به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، این خبرگزاری در تحلیل خود اضافه کرد: در حالی که تنها چند روز به انتخابات ۲۰۲۴ ریاست جمهوری آمریکا باقی مانده است، در رقابت بین دونالد ترامپ و کامالا هریس، همه جهان در این فکر هستند که انتخاب مستأجر جدید کاخ سفید برای جایگزینی جو بایدن ضعیف شده، چه عواقبی خواهد داشت و رئیس جمهوری جدید ایالات متحده در مورد سیاست، اقتصاد، محیط زیست و راه حل جنگ های جاری در جهان، به ویژه در اوکراین و آسیای غربی، چه خواهد گفت. کشورهای آسیای مرکزی نیز با توجه به اثرات مخرب رویدادهای جهانی بر چشم انداز آتی منطقه، با علاقه زیادی منتظر نتیجه این انتخابات هستند.
این رسانه افزود: ترامپ در دوره قبلی خود فرصتی برای تعامل با رهبران آسیای مرکزی داشت، در حالی که رقیب او (کامالا هریس) این تجربه را ندارد. نقطه مرجع همچنان ساختار (فرمت) ۵+۱ است که از اوایل دهه ۲۰۰۰، زمانی که جورج بوش، رئیس جمهوری وقت آمریکا، دیدار با سران این کشورها (به استثنای ترکمنستان که بعدها به آن ملحق شد) را آغاز کرد. چشم‌اندازهایی که در این نشست ساخته شد هنوز مشروط به میراث شوروی، به ویژه در افغانستان و درگیری‌هایی است که پس از حملات سال ۲۰۰۱ به برج‌های دوقلو در نیویورک به وجود آمد.
نگاهی به روابط کشورهای آسیای مرکزی و آمریکا
نورسلطان نظربایف، رئیس جمهوری قزاقستان، پرنفوذترین مقام آسیای مرکزی بود که در طول دوره طولانی قدرت خود با پنج همتای آمریکایی خود دیدار کرد و این باراک اوباما (رییس جمهوری وقت ایالات متحده) بود که ساختار یادشده را که از آن زمان به سایر سطوح بین المللی گسترش یافته است، رسمیت بخشید.
جانشین نظربایف، قاسم ژومارت توکایف، دو سفر رسمی به آمریکا داشت و در مورد احتمال های مختلف همکاری در زمینه‌های سرمایه‌گذاری، تجارت و حتی هوش مصنوعی گفت‌وگو و تعدادی توافق‌نامه مهم منعقد کرد تا جایی که واشنگتن به دومین شریک اقتصادی آستانه بعد از مسکو تبدیل شد.
این گزارش با اشاره به دیدار پنج رئیس جمهوری آسیای مرکزی با جو بایدن درسال ۲۰۲۳ نوشت: سران این کشورها در دیدارهای خود به موضوع حساس تأثیرات تحریم ها علیه روسیه و تلاش برای دور زدن آنها از طریق آسیای مرکزی پرداختند. پس از این نشست ها، کاخ سفید بیانیه ای صادر و اشاره کرد که موضوعات امنیت انرژی در منطقه بدون تاکید بر موضوعات حقوق بشر مورد بحث قرار گرفته است.
با این حال، بایدن این دیدار را «لحظه ای تاریخی» خواند و تداوم برگزاری و توافقات سازنده تر آن را خواستار شد.
ناامیدی تحلیل‌گران از تداوم نشست ۵+۱
کاترین پوتز، متخصص اوراسیا، سردبیر مجله آمریکایی دیپلمات، می گوید: «نه هریس و نه ترامپ اشاره‌ای به امکان ادامه اجلاس‌های ۱+۵ نکرده‌اند».
وی معتقد است که نامزد دموکرات به نظر می‌رسد به دلیل حساسیت بیشتر او به موضوع حقوق بشر، تمایلی به تمدید این نشست ندارد.
علیشیر خامیدوف، محقق قرقیزستانی نیز این ساختار را ناکارآمد می‌داند و معتقد است مستأجر جدید کاخ سفید پس از پنج نوامبر هر کسی که باشد، این اجلاس توسعه نخواهد یافت.
روسیه؛ متحد قدیمی آسیای مرکزی
از سوی دیگر روسیه نیز قصد ندارد این سرزمین ها را به نفوذ آمریکا و غرب بسپارد و تقریباً هر ماه مقام های ارشد مسکو از جمله شخص ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به این مناطق سفر می کنند.
رؤسای جمهوری کشورهای آسیای مرکزی نیز اغلب به مسکو سفر می کنند و روابط شخصی خود را با پوتین و روس‌ها حفظ کرده‌اند. این کشورها در سطوح مختلف از جمله سطوح نهادی اتحادیه اقتصادی اوراسیا و اتحادهای نظامی با روسیه پیوند دارند.
آمریکایی‌ها متوجه شده‌اند که نمی‌توانند در این سطح با روس‌ها رقابت کنند اما به گفته خامیدوف «دیدارهای دوجانبه با هر یک از شرکای منطقه می‌تواند ثمربخش‌تر باشد».
بدیهی است که همه جهان منتظرند تا از مواضع هریس و ترامپ در رابطه با جنگ اوکراین مطلع شوند. اولی اعلام کرده که آماده است برای حمایت از کی‌یف «در هر کاری که برای مقابله با تجاوز روسیه لازم باشد» مشارکت کند، در حالی که ترامپ مدت‌هاست تکرار می‌کند که اگر انتخاب شود، «جنگ را در ۲۴ ساعت پایان خواهد داد» و دو طرف درگیری را به میز مذاکره می کشاند.