شیراز - ایرنا - درختکاری یا درخت‌بانی، پرسشی است که متولیان منابع طبیعی و فعالان محیط زیست را برای احیای فضای سبز با چالش مواجه کرده؛ پرسشی که پاسخ آن می‌تواند در رقم خوردن آینده‌ منابع‌طبیعی که میراث گذشتگان و امانت نسل آینده است اثرگذار باشد.

به گزارش خبرنگار ایرنا، آستین پیراهنش را بالا می‌زند و در حالی که بیلی کوچک را به دست می‌گیرد مشغول زیرو رو کردن خاک زمین می‌شود؛ انگار یک تنه می‌خواهد تمام نهال‌ها را بکارد؛ چاله‌ای را به فاصله کمی از دیگر چاله‌ها حفر می‌کند و در پایان نهالی که قرار است با نام خودش کاشته شود را صاف و مستقیم در چاله می‌گذارد. زمانی که با آب‌پاش، دست و روی نهالش را می‌شوید، لبخند عمیقی روی صورتش نقش می‌بندد؛ شاید تمام کسانی که با او به این محل آمده‌اند تا در این کار شریک باشند همین احساس را دارند؛ آنها آمده‌اند تا با هر درختی که به خاک می‌سپارند در لبخند زیبای طبیعت و حال خوب زمین سهیم باشند.

امروز روز درختکاری نیست اما در سال‌های اخیر فرهنگ درخت و درختکاری در روزها و مناسبت‌های مختلف سال رواج یافته و در قالب آیین‌ها، پویش‌ها و مراسم گوناگون مانند «نذر طبیعت»، «زنگ درختکاری در مدارس»، «پویش ایران سرسبز، ایران قوی» و «طرح کاشت یک میلیارد درخت» با مشارکت اقشار مختلف اجرا می‌شود.

روز گذشته نیز مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس اعلام کرد که با مشارکت شرکت ذرب ایران ۵۵۰ هکتار از منطقه دژگاه شهرستان فراشبند با اجرای طرح نهال‌کاری اصلاح و احیا می‌شود؛ طرحی که از سه سال پیش تاکنون به منظور جلوگیری از بیابان‌زایی و با هدف تقویت فرهنگِ اهمیت دادن به درخت و گیاه و به منظور تولید اکسیژن و کاهش آلاینده‌ها در حال اجراست.

این نوع برنامه‌ها در حالی برگزار می‌شود که یکی از مهمترین پروژه‌های درختکاری در کشور هم طرح کاشت یک میلیارد درخت است که این طرح به منظور احیای جنگل‌ها، تلطیف هوا، کاهش اثر گازهای گلخانه‌ای، تولید اکسیژن، حفاظت از منابع آب و خاک، نفوذپذیری آب، جذب دی اکسید کربن و گرد و غبار در حال پیگیری است.

هدف از اجرای این طرح این است که هر سال با کاشتن ۲۵۰ میلیون نهال طی چهار سال آینده یک میلیارد درخت در ایران کاشته شود.

این طرح قرار است طی چهار سال توسط نهضت مردمی اجرا شود؛ در واقع آنچه این طرح را از پروژه‌های پیشین در حوزه منابع طبیعی متمایز می‌کند استفاده از ظرفیت جوامع روستایی و تشکل‌های مردم‌نهاد به عنوان مجریان این طرح است؛ اجرای این پروژه بزرگ در استان فارس نیز در دستور کار قرار دارد و اقدامات قابل توجهی نیز برای تحقق اهداف مورد نظر در این طرح انجام شده است.

بدون شک درختکاری به عنوان یک اقدام ملی و مردمی در جهت گسترش پوشش فضای سبز و حفاظت از منابع آب و خاک از اهمیت بسیاری برخوردار است اما اینکه این اقدامات تا چه اندازه مثمرثمر واقع شده و در شرایط خشکسالی توانسته به حفظ طبیعت کمک کند پرسشی است که نیاز به بحث و بررسی دارد.

برخی معتقدند در چنین شرایطی که استان فارس با خشکسالی و بحران آب دست و پنجه نرم می‌کند و این بحران حتی به مشکلات کشاورزان در گوشه گوشه استان دامن‌ زده، درختکاری نباید در اولویت باشد و بهتر است درخت‌بانی جایگزین درختکاری شود.

«شهر سبز و آیین‌های درختکاری» عنوان مناظره‌ای بود که روز ۱۰ اسفند سال ۱۴۰۱با حضور متولیان و فعالان محیط زیست در دانشگاه شیراز برگزار شد؛ مناظره‌ای که در آن مسئولان منابع طبیعی،درختکاری را مهمترین رویکرد برای احیای فضای سبز شهر قلمداد کردند اما فعالان محیط زیست معتقد بودند که آیین درخت‌بانی باید جایگزین درختکاری شود.

"درخت بانی بدین معناست که نظر به دامنه دار شدن پدیده خشکسالی حفاظت از درختان موجود و تجلیل از درختان کهن‌سال بجای کاشت نهال و درختکاری در اولویت قرار گیرد."

البته رویدادی با رویکرد این مناظره در فارس دیگر برگزار نشد؛ در حالی که برگزاری جلساتی با هدف بررسی ضرورت اجرای طرح‌ها و پروژه‌های درختکاری به ویژه در استانی مانند استان پهناور فارس که با پدیده خشکسالی مواجه‌ است کمک شایانی به قرار گرفتن در مسیر درست و برطرف شدن نگرانی دغدغه‌مندان در این عرصه می‌کند.

حالا استان فارس در دوراهی احیای منابع طبیعی قرار دارد؛ در مسیر انتخاب راهی که در نهایت به درختکاری یا درخت‌بانی می‌رسد؛ مسیری که می‌تواند در رقم خوردن آینده‌ منابع‌طبیعی که میراث گذشتگان و امانت نسل آینده است اثرگذار باشد.