تاریخ انتشار: ۸ آبان ۱۴۰۳ - ۱۲:۲۳

ایلام - ایرنا - صف طولانی مشتریان بانک، کودک را کلافه و نشستن مداوم روی صندلی حوصله‌اش را سر برده است، در لابلای شلوغی بانک، صدای دستگاه پول‌شمار نظرش را جلب کرد و به محض اینکه چشمانش از پشت شیشه باجه به آن می‌افتد، در سکوت مطلق برای چند دقیقه محو شمارش پول‌ها می‌شود.

به گزارش ایرنا، حس کنجکاوی‌اش بیشتر برانگیخته شده و از مادرش می‌خواهد تا او را به پشت باجه برده و از نزدیک دستگاه پول شمار را ببیند که چگونه متصدی بانک پول‌ها را لابلای آن قرار داده و با صدای شمارش دستگاه شروع به کار کردن می‌کند، مادر که از معطلی نوبت خسته شده به شدت مخالفت می‌کند و وقتی اصرار دختر چهار ساله‌اش را می‌بیند شروع به بد و بیراه گفتن به کودک می‌کند.

حق نداری پشت باجه بری، این چه درخواستی است که داری؟ خجالت نمیکشی؟ تو بزرگ شدی؟ خیلی بی ادب هستی، خیلی بچه بدی هستی، بزار بریم خونه خودم میدونم باهات چکار کنم....

درخواست کودک برای دیدن دستگاه از روی حس کنجکاوی به طور کامل طبیعی است ولی آنچه این فرآیند را غیر طبیعی و به سمتی دیگر می‌برد برخورد نامناسب مادر است که برای ممانعت از کار کودک، با او دعوا کرده و از الفاظ نامناسب استفاده می‌کند.

برخوردی که بی‌شک در سایر موقعیت‌های دیگر از سوی مادر برای دخترش تکرار شده و با ادامه این روند مادر نمی‌داند که چه ناخواسته اما به مرور عزت نفس کودکش را تخریب، تضعیف و در نهایت از بین خواهد برد.

مادری که نمی‌داند کاربرد همین کلمات در آینده بر روی سلامت روان فرزندش تاثیر گذاشته و علاوه بر اینکه عزت نفسش را خدشه‌دار کرده، ممکن است در طولانی مدت او را به یک بیمار روحی تبدیل کند.

امروزه چند درصد از والدین به عزت نفس فرزندشان توجهی دارند؟ چند کودک با چنین شرایطی در خانواده‌ها زندگی می‌کنند؟ چند کودک روزانه کلمات توهین‌آمیز که عزت نفسشان را پایین می‌آورد از سوی اعضای خانواده دریافت می‌کنند؟ چند کودک در محیطی به سر می‌برند که روز به روز عزت نفسشان را پایین خواهد آورد؟

عزت نفس چیست؟

یک روانشناس بالینی و مدیر دفتر مشاوره و خدمات روانشناختی، در تعریف عزت نفس می‌گوید: عزت نفس در واقع خود ارزشمندی و احساس خود دوست داشتن بوده و این حس جدای از عملکرد و کارهایی است که فرد انجام می‌دهد.

"مریم کریمی" بیان کرد: ذات فردی که متولد می‌شود پاک بوده و به طور عمده حس کودکان نسبت به خودشان خوب است و آنچه این حس را خدشه‌دار می‌کند نوع فرزندپروری والدین است و این مسأله هم بستگی به حسی داشته که والدین نسبت به خود دارند.

وی تاکید کرد: بدون شک والدینی که خود عزت نفس پایینی دارند، نمی‌توانند فرزندانی با عزت نفس بالا پرورش دهند و خودبه‌خود کودکانشان در این زمینه دچار مشکل خواهند شد.

کریمی یادآور شد: متأسفانه برخی والدین حس خود ارزشمندی فرزندان را به عملکرد و کارهای آن‌ها نسبت می‌دهد، به عنوان نمونه وقتی پدر یا مادری فرزندش را به خاطر گوش ندادن به حرف یا چیدن گل از پارک او را کودکی بد می‌داند و این نسبت را به شخص او می‌دهد در واقع عزت نفس فرزندش را تخریب می‌کند.

