«هاشم اورعی» امروز (یکشنبه) در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره اثرات واردات بنزین افزود: به دو دلیل نباید به دنبال واردات بنزین بود.
وی، دلیل نخست را اقتصادی برشمرد و ادامه داد: در جایی مطالعه می‌کردم که اگر روند مصرف بنزین به همین منوال پیش برود باید ۶۰ درصد درآمد ارزی کشور برای واردات بنزین و گازوئیل اختصاص داده شود.
استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف خاطرنشان کرد: در کشور چنین توانی وجود ندارد که سالی این میزان ارز برای واردات بنزین تخصیص داده شود و البته یادمان باشد این ارزی که برای بنزین اختصاص می‌یابد، باید از ارز دارو، مواد اولیه موردنیاز کارخانه‌ها و سایر اقلام اساسی کم شود.
اورعی گفت: این گونه نیست که بگوییم این میزان از ذخیره‌های ارزی برمی‌داریم و جای دیگری آسیب نمی‌بیند، قلک ما خالی است و اگر بخواهیم برای واردات بنزین هزینه کنیم باید از جای دیگر کم کنیم تا تأمین شود و این اقتصادی نیست.
وی، دلیل دوم را سیاسی و امنیتی دانست و اضافه کرد: اگر به همین منوال جلو برویم برای واردات بنزین وابسته خواهیم شد که اسباب خجالت و بسیار خطرناک است که نتوانیم نیازمان را تأمین کنیم.
رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران خاطرنشان کرد: در بخش تولید بنزین دیگر انتظار جهش تولید نمی‌توان داشت و نباید هم داشت؛ زیرا معنا ندارد اینقدر بنزین بی‌اندازه مصرف یا قاچاق شود.
وی ادامه‌داد: باید سیاست‌ها را اصلاح کرد و حتماً در این فرایند یکی از کارهای مهم آن است که قیمت‌ها اصلاح شوند و در کنار آن از قشر آسیب‌پذیر به میزان مناسب حمایت کرد.
سه نرخی کردن بنزین راه‌حل نیست
این مقام صنفی با اشاره به مطرح شدن مسائلی همچون سه‌نرخی شدن بنزین، گفت: اینها ممکن است یک مسکّن مقطعی آن هم کوتاه مدت باشد که من به اینها سیاست های «وصله پینه ای» می گویم؛ یعنی نشان دهنده آن است که ما آمادگی، جسارت و شهامت این که این مساله را حل کنیم نداریم و به دنبال تغییر صورت مساله هستیم.
وی افزود: این روشی است که سال ها رفته ایم و کار به جایی نرسیده است؛ راهکار این است که اصل ماجرا را بفهمیم و بخواهیم آن را حل کنیم.
اورعی بیان‌داشت: مشکلی هم که در چند دهه اخیر ایجاد شده را نمی توان یک‌شبه و بدون درد برطرف کرد. نخستین کاری که مسئولان باید انجام دهند این است که باید واقعیت‌ها را عنوان کنند.
وی توضیح‌داد: کشوری که ۳۰ الی ۴۰ درصد تورم دارد و پنج تا ۱۰ سال برای اصلاح قیمت هر کالایی به خصوص بنزین اقدام نشود، این کالا به یک مشکل و یک معضل اقتصادی تبدیل می‌شود. این مشکل طی سال ها ایجاد شده و قیمت آن کم و کم تر شده و دولت‌ها نیز همواره به اشتباه به یارانه پرداخت کرده است.
رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران تصریح کرد: حال عدد یارانه آنقدر زیاد شده که دیگر دولت هم توان پرداخت ندارد؛ به عبارتی حالا نه توان مالی دارد که به یارانه دادن ادامه دهد و نه جرات و شهامت آن را دارد که پرداخت نکند.
تداوم پرداخت یارانه بنزین ممکن نیست
این استاد دانشگاه ادامه‌داد: راهکار این است که وقتی ما می گوییم قیمت زیاد شود یعنی یارانه آن کم شود.
وی اظهار داشت: من قبول دارم که یارانه چیز خوبی است، اما خوبی آن در هوشمندی نحوه پرداخت نهفته است. روشی که اکنون در پرداخت یارانه بنزین داریم، همانند سایر کالاهای یارانه ای (گاز و برق و آب) بدترین نوع است و حتی کیلویی هم نیست.
اورعی خاطرنشان‌کرد: کیلویی آن است که بگوییم هر نفر بیاید، در صف بایستد و یارانه بنزین بگیرد. می خواهد پول دار باشد یا فقیر باشد فرقی نمی کند. اما اکنون بدتر از این عمل می شود؛ به عبارتی می گوییم هر کس پولدارتر است ما به وی بیشتر پول می دهیم و هرکه فقیرتر است کمتر پول می دهیم.
