به گزارش گروه علمی ایرنا از پایگاه اطلاع‌رسانی ستاد توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته، بلاک چین/block chain یا به اصطلاح دفتر حساب عمومی که زنجیره‌ای از بلوک‌های داده است، یک پایگاه‌داده توزیع‌شده همگانی به شمار می‌آید که در آن اطلاعات با ترتیب خاصی وارد شده، گویی زنجیری از بین آنها رد شده، بنابراین در آینده قابل تغییر نیستند. مزیت اصلی این پایگاه‌داده همگانی این است که همه کاربران به آن دسترسی دارند و در صورت لزوم می‌توانند با تمهیداتی، اطلاعات جدیدی را به آن اضافه کنند. به علاوه این اطلاعات به صورت یکسان برای همه قابل مشاهده است. همچنین تغییر اطلاعات قبلی اضافه‌شده به بلاکچین، عملا غیرممکن است. بنابراین، بلاکچین یک پایگاه‌داده توزیع‌شده، مطمئن و هماهنگ بین همه اعضای شرکت‌کننده، بدون نیاز به نهاد نظارتی و فسادناپذیر فراهم می کند.
بلاکچین با این خصوصیات می‌تواند ابزاری مؤثر در مبارزه با خام‌فروشی باشد. در حقیقت با ایجاد شفافیت، اعتبارسنجی منابع و بهبود مدیریت زنجیره تأمین، می‌توان از تخریب منابع طبیعی جلوگیری کرد و به استفاده پایدار از آنها کمک کرد. این فناوری می‌تواند به‌عنوان یک راهکار جامع برای ایجاد سیستم‌های اقتصادی عادلانه و پایدار عمل کند.
شناسایی و ردیابی منابع
بلاکچین می‌تواند به شناسایی و ردیابی منابع اولیه کمک کند. با ثبت اطلاعات مربوط به منبع مواد خام، می‌توان جلوی فروش غیرقانونی یا برداشت غیرمجاز از منابع طبیعی را گرفت. به عنوان مثال، در صنعت چوب، می‌توان اطلاعات مربوط به درختان قطع‌شده و مجوزهای مربوطه را در بلاکچین ثبت کرد تا اطمینان حاصل شود که چوب‌ها از منابع قانونی و پایدار به‌دست آمده‌اند.
ارتقاء شفافیت در زنجیره تأمین
بلاکچین می‌تواند زنجیره تأمین مواد خام را شفاف‌تر کند. با ثبت تمام مراحل تولید، حمل و نقل و فروش مواد خام در یک سیستم غیرمتمرکز، تمام ذینفعان می‌توانند به اطلاعات واقعی دسترسی داشته باشند. این شفافیت می‌تواند جلوی سوءاستفاده‌ها و فساد را بگیرد و از معاملات غیررسمی جلوگیری کند.
مکانیزم‌های اعتبارسنجی
با استفاده از بلاکچین، می‌توان مکانیزم‌های اعتبارسنجی برای تأیید کیفیت و منبع مواد خام ایجاد کرد. به‌عنوان مثال، سازمان‌های نظارتی می‌توانند از اطلاعات ثبت‌شده در بلاکچین برای بررسی اصالت و کیفیت مواد استفاده کنند. این کار به مصرف‌کنندگان این اطمینان را می‌دهد که محصولاتی که خریداری می‌کنند، با کیفیت و از منابع معتبر هستند.
قراردادهای هوشمند برای تأمین مالی
قراردادهای هوشمند می‌توانند در تأمین مالی پروژه‌های مربوط به استفاده بهینه از منابع کمک کنند. به‌عنوان مثال، اگر یک شرکت بخواهد مواد خام را به‌طور مسئولانه و با رعایت استانداردهای محیط‌زیستی تولید کند، می‌تواند از قراردادهای هوشمند برای تأمین مالی پروژه‌ها استفاده کند و اطمینان حاصل کند که وجوه به‌طور مستقیم به فعالیت‌های قانونی و پایدار اختصاص می‌یابد.
تحلیل داده‌ها و گزارش‌دهی
بلاکچین می‌تواند به جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مربوط به مصرف و استخراج مواد خام کمک کند. با دسترسی به این اطلاعات، دولت‌ها و سازمان‌ها می‌توانند سیاست‌های بهتری برای مدیریت منابع و مبارزه با خام‌فروشی اتخاذ کنند. همچنین می‌توانند روندها را ردیابی کنند و بموقع واکنش نشان دهند.
حفاظت از محیط زیست
با استفاده از بلاکچین، می‌توان به بهبود مدیریت منابع و حفاظت از محیط زیست کمک کرد. اطلاعات مربوط به برداشت و استفاده از مواد خام می‌تواند به‌صورت مداوم ردیابی شود و در صورت عدم رعایت استانداردهای محیط‌زیستی، هشدارهایی به ذینفعان ارسال شود.
به این ترتیب بلاکچین می‌تواند به عنوان یک راه حل امن و شفاف برای مدیریت اطلاعات در نظر گرفته شود. بیایید به یک مثال از کاربرد بلاکچین در حوزه مواد معدنی بپردازیم. فرض کنید یک شرکت معدنی مشغول استخراج طلا است و می‌خواهد به مشتریان و سرمایه‌گذاران خود نشان دهد که فرآیند استخراج و تأمین طلا شفاف و اخلاقی بوده است.
مراحل استفاده از بلاکچین
ثبت اطلاعات استخراج: وقتی طلا از معدن استخراج می‌شود، اطلاعات مربوط به محل استخراج، مقدار طلا و زمان استخراج در یک بلوک ثبت می‌شود.
تأیید و ثبت: این بلوک به شبکه بلاکچین ارسال می‌شود و نودها (مثل شرکت‌های نظارتی و بازرسان مستقل) این اطلاعات را بررسی و تأیید می‌کنند. هر بار که طلا به یک خریدار فروخته می‌شود، اطلاعات جدیدی به بلاکچین اضافه می‌شود.
زنجیره تأمین شفاف: با استفاده از بلاکچین، مشتریان می‌توانند تاریخچه کامل طلا را بررسی کنند، از زمان استخراج تا فروش. این شامل اطلاعات مربوط به تولیدکنندگان و مراحل فرآوری است.
گواهی شفافیت: اگر یک مشتری بخواهد مطمئن شود که طلا از منابع اخلاقی و پایدار تأمین شده است، می‌تواند با مراجعه به بلاکچین، صحت اطلاعات را تأیید کند.
کاهش تقلب: با داشتن یک زنجیره تأمین شفاف و غیرقابل تغییر، احتمال تقلب و کلاهبرداری در تأمین مواد معدنی به شدت کاهش می‌یابد.
مزایای این روش
اعتماد بیشتر: مشتریان و سرمایه‌گذاران با مشاهده تاریخچه شفاف، اعتماد بیشتری به محصولات دارند.
پاسخگویی اجتماعی: شرکت‌های معدنی می‌توانند نشان دهند که در فرآیندهای استخراج و تأمین خود، به اصول اخلاقی و محیط زیستی پایبند هستند.
کاهش هزینه‌های نظارتی: با ثبت اطلاعات در بلاکچین، هزینه‌های مرتبط با بازرسی و نظارت کاهش می‌یابد.
این مثال نشان می‌دهد که بلاکچین چگونه می‌تواند به صنعت مواد معدنی کمک کند تا شفافیت، اعتماد و کارایی را افزایش دهد.