال‌های ۹۸ و ۱۳۹۹ روندی کاهشی داشته از زمانی که بازسازی ذخایر با قوت پیگیری شده، اندکی روند اصلاح شده و رو به افزایش است.
سال ۱۳۹۰ گیلان بیش از ۵ هزار و ۶۵۰ صیاد تحت پوشش ۵۶ شرکت تعاونی فعال داشت که در فصل صید سال ۱۳۸۹ حدود سه هزار و ۱۳۴ تن انواع ماهیان استخوانی صید کرده بودند و در سال ۹۹ صید ماهیان استخوانی در استان به ۲ هزار و ۹۱ تن رسید که سهم ماهی سفید از این صید ۶۶ درصد، کفال ۳۱ درصد و سایر گونه ها ۳ درصد بود.
در پایان فصل صید سال ۱۴۰۰ هم در گیلان ۴۷ شرکت صیادی پره از ۲۰ مهرماه عملیات صیادی خود را آغاز کردند و تا پایان فصل صید موفق شدند ۲ هزار و ۱۴ تن انواع ماهیان استخوانی را صید کنند که این مقدار نسبت به سال ۱۳۹۹چهار درصد کاهش داشت.
اما به سال ۱۴۰۱ با وجود آنکه ۴۶ پره صیادی از ۲۲ مهر تا ۱۵ فروردین فعالیت کردند اما بیش از ۲ هزار و ۴۰۰ تن انواع ماهیان استخوانی صید کردند که ۶۹ درصد نسبت به سال قبل افزایش داشت. اواسط فروردین سال ۱۴۰۳ نیز فصل صید ۱۴۰۲ در گیلان با صید سه هزار و ۲۰۰ تن انواع ماهیان استخوانی در سواحل گیلان با روندی افزایشی پایان یافت.
روند بازسازی ذخایر ماهیان استخوانی و خاویاری در گیلان نیز در سال ۱۳۸۹؛ ۲۰۰ میلیون قطعه بچه ماهی بود.
پس از حدود یک دهه در سال ۱۳۹۸ رودخانه‌هایی که از لحاظ دبی آب، مسائل زیستی، فیزیکی و شیمیایی شرایط مناسبی داشتند، شناسایی شدند و ماهیانی نظیر سفید، سوف، سیم، کولی، کپور از گونه‌های ماهیانی استخوانی و تاس ماهی ایرانی، فیل ماهی و اوزون برون از گونه ماهیان خاویاری رهاسازی شدند و در سال ۱۳۹۹ مدیر کل وقت شیلات اعلام کرد ۱۷۵ میلیون تن قطعه بچه ماهیان استخوانی در دریای خزر رهاسازی شد که نسبت به سال ۱۳۹۸ حدود ۳۰ درصد افزایش داشت و ۱۱ گونه بچه ماهیان استخوانی و خاویاری را رهاسازی کرده است.
سال ۱۴۰۰ هم در گیلان بالغ بر ۱۶۰ میلیون قطعه بچه ماهی استخوانی و خاویاری رها سازی شد و در سال ۱۴۰۱ سازمان شیلات ایران تعهد داشت ۱۶۰ میلیون بچه ماهی استخوانی با وزن زیر یک گرم تولید کند که در سه مرکز بازسازی ذخایر گیلان ۱۳۰ میلیون بچه ماهیان تولید و در رودخانه‌های منتهی به دریای خزر رهاسازی شد.
سال ۱۴۰۲ تولید بچه ماهی در مراکز بازسازی ذخایر استان گیلان به ۱۷۰ میلیون قطعه بچه ماهی یک گرم رسید و اواسط فروردین سال ۱۴۰۳ هم شیلات استان هدف‌گذاری خود را در بازسازی و رهاسازی ذخایر انواع ماهیان حدود ۲۰۰ میلیون قطعه بچه ماهی بالای گرم اعلام کرد.
شیلات استان از خرداد تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۳ بیش از ۱۸۰ میلیون قطعه انواع بچه ماهی در رودخانه های گیلان رهاسازی کرد که از این تعداد ۹۹۰ هزار قطعه بچه ماهی خاویاری در مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان در استان گیلان مرکز شهید انصاری و مرکز حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان شادروان دکتر یوسف پور(سیاهکل) رها سازی کرده است. همچنین در این مدت بیش از ۱۴۵میلیون بچه ماهی سفید بالای یک گرم و ۱۸ میلیون قطعه بچه ماهی سفید در استخرهای شنی رهاسازی شد.
