مجید سپهوند روز چهارشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: به طور مثال اجرای عملیات آبخیزداری در شمال خرم آباد به وسعت ۴۳ هزار هکتار با حجم کنترل سیل و رسوب ۲.۵ میلیون مترمکعب، باعث کاهش پیک ایستگاه هیدرومتری چم انجیر با کاهش ۶ درصد دبی و در نتیجه کاهش سیلاب ۱۴۰۱ شد.
وی اظهار داشت: با توجه به عملیات آبخیزداری و آبخوان داری صورت گرفته در سطح استان بیش از ۱۱۲ میلیارد متر مکعب از حجم روان آب ناشی از سیلاب های رخ داده مهار و از بروز خسارات جانی و مالی ممانعت شده است.
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان یادآور شد: همچنین حداقل به میزان ۱۰.۷ و ۹.۸ میلیون متر مکعب، آب ناشی از سیلاب بر عرصه های آبخیزداری به آب های زیرزمینی نفوذ کرده است که این امر موجب تعدیل خشکسالی و بیلان منفی سفره آب زیرزمینی در استان می شود.
سپهوند با اشاره به سیل خیز بودن شمال خرم آباد نیز افزود: در حوزه شمال خرم آباد با مساحت ۴۳ هزار هکتار، با وجودی که تنها ۲۰ درصد عملیات آبخیزداری و آبخوان داری انجام گرفته اما ۲۵ درصد تعدیل و کاهش حجم سیلاب در اثر اجرای این فعالیت ها محقق شده است.
وی اظهار داشت: این اقدام باعث کاهش ۱۵ درصدی تهدید بیشترین دبی جریان سیلابی "خرم رود" و سبب شد هشدار سطح قرمز دبی سیلابی این رودخانه طی چندین بارش در حد سطح قرمز، به سطح زرد تنزل یابد و از خسارات و تخریب زیرساخت های منطقه جلوگیری شود.
اجرای آبخیزداری در ۸۴۹ هزار هکتار اراضی لرستان
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان تصریح کرد: حدود ۲ میلیون و ۷۷۳ هزار و ۴۰۰ هکتار معادل ۹۷ درصد مساحت استان دارای مطالعات توجیهی آبخیزداری و حدود یک میلیون و ۴۱۵ هزار هکتار نیز دارای مطالعات تفصیلی - اجرایی است.
سپهوند افزود: براساس مطالعات فاز تفصیلی - اجرایی پروژه های مختلف عملیات آبخیزداری (مکانیکی ، بیومکانیکی و بیولوژیکی)، حفاظت خاک، تقویت پوشش گیاهی و همچنین عملیات آبخوان داری جهت کنترل سیلاب و روان آب، تغذیه آبخوان ها و کاهش اثرات خشکسالی در سطح ۸۴۹ هزار هکتار از اراضی ملی تحت مدیریت منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان اجرا شده که بیش از ۴۸ درصد این عملیات در سال های اخیر و از محل صندوق توسعه ملی (به فرمان مقام معظم رهبری) بوده است.
وی یادآور شد: سال ۱۴۰۱ عملیات آبخیزداری و آبخوان داری به حجم یک میلیون و ۷۰۰ هزار مترمکعب در ۴۰ هزار هکتار اجرا شده و با وجود کاهش ۳۵ درصدی تخصیص اعتبار نسبت به مصوب استانی، تا پایان سال ۱۴۰۲ در مساحتی حدود ۴۳ هزار و ۸۷ هکتار دیگر از سطح استان تحت پوشش عملیات آبخیزداری و آبخوان داری قرار گرفته است.
کنترل ۳۰ میلیون تن رسوب
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان همچنین اضافه کرد: اثربخشی فعالیت های آبخیزداری و آبخوان داری در سطح استان به نحوی بوده که از ابتدا تا سال ۱۳۹۸ بیش از یک هزار و ۳۲۳ و از سال ۹۸ تا پارسال ۲۰۶ سازه اجرا شد که میزان فرسایش و رسوب کنترل شده توسط این سازه ها ۳۰ میلیون تن بوده است.
سپهوند ادامه داد: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان فعالیت های مکانیکی همچون احداث بندهای خاکی، سنگی ملاتی، گابیونی، بانکت، خشکه چین، اسکله ریزی و نیز اقدامات متنوع بیومکانیکی و بیولوژیکی همچون سیستم های ذخیره نزولات جوی ( چاله های فصلی )، سکوبندی، نهالکاری، کپه کاری، بذر کاری، بذر پاشی و علوفه کاری را پیوسته در دستور کار دارد.
وی تاکید کرد: این اقدامات در راستای جلوگیری از کاهش فرسایش خاک و خطرات ناشی از بروز سیلاب ها، حفظ تفرجگاه ها و حیات وحش، حفاظت و تثبیت کیفیت استاندارد آب حاصل از آبخیزها، اصلاح و توسعه جنگل ها، مراتع و چراگاه ها، اصلاح و توسعه اراضی کشاورزی و افزایش تولید مزارع کوچک و محدود، کنترل رواناب، تغذیه سفره های آب زیرزمینی، افزایش تولید آب و کاهش و تعدیل خشکسالی ها صورت می گیرد.
جذب ۵.۵ تن رسوب با هر هکتار عملیات آبخیزداری
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان تصریح کرد: هر هکتار عملیات آبخیزداری به طور متوسط منجر به ذخیره ۵۳۰ متر مکعب آب، بین ۲ تا ۹ تن در هکتار کنترل فرسایش خاک، جذب ۵.۵ تن رسوب و تولید ۱۲۰ کیلوگرم علوفه می شود.
سپهوند افزود: فرسایش و رسوب خاک به طور متوسط در ایران ۱۶.۷ تن در هکتار است، در حالیکه این رقم در برخی مناطق این استان به ۷۰ تن در هکتار رسیده است.
وی اظهار داشت: متوسط فرسایش خاک در لرستان ۲۵ تن در هکتار است، اما در برخی نواحی به ۵۰ و مناطقی مانند نوژیان به ۷۰ تن در هکتار هم افزایش یافته است که این رقم بیانگر مستعد بودن استان برای بروز سیلاب و ضرورت اجرای طرح های آبخیزداری می باشد.
لرستان با مساحت ۲ هزار و ۸۳۰ هزار هکتار در بخش میانی زاگرس قرار گرفته و از کل مساحت آن، یک هزار و ۲۰۰ هزار هکتار در حوضه آبریز سد دز و کارون بزرگ و بیش از یک هزار و ۶۰۰ هزار هکتار نیز در حوضه آبریز سد کرخه واقع شده و کمتر از ۴۰ هزار هکتار نیز در حوضه آبریز گلپایگان واقع است.