وی اظهار داشت: هرچقدر طرف پولدارتر است بیشتر بنزین مصرف می کند و در نتیجه بیشتر از یارانه منتفع می‌شود. در روش کنونی، مطابق آمارها دهک دهم ۲۹ برابر دهک اول از یارانه انرژی منتفع می شود این که باید برعکس باشد و یارانه فقط باید به قشر آسیب پذیر تعلق بگیرد نه به همه.
رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران خاطرنشان کرد: بنابراین این روش یارانه دادن به‌طور قطع بدترین روش ممکن است و تداوم آن شدنی نیست، زیرا به آنهایی که بیشتر استفاده می کنند بیشتر یارانه می دهیم.
وی افزود: فلسفه یارانه آن است که منجر به کم شدن مصرف شود، اما وقتی ما اینقدر یارانه را زیاد می کنیم که قیمت تمام شده ۲۰ برابر قیمتی است که مردم می پردازند منجر به افزایش مصرف می شود.
اورعی گفت: اکنون کار به جایی رسیده که مصرف متوسط کشور روزانه ۱۲۴ میلیون لیتر شده، در حالی که متوسط تولید ۱۱۰ تا ۱۱۵ میلیون لیتر است؛ یعنی همین الان در وضعیت قرمز هستیم.
وی اظهار داشت: پیشتر اعلام شد که سال گذشته چهار میلیارد دلار برای واردات بنزین و گازوئیل اختصاص داده شد و امسال صحبت از ۶ تا هشت میلیارد دلار است. در نتیجه واقعا به این روش نمی توان جلو رفت.
استاد دانشگاه شریف بیان‌داشت: از همه بدتر، وقتی ما این همه یارانه سنگین می دهیم قیمت بنزین در ایران یک‌هزار و ۵۰۰ یا سه هزار تومان است، درحالی که در افغانستان ۵۰ هزار تومان است که نتیجه آن افزایش قاچاق است که از روزانه ۱۰ تا ۴۰ میلیون لیتر رقم آن اعلام می‌شود.
وی اضافه‌کرد: اگر همان کمترین رقم ۱۰ میلیون لیتر بنزین و ۱۰ میلیون لیتر هم گازوئیل را در نظر بگیریم، روزی یک‌هزار میلیارد تومان سود قاچاق بنزین و گازوئیل می‌شود و چه کسی می تواند جلوی آن را بگیرد؟
اورعی تصریح‌کرد: آنهایی که با حذف یارانه بنزین و حمایت از قشر آسیب پذیر مخالفت می کنند، همان هایی هستند که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در این فساد دخیلند و در مافیای بنزین نقش دارند.
کیفیت خودروها باید در جهت بهبود مصرف سوخت اصلاح شود
وی تاکید کرد: واردات بنزین از هر جهت به ضرر کشور است و باید بهینه سازی مصرف کنیم و بهینه سازی مصرف یعنی نخست، وضعیت مصرف سوخت خودروها درست شوند. این در حالی است وقتی درهای کشور بسته است، خودرو وارد نمی‌شود و از طرف دیگر سازندگان داخلی مجبور نمی‌شوند از نظر کیفی با سازندگان خارجی رقابت کنند.
بدون اصلاح قیمت نمی‌توان بهینه‌سازی کرد
این مقام صنفی ادامه‌داد: از طرف دیگر، مگر بدون درست شدن قیمت می‌توان بهینه‌سازی کرد؟ وقتی کالایی اینقدر ارزان است، چگونه می توان به مردم گفت که کم مصرف کنند؟
وی تاکید کرد: باید بهینه سازی کنیم، بهینه سازی دو شرط دارد که ما هیچ کدام از آنها را نخواستیم یا نتوانستیم عمل کنیم؛ نخست الزام و اجبار سازندگان داخلی خودرو برای بالا بردن کیفیت تولیدات.
اورعی ادامه‌داد: ما نه تنها این کار را نکردیم، بلکه برعکس عمل کردیم و برای خودروسازان یک حیاط خلوت ایجاد کردیم تا هر کاری خواستند انجام دهند.
وی اضافه‌کرد: دوم، قیمت ها را آنقدر ارزان کرده ایم که بهینه‌سازی دیگر محلی از اعراب ندارد. در نتیجه طی سال‌های اخیر میزان تقاضا بیشتر از عرضه شده است و به ناترازی رسیده‌ایم.