به گزارش ایرنا، استفاده دارویی از برخی گیاهان سابقه چند هزار ساله دارد؛ از آسیای دور گرفته تا بومیان آمریکا هر کدام به اشکال مختلف از ریشه و برگ گیاهان گرفته تا صمغ، تنه، میوه و دانه گیاهان را برای درمان دردهای جسمی و روحی به کار می گرفتند.
در بسیاری از فیلم های تاریخی نیز داروهای گیاهی بخشی از تجارت آن دوران را تشکیل می داد و از گیاهان دارویی به عنوان کالایی با ارزش یاد می شد.
با وجود پیشرفت های علم پزشکی در سراسر جهان همچنان گیاهان دارویی خواهان خود را دارد و چه بسا بسیاری از همین داروهای موجود در بازار نیز منشاء گیاهی دارند.
اما داستان آنجایی تلخ می شود که برخی در جست و جوی سلامتی بدون نسخه هستند و برای درمان دردهای خود باوری به مراجعه به پزشک را ندارند.
آنها بر این باورند که گیاهان دارویی بدون هرگونه مواد شیمیایی است و استفاده از آن برای سلامتی عارضه ای ندارد.
این در حالی است که مصرف خودسرانه گیاهان دارویی از باریجه گرفته تا هر نوع دمنوش نه تنها دردی را دوا نمی کند بلکه در صورت تداخل با داروهای شیمیایی و یا داشتن بیماری زمینه ای فرد را تا پای مرگ می کشاند.
باریجه نیز از گیاهان دارویی پرطرفدار خراسان شمالی است که متاسفانه مصرف خودسرانه و بدون تجویز آن با تصور شفابخشی به بیماران در استان بالا گرفته و اخیرا موجب مسمومیت شدید سه کودک در اسفراین شد.
این مسمومیت در حدی بود که ۲ مورد از آنها در بخش آی سی یو بستری شدند و اکنون این امر دغدغه ای برای مسوولان سلامت خراسان شمالی شده است به گونه ای که بارها هشدارهای لازم از سوی نهادهای سلامت استان برای عدم مصرف خودسرانه این داروی گیاهی صادر شده است.
شیره باریجه جایگاهی در طب اطفال ندارد
متخصص اطفال دانشکده علوم پزشکی اسفراین با هشدار نسبت به پیامدهای مصرف خودسرانه گیاه دارویی باریجه، می گوید: شیره این گیاه در طب اطفال جایگاهی ندارد و داشتن هر گونه خاصیت درمانی برای کودکان دور از ذهن است.
دکتر متین مختاری می افزاید: این روزها شاهد افزایش مصرف این گیاه در شهرستان هستیم و از شهروندان می خواهیم از مصرف خودسرانه آن خودداری کنند.
وی ادامه می دهد: مصرف خودسرانه این گیاه دارویی عوارضی همچون افزایش تپش قلب، فشار خون و بی قراری شدید برای کودکان به دنبال دارد.
مختاری یادآور می شود: اخیرا سه بیمار کودک به دلیل استفاده از صمغ باریجه به بیمارستان امام خمینی (ره) مراجعه کردند که ۲ نفر از آنها به دلیل بدحالی شدید در آی سی یو بستری شدند.
وی با بیان اینکه مصرف گیاهان دارویی نیز باید زیر نظر پزشک باشد، می گوید: اگر گیاهان بدون تجویز پزشک و بیش از حد نیاز مصرف شود بی تردید مشکلاتی را در بدن ایجاد می کند.
عوارض مصرف خودسرانه باریجه
یکی از کارشناسان سلامت نیز با بیان اینکه بیماران با مراجعه به عطاری‌ها و افراد غیر متخصص نسبت به مصرف باریجه اقدام می‌کنند، می گوید: مصرف خودسرانه باریجه یا هر گیاه دارویی به هر دلیلی می‌تواند منجر به عود کردن بیماری فرد شود.