شیلات گیلان از خرداد تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۳ بیش از ۱۸۰ میلیون قطعه انواع بچه ماهی در رودخانه های گیلان رهاسازی شد.
علاوه بر این ۲۰ میلیون قطعه بچه ماهی کپور تالابی، سیم، کولی، اردک ماهی و سوف هم رهاسازی شد و به گفته مدیران شیلاتی استان این رهاسازی در گونه‌های بومی ادامه دارد.
در واقع کاهش ذخایر ماهیان دریای خزر منجر به آسیب به گستره فعالیت های صیادی می شود ضمن آنکه گسترش فعالیت های صیادی بویژه غیرمجاز هم اثر منفی بر ذخایر ماهیان دارد و در واقع این شرایط یک سیکل و چرخه بهم پیوسته است که به شدت هر یک از اجزا آن از هم متاثر می شوند.
در عین ضرورت مدیریت فعالیت‌های صیادی آنچه مهم به نظر می رسد تکثیر و بازسازی ذخایر است که بخشی از آن به طور طبیعی با کاهش آلاینده ها و کاهش شن برداری رودخانه‌ها و صیدهای غیر مجاز در مصب ها و بالادست رودخانه ها انجام می شود اما بخشی دیگر توسط شیلات طی این سالها انجام شده و می شود اما باید به گونه ای باشد که میزان اثرگذاری آن تقویت شود.
تولید ۸۰ میلیون لارو انواع بچه ماهیان استخوانی در مرکز شهید انصاری
یکی از مراکز مهم بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان در استان گیلان مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ماهیان استخوانی شهید انصاری است که با ۲ مزرعه و ۸۹ هکتار استخر فعال است.
رئیس این مرکز به خبرنگار ایرنا گفت: مرکز شهید انصاری تنها مجموعه ای است که بیشترین تنوع گونه‌های ماهیان جنوب دریای خزر را در زمینه بازسازی ذخایر به خود اختصاص داده است، این ماهیان شامل ماهی سفید فرم بهاره و پائیزه، ماهی سیم، کپور دریایی و نیز تالابی، انواع کولی‌ها متشکل از سیاه کولی و شاه کولی، لای ماهی و اردک ماهی در تالاب با پیش فرض صید مولدین ماهی کولمه در دستور کار است.
دانیال گروهی در مورد تکثیر و بازسازی ماهی سفید فرم پائیزه (از ماهیان فیتوفیلوس گیاه دوست) نیز گفت: این گونه از ماهی سفید برخلاف ماهی سفید فرم بهاره که لیتوفیلوس یا سنگ دوست است به رودخانه‌هایی مهاجرت می کند که بستر گیاهی داشته باشد از اینرو در تالاب انزلی شرایط برای این ماهی مناسب است اما پارسال با وجود هماهنگی با پره‌های صیادی انزلی و صیادان مجاز کارت‌دار و افزایش تعداد شناورهای صید و صیادی فقط ۵۰ عدد از مولدین این ماهی بصورت زنده صید و به کارگاه منتقل شد.
گروهی اضافه کرد: از این تعداد مولدین ۲۵۰ هزار لارو تولید و در استخرهای خاکی از قبل آماده شده رهاسازی شد که امیدواریم با پیش فرض موجود لارو معرفی شده به استخرها ۷۰ تا ۸۰ درصد ضریب بازماندگی داشته باشند.
گروهی؛ ماهی سفید فرم بهاره را شاخص‌ترین گونه بازسازی شده در این مرکز اعلام کرد و افزود: در برنامه توسعه پنجم و ششم رهاسازی ۵۰ میلیون بچه ماهی سفید، ۱۵ میلیون ماهی سیم و یک و نیم میلیون سایر گونه ها به این مرکز تعرفه شده است.
وی گفت : برای امسال (۱۴۰۳) هم باتوجه کاهش صید مولدین در مقایسه با سال گذشته تاکنون بیش از۸۰ میلیون لارو در استخرهای مرکز شهید انصاری کشت و ۱۸ میلیون لارو به سایر مراکز بازسازی تحویل شد.
