به گزارش خبرنگار حوزه سلامت ایرنا، مواد شوینده، تمیزکننده و جرم‌گیر، جزو موادی هستند که همیشه مورد استفاده قرار می‌گیرند، آنها معمولا شکل اسپری، مایع یا پودر مصرف می‌شوند.
استفاده از مواد شوینده به صورت اسپری خطرناک‌ترین نوع مصرف است زیرا حاوی مواد اسیدی هستند که در زمان استفاده باعث ایجاد گاز و بخار می‌شود، این بخارات می‌تواند باعث بروز عوارض مختلفی همچون مشکلات پوستی و تنفسی شود.
شایع‌ترین عارضه مواد شوینده مسمومیت است که در زمان استفاده از آن ها در محیط بسته، همچون سرویس بهداشتی، ایجاد می شود.
مسمومیت ناشی از مواد شوینده علائمی مشابه آسم دارد و در صورت عدم استفاده از پوشش‌های حفاظتی همچون ماسک و دستکش، می‌تواند باعث آسیب دیدن چشم‌ها، مجاری تنفسی و پوست شود. به ویژه افرادی که دچار آسم و آلرژی هستند، در زمان مواجه با بخارات حاصل از مواد شوینده ممکن است دچار تنگی نفس، خس خس سینه، سرفه و سوزش گلو شوند.
در صورتی که فرد به دلیل استفاده از شوینده، دچار مسمومیت ریوی شد بهترین کار این است که او را از محیط بسته خارج کرده و به هوای آزاد ببرید، زیرا هوای تازه باعث تسهیل نفس کشیدن می‌شود، همچنین استفاده از بخور سرد هم برای بهبود حال وی مناسب است.
برخی از افراد تصور می‌کنند که مخلوط کردن شوینده ها با هم، موجب اثرگذاری بیشتر آنها می‌شود، در صورتی که این کار بسیار خطرناک است و موجب تولید گاز کلر می‌شود که به دلیل سمی بودن به ریه و مجاری تنفسی آسیب می‌زند.
در واقع گاز کلر تولید شده در اثر ترکیب شوینده‌ها با هم در فضاهای کوچک و بسته، با رطوبت دهان واکنش نشان داده و باعث تولید اسیدکلریدریک می شود که اسیدی بسیار قوی و سوزاننده است، به همین دلیل، نفس کشیدن در فضایی که گاز کلر دارد باعث مسمومیت، ریزش مو، آسیب دیدن ریه و غیره می شود. علاوه بر این، مخلوط کردن مواد شوینده با آب گرم، در محیط های بسته که بخار آب وجود دارد، اشتباه بزرگی است، و باعث آسیب دیدن دستگاه تنفسی می شود.
عوارض استفاده طولانی مدت و مداوم از مواد شوینده‌ها
استفاده از مواد شوینده، به دلیل تولید گاز و بخار در زمان استفاده، می‌تواند باعث آسیب دستگاه تنفسی و بروز بیماری های تنفسی شود. بنابراین در زمان استفاده از مواد شوینده، بهتر است درب یا پنجره باز باشد یا از هواکش استفاده شود تا محیط تهویه مناسبی داشته باشد و احتمال بروز عوارض و مشکلات تنفسی به حداقل برسد.
استفاده زنان باردار از مواد شوینده در سه ماهه اول و آخر بارداری، می تواند باعث ابتلای جنین به بیماری آسم شود، به همین دلیل زنان باردار نباید از مواد شوینده استفاده کنند. همچنین استفاده طولانی مدت و مداوم از مواد شوینده ها، ممکن است باعث ایجاد آلرژی، آسم و برونشیت شود.
شوینده‌ها را ترکیب نکنید
امیر کیانی متخصص سم شناسی به مناسبت هفته پیشگیری از مسمومیت ها (اول تا هفتم آبان) در این زمینه گفت: مواد شوینده، پاک کننده و ضدعفونی کننده تشکیل شده از ترکیبات اسیدی ضعیف و یا قلیایی هستند که خاصیت سوزانندگی دارند بنابراین در صورت عدم مصرف درست قطعا سلامت افراد خانواده را تهدید می‌کنند و باعث ایجاد مشکلات جدی می شوند.
وی با بیان اینکه فردی که در معرض گازهای سمی پاک کننده ها و سفید کننده قرار می‌گیرد دچار تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرفه‌های مکرر، سوزش چشم و گلو و خارش راه‌های هوایی فوقانی می‌شود، افزود: متاسفانه افراد خدمتکار و نظافتچی برای اثر بخشی بیشتر معمولا چند ماده شوینده را با یکدیگر ترکیب می‌کنند که این موضوع باعث می‌شود گازها تولید و باعث آسیب به پوست دست‌ها و چشم شود.
کیانی تصریح کرد: پاک کننده‌ها و سفید کننده‌ها حاوی گازهایی هستند که در اثر استفاده درست خطرات جدی ندارند اما مخلوط کردن آنها با هم باعث واکنش و تولید گازهای بسیار خطرناک مثل گاز کلرین که بسیار خورنده است، می شود.
این متخصص سم شناسی با اشاره به اثراث منفی گاز کلرین در سیستم تنفسی و کشندگی این گاز، خاطرنشان کرد: این گاز منجر به مسمومیت‌های شدید و حتی ممکن است باعث تنگی نفس، قطع تنفس و در برخی موارد، مرگ شود.
کیانی با تاکید بر اینکه استفاده از مواد شوینده، پاک کننده و ضدعفونی کننده باید در حداقل زمان ممکن انجام شود، گفت: سعی کنید در فضای باز و یا در فضای بسته‌ای که مجهز به سیستم تهویه و هواکش باشد از این مواد استفاده کنید و درها و پنجره‌ها را در طول زمان نظافت، باز بگذارید.
وی تاکید کرد: هنگام استفاده از این مواد حتما باید از دستکش استفاده شود تا از سوختگی و آسیب به پوست جلوگیری شود؛ برای جلوگیری از پاشیده شدن این مواد به درون چشم هم در صورت امکان باید از عینک‌های مخصوص حفاظتی و ماسک شیمیایی استفاده شود.
این متخصص سم شناسی تصریح کرد: در صورت پاشیده شدن این مواد به داخل چشم، شاهد سوختگی ناحیه قرنیه و آسیب جدی به چشم هستیم بنابراین در صورتی که مواد شوینده روی پوست یا داخل چشم تان ریخت، فورا در مکانی که تهویه مناسب دارد قرار بگیرید؛ محل را فقط و فقط با آب معمولی به مدت حداقل ۱۰ تا ۲۰ دقیقه شست‌وشو دهید و به هیچ عنوان از ترکیب دیگری برای شست‌وشو استفاده نکرده و به سرعت به مراکز درمانی مراجعه کنید.