عبدالکریم نوبخت می افزاید: برخی بیماران نیز داروی گیاهی را همزمان با داروی شیمیایی مصرف می کنند که موجب افزایش یا کاهش اثر دارویی می‌شوند.
وی یادآور می شود: بسیاری از گیاهان دارای حداقل دوز سمی هستند و در صورت استفاده بیش از مقدار لازم می‌تواند باعث بروز مسمومیت شود.
نوبخت تاکید می کند: مقدار مصرف باریجه یا هر داروی گیاهی در میزان اثر درمانی آنها تأثیر می‌گذارد و باید با پزشک معالج مشورت شود.
وی در خصوص عوارض مصرف زیاد گیاهان دارویی، اظهار می کند: مصرف این گیاهان می تواند مسمومیت آور باشد و درمان آن نیز سخت تر از درمان مسمومیت با داروهای شیمیایی است چرا که در داروهای شیمیایی میزان موارد موثر دارو مشخص است اما در داروهای گیاهی نمی دانیم مقدار این مواد موثر چه میزان بوده و درمان سخت تری دارد.
گیاه باریجه چیست
باریجه با نام علمی (Ferula gummosa) از مهمترین محصولات مرتعی ایران است و این گیاه با داشتن ارزش‌های دارویی و صنعتی فراوان در بسیاری از نقاط ایران خاصه خراسان یافت می‌شود، باریجه گیاهی است دارای ساقه ضخیم از خانواده چتریان (Umbelliferae) که به ارتفاع تا حدود ۲ متر نیز می‌رسد.
برگ ها به رنگ سبز مایل به خاکستری به طول حدود ۳۰ سانتی متر و پوشیده از کرک‌های ریز و کوتاه در قاعده ساقه قرار دارند.
پهنک برگ آن منقسم به قطعاتی است که براثر چند بار تقسیم شدن بصورت قطعات باریک و فشرده بهم درآمده است.
گل ها زرد رنگ و مجتمع بصورت خوشه‌های مرکب متعددی است که غالبا به شکل دسته‌های فراهم در طول ساقه ظاهر می شود و چترهای اصلی آن دارای ۶ تا ۱۲ پایه است و چترهای فرعی پایه‌های بسیار کوتاه دارند. میوه بیضوی دراز و دارای کناره‌ای باریکتر از نصف قسمت محتوی دانه است.
شیره‌ای که از تیغ زدن ساقه یا بن این گیاه استحصال می‌شود مجاری ترشحی متعددی است که در ناحیه پوست آبکش پسین و آبکش‌های غیر طبیعی واقع در حاشیه خارجی مغز پراکندگی دارند.
هر دو نوع باریجه مخصوصا نوع اشکی آن براثر گزش حشرات یا پیدایش خراش بطور طبیعی از قاعده ساقه و بن و برگ گیاه به خارج ترشح می‌کند اما آنچه که در بازار تجارت در معرض فروش و استفاده قرار می‌گیرد بیشتر نوعی از آن ست که با ایجاد خراش یا برش در بن گیاه مذکور به دست می‌آید.
به گزارش ایرنا، زعفران، گل محمدی، اسطوخودوس، بانگو، بابونه آلمانی، نعناع فلفلی، موسیر، گل گاوزبان، زیره سیاه، آویشن، رزماری، شیرین بیان، سیاه دانه، بومادران، تخم کدوی کاغذی، خارشتر، مریم گلی و تخم شربتی از جمله گیاهان دارویی است که در اراضی خراسان شمالی کشت می شود.
سالانه هشت هزار هکتار از اراضی خراسان شمالی زیر کشت انواع گیاهان دارویی می رود که بیشترین آن مربوط به کشت زعفران و گل محمدی است.
۳۵۰ گونه گیاه دارویی، معطر و ادویه‌ای در این استان شناسایی شده است که بیشتر این گونه‌ها قابلیت صنعتی شدن دارند، اما برداشت‌های غیراصولی از اصلی‌ترین مخاطراتی است که رویشگاه گیاهان دارویی را تهدید می‌کند.