رئیس مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت با بیان اینکه این مرکز آمادگی ارسال لارو به مراکز بازسازی ذخایر داخل و خارج از استان را دارد، تصریح کرد: طبق هماهنگی‌های انجام شده با شیلات مازندران پنج میلیون لارو ماهی سفید مازاد نیاز استان هم به نماینده شیلات تحویل شد تا در استخرهای وشمگیر در گلستان کشت شود.
وی در خصوص تکثیر و بازسازی ذخایر ماهی سیم(از خانواده کپورماهیان) در مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت گفت: سال گذشته ۲ هزار و ۷۵۰ قطعه ماهی سیم مولد از دریاچه مخزنی سد مهاباد خریداری شد و حدود ۹۰۰ قطعه از بچه ماهیان تولیدی در این مرکز حفظ و با میانگین وزن ۳۵۰ گرم به بلوغ جنسی رسیدند.
گروهی ادامه داد: در مورد تکثیر ماهی کپورتالابی هم مولدین این ماهی با وزن‌های بسیار مناسب با مشارکت و همراهی صیادان حوضه جنوبی تالاب در روستاهای آبکنار، ماهروزه و کرکان تهیه شد و نزدیک ۳۰ میلیون لارو کپور تالابی تولید شده است.
وی تاکید کرد: یکی از برنامه های این مرکز تهیه بخشی از مولدین کپور دریایی از پره‌های صیادی استان گلستان است درصورت تامین این مولدین شاید بتوانیم گام های مهمی را به عنوان سایت پشتیبان برای غنی‌تر کردن قفس‌های دریایی با هدف کشت ماهیان بومی برداریم و بچه ماهی این قفس ها را تامین کنیم.
وی تصریح کرد: امسال در تکثیر اردک ماهی سال بسیار پررونقی را پشت سرگذاشتیم و بچه ماهیانی با وزن چهار گرم رهاسازی شد. باتوجه به تعداد مولدینی که از صیادان تهیه شد نزدیک به ۱۵۰ هزار بچه ماهی چهارگرم و ۲۰۰ هزار بچه ماهی ۲ گرمی را رها سازی کردیم.
در رهاسازی بچه اردک ماهی نزدیک به ۱۵۰ هزار قطعه بچه ماهی چهارگرم و ۲۰۰ هزار بچه ماهی ۲ گرمی در رودخانه های گیلان رها سازی شد.
وی تاکید کرد: سال گذشته موفقیت چندانی برای تامین مولدین سیاکولی و شاه کولی حاصل نشد و امیدواریم با راهکار برنامه‌ریزی شده، شیلات استان در سال جاری بتواند مولدین انواع ماهی کولی را به شکل جدی تامین کند.
رهاسازی ۶۲ میلیون قطعه بچه ماهی در حوزه شرق گیلان
مرکز حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان شادروان دکتر یوسف پور(سیاهکل) هم با حدود ۵۴ فقره استخر؛ امسال ۱۷۰ هکتارش آبگیری شده است.
رئیس مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان دریایی سیاهکل از تولید و رهاسازی ۷۰ میلیون انواع بچه ماهی در رودخانه‌های مستعد گیلان با هدف اجرای سیاست‌های بازسازی ذخایر شیلات خبر داد و افزود: مرکز حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان سیاهکل سال گذشته سه میلیون ۸۰۰ قطعه بچه ماهی سوف را در تالاب انزلی رها سازی کرد.
علی اکبر قربان نیا به خبرنگار ایرنا اظهار کرد: بازسازی ذخایر ماهی سوف در رودخانه های لله رود و سیاه رود شهرستانهای رودسر و لنگرود هم انجام شد که سبدصید صیادان این شهرستانها در اوزان ۲۰۰ تا ۲۵۰ گرم مشاهده شد. امسال چهار میلیون قطعه بچه ماهی سوف در رودخانه های گیلان رها سازی شد.
وی ادامه داد: سال گذشته ۵۵ میلیون قطعه بچه ماهی سفید از ۹ هزار مولد تولید و رها سازی شد که با توجه به ۱۳ هزار ماهی مولد تهیه شده از رودخانه های سفید رود و خشکرود شهرستان رودسر ۶۵ میلیون قطعه بچه ماهی سفید در این مرکز تولید و رها سازی شده است.