نشانه‌های پایین بودن عزت نفس چیست؟

این روانشناس بالینی در خصوص علائم پایین بودن عزت نفس در افراد توضیح می‌دهد: وقتی فردی در کلامش مطالبی نظیر من دختر یا پسر خوبی نیستم، من آدم بدی هستم، من بی ارزش هستم و یا من خودمو دوست ندارم عنوان می‌کند، این جمله‌ها در نتیجه رفتار نامناسب والدین آن‌ها بوده است.

وی اظهار کرد: والدین باید ابتدا عزت نفس خودشان را تقویت و حفظ کرده تا بتوانند فرزندی با عزت نفس پرورش دهند.

آسیب‌های پایین بودن عزت نفس در افراد چیست؟

کریمی در ادامه به آسیب‌های پایین بودن عزت نفس در افراد اشاره و گفت: این مسأله در صورت تداوم بر روی خُلق افراد و ارتباط‌گیری با دیگران تاثیرگذار بوده و ممکن است در آینده به شخصی با خُلق و خوی افسرده تبدیل شود.

این روانشناس بالینی مستعد بودن ورود به آسیب‌های اجتماعی را از دیگر معایب پایین بودن عزت نفس دانست و گفت: یک فرد که به علت عزت نفس پایین که احساس بی‌ارزشی در ذهن داردریال بدون شک در مقابل یک تعارف نامناسب دیگران به عنوان نمونه سیگار کشیدن، به راحتی تن داده و این مسأله در سایر آسیب‌های دیگر صدق خواهد کرد.

به گفته کریمی، افراد با عزت نفس پایین همواره به دنبال تائید دیگران بوده تا رضایت آنها را به دست آورند و این مسأله زمینه‌ساز رشد و توسعه آسیب‌های اجتماعی در آنها شده و این چرخه بیمار گونه نسل به نسل متاسفانه تداوم خواهد یافت.

وی، نمونه این مسأله را مادری مراجعه کننده عنوان می‌کند که فرزندش به علت پایین بودن عزت نفس در هنگام عصبانیت والدین از آن‌ها می خواهد او را کتک بزنند، کودکی که آنقدر تحقیر شده، خود را بی‌ارزش دیده و عزت نفسش شکسته شده که مستحق هر نوع تنبیهی از سوی اطرافیانش می‌داند.

کریمی ادامه داد: این روند چنانچه ادامه یابد اعتماد به نفس و توانایی انجام کارها در او تضعیف شده و وقتی عزت نفس کاهش یابد عملکرد فرد نیز در حوزه‌های مختلف زندگی، اعم از زناشویی، خانوادگی، شغلی و غیره کاهش یافته که علاوه بر مشکلات رفتاری فعالیت‌هایش را از روی اجبار و با سطح پایین انجام می‌دهد.

راهکار افزایش عزت نفس در افراد چیست؟

وی مهم‌ترین راهکار برای تقویت، افزایش و پرورش عزت نفس در افراد را کسب آموزش عنوان کرد و گفت: این افراد باید از طریق مراجعه به مشاور و کسب آموزش‌های روان‌درمانی و خود درمانی و یا از طریق کتاب باید آموزش‌های لازم را کسب تا بتوانند هم به خود و هم فرزندانشان کمک کنند.

این روانشناس بالینی گفت: وقتی یک فرد مهارت عزت نفس را نداشته یا از عزت نفس پایینی برخوردار باشد بدون شک هیچگاه نمی‌تواند در آینده فرزندی با عزت نفس پرورش دهد.
کریمی بیان کرد: کودکان به الگوهای رفتاری و نمونه های افراد با عزت نفس نیاز دارند و به طور معمول اولین الگوی آنها پدر و مادر است.

به گزارش ایرنا، کودکی دوره سنی بسیار حساسی را در برمی‌گیرد که رفتارها و برخورد والدین و اطرافیان و بازخوردهایی که کودک از محیط پیرامونش دریافت می‌کند، می‌تواند سلامت روان او را تامین کند و یا آن را به خطر بیندازد.

تزریق حس استقلال و اعتمادبه‌نفس، تشویق و ترغیب کودکان، مشارکت در تصمیم گیری، ایجاد فرصت و پیگیری‌ اشتیاق کودک از جمله راهکارهای تقویت عزت نفس در کودکان به عنوان یکی از ضروری‌ترین توانایی‌هایی است که باید والدین در کودک پرورش دهند.