به گزارش گروه علمی ایرنا از فرهنگستان علوم، جایزه ابوریحان از سال ۱۳۹۴ هر ساله همزمان با مراسم گرامیداشت ابوریحان بیرونی (۱۳ شهریور و روز تولد ابوریحان بیرونی) برگزار شده و این جایزه به برترین پژوهشگران جوان برجسته رشته‌های علوم پایه؛ شامل ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و زمین‌شناسی اعطا می‌شود.
این جایزه با هدف تکریم پژوهشگران جوان و برجسته کشور که دستاوردهای علمی شاخص و سهم ارزنده‌ای در پیشبرد یکی از رشته‌های فیزیک، شیمی، ریاضی، زیست‌شناسی و زمین‌شناسی داشته‌اند، به همت گروه علوم پایه فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود.
متقاضیان تا پایان بهمن ماه ۱۴۰۳ فرصت دارند مدارک خود را به گروه علوم پایه فرهنگستان علوم ارسال یا به آدرس basic@ias.ac.ir ایمیل کنند. جهت تکمیل فرم مشخصات علمی و سوابق آموزشی و پژوهشی به وبگاه فرهنگستان علوم، یا به پایگاه‌های اطلاع‌رسانی انجمن‌های ریاضی، آمار، فیزیک، شیمی، زمین‌شناسی و زیست‌شناسی مراجعه کنند. مرجع تصمیم‌گیری در مورد اعطای جایزه، گروه علوم پایه فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران است.
شرایط اولیه پذیرش و بررسی پرونده نامزدها
نحوه نامزد شدن از طریق اقدام مستقیم پژوهشگر جوان یا با پیشنهاد یکی از استادان با سابقه کشور یا یکی از مؤسسات علمی است. حداکثر سن نامزد پژوهشگر جوان برجسته کشور تا پایان سال باید ۴۰ سال بوده و دارای مدرک دکتری، ملیت ایرانی، شاخص در حوزه تخصصی خود و برخوردار از شهرت علمی و اخلاقی باشد. سوابق تحصیلی پژوهشگر جوان از مقطع دیپلم، کارشناسی، کارشناسی ارشد تا دکتری از طرف شاخه مربوط ارزیابی می‌شود.
۲. پژوهشگر جوان باید دارای دستاوردها و افتخارات علمی‌آموزشی و خدماتی ارزنده شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
الف) دستاوردهای علمی
تألیف کتاب که توسط ناشرین معتبر ملی و بین‌المللی چاپ شده باشد؛
تألیف مقالات تحقیقاتی که با تأیید شاخه مربوط در فرهنگستان علوم از مزیت خاصی برخوردار باشد؛
نظریه پردازی در قالب تألیف مقالات علمی چاپ شده که به آن ارجاع شده باشد؛
راه‌اندازی آزمایشگاه تحقیقاتی در زمینه کاری خود، و انتشار مقالات از نتایج آن؛
راه‌اندازی آزمایشگاه‌های آموزشی و تألیف دستور کار آزمایشگاه؛
فعالیت شاخص آموزشی‌پژوهشی؛
ترویج علم به زبان ساده برای مردم از طرق مختلف؛ از جمله نگارش کتاب، مقاله، سخنرانی در رسانه‌های جمعی.
ب) خدمات علمی نظیر مشارکت در راه‌اندازی مراکز و مؤسسات علمی‌پژوهشی، عضویت در کمیته علمی کنفرانس‌ها، عضویت مؤثر در انجمن‌های علمی به‌ویژه عضویت در هیأت مدیره و عضویت در هیأت تحریریه نشریات علمی.
افتخارات علمی نظیر کسب نشان‌ها و جوایز و اعتبارهای پژوهشی؛
نوآوری، اختراعات و اکتشافات؛
اختراع و اکتشاف ثبت شده در مراجع بین‌المللی یا تجاری شده؛
نگارش استانداردهائی که به تأیید مراجع ذیصلاح رسیده باشد.
هر شاخه فرهنگستان در موارد ذکر شده امتیازات مربوط را تعیین خواهد کرد. این جایزه به هر فرد حداکثر یکبار اعطا می‌شود.