قربان نیا ادامه داد: این مرکز حدود ۲۰۰ هزار قطعه ماهی خاویاری شامل قره برون و فیل ماهی سیبری را در مرکز سیاهکل غذا دهی می کند که با حتساب ۵۰ درصد ضریب بازماندگی رهاسازیو ۱۱۱ هزار قطعه بچه ماهی خاویاری از گونه قره برون را پس از سه سال در رودخانه پلرود رها کرد، این رودخانه برای رهاکرد این گونه از ماهیان بسیار مساعد است.
به گفته وی به لحاظ مشاهدات عینی ضریب بازگشت بچه ماهیان به لحاظ شرایط محیطی و جوی و سایر فاکتورها معمولا ۱۰ درصد است.
وی هدف از تولید این بچه ماهیان را حفظ ذخایر ژنی ماهیان دریایی و جبران برداشت صید از دریا اعلام کرد و افزود: نتیجه بازسازی ذخایر افزون بر حفظ و ازدیاد نسل ماهیان به حفظ اشتغال جامعه صیادی کمک کرده و صید و صیادی را رونق می‌دهد.
قربان نیا یاد آور شد: بچه ماهیان تولیدی مرکز سیاهکل توسط گروه کارشناسان تخصصی این مرکز در رودخانه‌های چوبر تالش، سفید رود کیاشهر، رودبنه لاهیجان، چمخاله لنگرود و در رودسر در رودخانه های لله رود، خشکرود، اوشیان و میان‌ده رود چابکسر رهاسازی شده اند.
افزایش ۳۶ درصدی تولید ماهیان خاویاری در مرکز بازسازی ذخایر شهید بهشتی
رئیس مرکز بازسازی و حفظ ذخایر ژنتیکی ماهیان خاویاری شهید دکتر بهشتی سد سنگر گیلان از افزایش ۳۶ درصدی تولید ماهیان خاویاری در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ خبر داد.
اسحاق رسولی به ایرنا گفت: در سال ۱۴۰۳ در مجموع ۹۳۰ هزار قطعه انواع ماهیان خاویاری با میانگین وزن ۲ و نیم گرم تولید و رها سازی کرد. در سال ۱۴۰۳ مرکز بازسازی و حفظ ذخایر ژنتیکی ماهیان خاویاری شهید دکتر بهشتی سد سنگر ۸۰۰ هزار قطعه ماهی خاویاری از گونه قره برون، ۷۰ هزار قطعه ماهی خاویاری از گونه ازون برون بازسازی و رها سازی شد.
وی اضافه کرد: ۶۰ هزار قطعه ماهی خاویاری از گونه شیپ نیز امسال بازسازی و رها سازی شد. همچنین ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار قطعه ماهی سفید از گروه ماهیان استخوانی نیز با میانگین وزن یک گرم و یک میلیون قطعه بچه ماهی کپور دریایی با میانگین وزن یک و ۲ دهم گرم تولید و با هدف احیای نسل و حفظ ذخایر ماهیان خاویاری و استخوانی در رودخانه های منتهی به دریای خزر رهاسازی شد.
مرکز حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان خاویاری شهید بهشتی گیلان از بزرگترین مراکز بازسازی شیلات ایران است که از ابتدای فعالیت تاکنون بیش از ۱۲۰ میلیون قطعه انواع بچه ماهیان خاویاری شامل شیپ، فیل ماهی، تاس ماهی ایرانی، چالباش و اوزون برون را در رودخانه‌های منتهی به دریای خزر بویژه رودخانه سفیدرود رهاسازی کرده است.
سهم پنج درصدی رودخانه های غرب در بازسازی ذخایر
رودخانه های منتهی به دریای خزر بعنوان محل تخم ریزی ماهیان رود کوچ اصلی ترین منبع بازسازی ماهیان حوزه گیلان اند که اهمیت بسزایی در تکثیر و بازسازی ذخایر ماهیان دارند. گیلان بیش از ۴۰ رودخانه دارد که مهم‌ترین آنها سفیدرود، آستاراچای، کَرگان رود، شفارود، ماسوله رودخان، رود شاخزر یا جمعه بازار، لنگرود رودخان، شلمان رود و پل رود (بزرگ ترین رود شرق گیلان که چاک رود" از شاخه های آن است) است.
از بین این رودخانه ها ۹۵ درصد از مولدین مورد نیاز مراکز بازسازی ذخایر استان از رودخانه سفید رود تهیه می شود که بیشترین تعداد معادن استخراج شن و ماسه در آن قرار دارد. پنج درصد باقی مانده نیز از رودخانه لله رود و سیاه رود در شرق و حویق و لمیر در غرب تهیه می شوند که به گفته رئیس مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت جامعه بهره بردار غرب استان با تاکید بر حوزه تالش به دلیل سطح تعامل بسیار کمتر در سال ۱۴۰۲ مولدین خوبی از این منطقه تامین نشده است.
پروژه های تحقیقاتی رودخانه های حویق، لمیر، سیادرویشان، شفارود در غرب استان که در سال ۱۳۸۶ توسط علینقی سرپناه، کیوان عباسی و غلامرضا مهدی زاده از محققان سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تهران، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی و موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور و سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی بندرانزلی در تحقیقی نقش رودخانه های غرب استان گیلان در بازسازی ماهیان رودکوچ دریای خزر انجام شد نشان داد در این رودخانه ها ۲۵ گونه از ۱۰ خانواده ماهیان زندگی می کنند که کپور ماهیان با ۱۲ گونه و ۸۲.۶ درصد جمعیت غالب ماهیان بودند.
در این رودخانه ها ۱۹ گونه از ماهیان بومی و ۶ گونه غیر بومی نیز شناسایی شد که براساس نتایج پنج گونه ماهی شامل شاه کولی، کبور معمولی، ماش ماهی، ماهی سفید و سیاه کولی (از ماهیان رودکوچ) جهت تکثیر طبیعی از دریا به این رودخانه ها مهاجرت می‌کنند که وضعیت فراوانی شاه و ماهی سفید نسبتا مناسب ولی جمعیت سه گونه ترویجی حفاظت رودخانه ها با مشارکت مردم در چهارچوب مدیریت ماهیگیری مسئولانه ارزیابی شد.
حال این رودخانه ها به دلایلی چون بروز خشکسالی ها، افزایش بستر برداری رودخانه ها و صید بی رویه در دریا، افزایش آلودگی به ویژه وجود بند در زیر پل های بزرگ مسیر اصلی تالش - آستارا که امکان گذر ماهیان را به مناطق بالادست غیر ممکن و یا سخت کرده است و کاهش ارزش اقتصادی مهاجرت ماهیان به این رودخانه ها به شدت کم شده است.
از ۱۸۰ میلیون قطعه انواع بچه ماهی رهاسازی شده در رودخانه های گیلان طبق آمار غیر رسمی سالانه حدود ۶ میلیون انواع بچه ماهی استخوانی در منطقه غرب گیلان رهاسازی می شود؛ طبق اعلام مدیرکل شیلات گیلان از خردادماه تا نیمه نخست شهریورماه امسال حدود ۱۵ میلیون بچه ماهی سفید در رودخانه های شهرستانهای تالش و آستارا رهاسازی شد که بخشی از این بچه ماهیان از مولدین صید شده رودخانه چلوند آستارا تولید شده‌اند؛ در حوزه تالش نیز از چهار پره صیادی ۲ پره در بازسازی ذخایر مشارکت داشتند.
هم اینک پنج پره صیادی در غرب استان، چهار مورد در محدوده شهرستان تالش و یک پره در شهرستان آستارا قرار دارد که با ۱۵۰ سهامدار، سال گذشته توانستند ۶۰ تن انواع ماهیان استخوانی صید کنند در سال ۱۴۰۲ هم ۲ پره صیادی در غرب گیلان تعطیل شد.
رودخانه های مستعد گیلان برای رهاسازی کدام‌اند؟
رئیس مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت اظهار کرد: بیش از ۹۵ درصد مولدین مورد نیاز این مرکز از رودخانه سفید رود تامین می شود.
گروهی بیان کرد: رودخانه های حویق و لمیر نیز از رودخانه های مستعد غرب گیلان هستند که بیش از ۹۰ درصد مولدین کولی متشکل از سیاه کولی و شاه کولی مورد نیاز مرکز از این رودخانه ها تهیه می شود اما امسال به دلایل مختلفی نتوانستیم هدف گذاری خود را در رودخانه های غرب گیلان به انجام برسانیم.
وی تصریح کرد: از رودخانه های غرب مولدین بسیار محدودی تهیه شد که بخشی از بچه ماهیان تولید شده از این مولدین در آن حوزه رها سازی شد. بیشتر بچه ماهیانی که از مولدین حوزه غربی تهیه شد از مولدین رودخانه سفید تهیه شده بودند.
رئیس مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت در پاسخ به این سوال که رها سازی بچه ماهیان تهیه شده از مولدین رودخانه ای مانند سفید رود در رودخانه هایی نظیر لمیر و حویق بعد از بلوغ جنسی باز به رودخانه مادری برمی گردند یا در این رودخانه تخم ریزی می‌کنند، افزود: ماهیان رودکوچ یا آنادرموس که در دریا زندگی می کنند و بعد از بلوغ جنسی به رودخانه ها و آب شیرین وارد می شوند و این احتمال وجود دارد بخش قابل توجهی از مولدین و بچه ماهیانی که در حوزه های دیگر تولید شده اند برای تخم ریزی به زادگاه برگردند که به کار تحقیقاتی و مطالعاتی نیاز دارد.
وی گفت: با توجه به ظرفیت مرکز شهید انصاری در صورت فراهم شدن بستر مناسب و تهیه بخش قابل توجهی از مولدین سایر گونه های ماهیان استخوانی شامل کولمه، سیاکولی، شاه کولی، کپور دریایی و ماش آمادگی تکثیر این آنها در این مرکز وجود دارد. این امر نیازمند فرهنگ سازی و مشارکت جامعه صیادی، ارتباط بسیار نزدیک و تنگاتنگ ادارات وابسته و فرمانداری های شهرستانهای مختلف است.
وی تصریح کرد: در ۲ سال اخیر بخش قابل توجهی از مولدین ماهی سیم از خارج استان و پشت دریاچه مخزنی ارس و دریاچه مخزنی مهاباد و نیز آذربایجان غربی تهیه و به استان وارد می شود و بچه ماهیان تهیه شده ۱۰۰ درصد در حوزه تالاب انزلی رها سازی می شوندکه عموما از مولدین سیاه کولی و شاه کولی هم در حوزه تالاب انزلی و رودخانه های منتهی به تالاب بهمبر، سیادویشان، هندخاله و نوخاله رهاسازی می شود.
وی افزود : درمورد اردک ماهی و لای ماهی هم چون بچه ماهیان از مولدین تالاب انزلی تهیه و تولید می شوند در این منطقه رها سازی می شوند.
کمیت و کیفیت رهاسازی بچه ماهیان و مدیریت مسئولانه صید صیادی
نماینده رئیس پژوهشکده در ایستگاه تغدیه و غذای زنده پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی کشور در بندرانزلی گفت: کمیت و کیفیت رهاسازی بچه ماهیان و مدیریت مسئولانه صید و صیادی بر ضریب بازگشت شیلاتی اثرگذار است.
اکبر پورغلامی به خبرنگار ایرنا اظهار کرد: توصیه ما تعداد رهاکرد کمتر با میانگین وزنی بالاتر است؛ در اسناد و مدارک منتشر شده محققان روسی و در کنفرانس هایی که با موضوعات شیلاتی برگزار کرده‌اند عنوان شده رهاکرد با میانگین وزنی بالاتر، ضریب بازگشت شیلاتی بیشتری به همراه خواهد داشت و به همان نسبت اگر بچه ماهیان با میانگین وزنی پایین‌تری رها سازی شوند درصد بقاء و ضریب بازگشت کمتری به همراه دارند.
پورغلامی مقدم ادامه داد: نتیجه رهاکرد بچه ماهیان پس از سه سال در سبد صید صیادان مشاهده می شود و آنگاه می توان ارزیابی کرد که این بازسازی‌ها موفق بوده یا خیر؛ میزان صید سالانه و ترکیب گونه های صیدشده بیانگر عملکرد ۲ تا سه سال قبل کارگاه های تکثیر و پرورش در بازسازی ذخایر می باشد.
نتیجه رهاکرد بچه ماهیان پس از سه سال در سبد صید صیادان مشاهده می شود و آنگاه می توان ارزیابی داشت که این بازسازی ها موفق بوده یا خیر.
وی بر ضرورت کنترل بچه ماهیان رها سازی شده از رودخانه تا دریا تاکید کرد و افزود: رودخانه‌ها باید حفاظت شوند تا بتوان درصد اطمینان بالایی داشت که اکثر بچه ماهیان رها شده وارد دریا شده اند یا خیر و در مرحله بعد با کنترل میزان صید و رعایت استاندارد صید، ذخیره را پایدار نگه داشت.
او در مورد اختلال ژنتیکی ناشی از اختلاط ماهیان مولد صید شده از رودخانه های مختلف استان، گفت: منابع علمی مختلف معتقدند مولد از هر رودخانه ای صید شود بچه ماهی باید در همان منطقه رها سازی شود به طوری که بچه ماهیان تکثیر شده از مولدین رودخانه سفیدرود اگر در آستارا رها سازی شوند باتوجه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب زادگاه خود که در حافظه خود ثبت دارند به همان منطقه برمی گردند.
پورغلامی مقدم تصریح کرد: ماهی‌های سفید و کفال آب های گرم(بین ۲۰ تا ۲۵درجه) را انتخاب می‌کنند و سرمای زودرس مناطق غرب استان در فصل پاییز گله های این ماهیان را مجبور به کوچ به سمت مناطق شرقی استان می کند که این امر در تعداد مولدینی که می تواند از مناطق غربی برای تکثیر به دست آورد تاثیرگذار است.
- محل زیست ماهیان رودکوچ در دریا بوده و برای تولیدمثل به رودخانه مهاجرت می‌کنند، به آنها رودررو گویند. مانند آزادماهیان ماهیان خاویاری و ماهی سفید دریای خزر و ماهی صبور در جنوب که برای تخم‌ریزی وارد رودخانه کارون می‌شود.
وی گفت: برای اثبات این فرضیه که بچه ماهیان به رودخانه مادری خود باز می‌گردند باید بچه ماهیان را با پلاک‌های مخصوصی علامت‌گذاری کرد تا قابل ردیابی باشند.
پورغلامی تاکید کرد: در استخرهای تکثیر بطور دقیق نمی توان مشخص کرد که کدام ماهیان از کدام منطقه تهیه شده‌اند تا در همان مناطق رهاسازی شوند. برای تعیین عوامل تاثیرگذار بر بازسازی ذخایر باید فاکتورهای پیچیده را به مرور و با انجام آزمون و خطا شناسایی کرد.
وی تصریح کرد: بازسازی ذخایر ماهیان استخوانی و رهاسازی بچه ماهیان پروژه حاکمیتی است که طی چند دهه بصورت تکلیفی درحال انجام دست و دستاوردهای علمی کسب شده در این زمینه حاصل سالها تلاش و تجربه‌اندوزی کارشناسان شیلاتی است و استمرار در انجام این پروژه تحقیقاتی به طور قطع ما را به این توانایی می‌رساند که نظریه‌ای علمی در این مورد ارائه دهیم.
افزایش جمعیت، صید غیرمجاز، برداشت های غیرمسئولانه، استفاده از ادوات صید غیرمجاز، آلودگی رودخانه ها، کاهش تراز آب دریای خزر، نابودی محل زندگی ماهیان رودکوچ و بسیاری از موارد دیگر عواملی است که برای کاهش ضریب بازماندگی بچه ماهیان رهاسازی شده و کاهش ماهیان استخوانی صید شده از دریای خزر عنوان می شود.
درحالی که شیلات گیلان سالانه بیش از ۱۸۰ میلیون انواع بچه ماهی استخوانی، خاویاری و انواع کولی ها را در رودخانه های مستعد استان رهاسازی می کند.
برآوردها نشان می‌دهد بازسازی ذخایر در دریای خزر زمانی اثربخش است که جامعه بهره‌بردار و ادارات کل سه استان شمالی در امر بازسازی مشارکت داشته باشند؛ همچنین علاوه بر ایران کشورهای حاشیه خزر نیز بازسازی ذخایر را در دستور کار خود قرار دهند.