به گزارش خبرنگار ایرنا، میراث فرهنگی هویت ملی و نماد فرهنگی هر کشوری به شمار می رود و نشان از پیشرفت و رشد انسان در طول تاریخ دارد.
حفاظت از آثار باستانی و شناساندن این میراث بزرگ به جهانیان موجب جذب گردشگران و پویایی اقتصاد کشور می شود و حوزه های گوناگون را متحول می سازد.
در این میان شناسنامه هر کشوری آثار باستانی و میراث فرهنگی آن به شمار می رود، آثار باستانی قدمت، تاریخچه و تمدن هر سرزمینی را مشخص می کند، بنابراین حفاظت و حراست از آنها امری ضروری است و نسل های مختلف نیز چون پیشینیان باید از این میراث اجدادی پاسداری کنند.
ایران هم به عنوان یکی از بزرگترین تمدن های بشری دارای آثار تاریخی فراوانی است که به عنوان گنجینه ای بزرگ از آثار گذشتگان و آینه ای تمام نما از تمدن ایرانی معرفی می شود.
استان زنجان نیز با داشتن ظرفیت های بی بدیل در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به ویژه آثار شاخص و فاخری همانند بازار زنجان، گنبد جهانی سلطانیه و غار کتله خور را در خود جای داده است.
در این میان آثاری ارزشمند همانند بازار تاریخی زنجان نیز که از سال های دور و دراز تا کنون قلب تپنده شهر محسوب می شود، در گذر زمان های مختلف و با حفظ موقعیت آن از گذشته به اکنون رسیده است.
این اثر بی همتای دوران قاجاریه چشم هر بیننده ای را در سراهای مختلف به خود معطوف می کند، این مکان در تحولات گوناگون استوار مانده، اما برای حفظ گزند از حوادث مختلف نیازمند تدابیر لازم است.
بازار زنجان همواره زبانزد خاص و عام بوده اما حفظ و بقای روز افزون آن نیازمند توجه مسوولان و متولیان امر بوده و چه بسا بی توجهی ها می توان آثار جبران ناپذیری را بر جا بگذارد که حتی صرف هزینه های هنگفت هم دیگر سودی نخواهد شد.
آب های زیر سطحی و نبود اعتبار ۲ چالش عمده بازار زنجان
معاون میراث فرهنگی استان زنجان با بیان اینکه بازار تاریخی زنجان به عنوان قطب اقتصادی و قلب تپنده داد و ستد شهر زنجان محسوب می شود گفت: سالانه با اندک اعتبارات تخصیصی از محل استانی و ملی به طور مستمر توسط معاونت میراث فرهنگی اداره کل مرمت و رفع خطر انجام می گیرد.
محمدرضا محمدپور افزود: بازار زنجان با توجه به گستردگی بازار زنجان و کاربری‌های وابسته مساحتی بالغ بر ۱۵ هکتار را در بر می گیرد، در این میان مرمت و ساماندهی این بنای تاریخی عظیم نیازمند مشارکت همه جانبه کسبه و هیات امناء محترم بازار و دستگاه ها و ارگانهای ذی ربط است.
این مسوول ادامه داد: خوشبختانه در حال حاضر حداکثر تعامل و همکاری با شهرداری و هیات امناء بازار وجود دارد که نتیجه آن کف سازی بازار زنجان است.
محمدپور افزود: امسال نیز از محل اعتبارات مرمت های اضطراری بناهای تاریخی و مذهبی، قسمت های مختلف بازار پس از بازدید اعضای شورای فنی و اولویت بندی و تهیه شرح خدمات مورد مرمت و ساماندهی قرار خواهد گرفت.موضوع دیگری که مجموعه بازار زنجان حتی شیت های آن را تهدید می کند وجود آبهای زیرسطحی است
وی با بیان اینکه بازار زنجان نیز همچون دیگر بناهای تاریخی کشور با داشتن ضوابط و مقررات زیر چتر حمایت و حفاظت میراث فرهنگی قرار گرفته است اظهار داشت: از جمله این ضوابط می توان به عدم افزایش ارتفاع، احداث بالکن در داخل مغازه، عدم تراشیدن جرزها و پایه های بازار، عدم نصب شیشه سکوریت و تابلوهای نامتعارف و غیره اشاره کرد.
معاون میراث فرهنگی استان زنجان با بیان اینکه در تعدای از حجره های بازار مشاهده میشود برخی از ضوابط اشاره شده توسط کسبه نادیده گرفته می شود، ادامه داد: این موضوع خود موجب آسیب سازه ای و بصری شده وب اید سریعا به حالت اولیه خود بازگردد.
وی با بیان اینکه موضوع دیگری که مجموعه بازار زنجان و حتی شیت بازار را تهدید می کند وجود آب های زیرسطحی است خاطرنشان کرد: باید برای حل آن اقدامات موثری از سوی دستگاه های مرتبط صورت گیرد.
این مسوول ابراز امیدواری کرد با همکاری های بین بخشی شهرداری زنجان، هیات امناء بازار، به ویژه کسبه از این گنجینه گرانبها به نحو احسن نگهداری شود تا همانند یک امانت ارزشمند آن را به آیندگان تحویل دهیم.
عدم ساماندهی سیم کشی بازار زنجان چالش جدی
رئیس هیأت امنای بازار زنجان نیز با بیان اینکه بازار زنجان اثری ماندگار و بی بدیل برای مردمان این استان و در سطح کشور محسوب می شود، گفت: به طور معمول در صورت بروز مواردی و انجام مرمت و ترمیم کارشناسان میراث فرهنگی وارد عمل می شوند.
سید محمد علویون با بیان اینکه در صورت بروز مشکلاتی نظیر مشاهده ترک ها کارشناسان میراث فرهنگی به این مهم توجه می کنند، افزود: به طور معمول مشکلات احتمالی از سوی بازاریان احصا و پس از جمع بندی به کارشناسان امر در میراث فرهنگی انتقال داده می شود.
وی با بیان اینکه ترمیم و مرمت بازار زنجان توسط دستگاه متولی امر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی صورت می گیرد، اضافه کرد: انجام چنین کاری نیز به بودجه های کلان نیاز دارد که تامین آن امری دشوار است.
این مسوول یکی از اقدامات مهم برای پویایی بازار زنجان را سنگفرش آن عنوان کرد و گفت: این کار از سوی شهرداری زنجان در حال اتمام است، البته اقدامات مربوطه در راسته پاشا، ضلع جنوبی انتهای امتداد کوچه باشگاه طی ۲ ماه آغاز خواهد شد.
وی با بیان اینکه سنگفرش میدان آهنگران بازار زنجان هر چند مشکلاتی وجود دارد، به زودی آغاز خواهد شد، گفت: کارهای بسیار خوبی در محدوده منتهی به بازار انجام گرفته به طوری که ۸۰ درصد سنگفرش شده و ۲۰ درصد دیگر باقیمانده است.
رئیس هیأت امنای بازار زنجان با بیان اینکه کارهای عمرانی و اقدامات شرکت های خدمات رسان آب و گاز صورت گرفته است، گفت: عمده مشکل این مکان تاریخی ساماندهی سیم کشی برق است.
ساماندهی سیم برق ها لنگ اعتبار
وی با بیان اینکه سیم‌کشی‌ها به لحاظ بصری نگران‌کننده، خطر آفرین و نیازمند ساماندهی جدی است اظهار داشت: مشکل برق به لحاظ ایمنی خطرات جدی دارد و سیمای بازار را مخدوش کرده است.
رئیس هیأت امنای بازار زنجان با تاکید بر نابسامانی‌های موجود در معابر بازار به لحاظ سیم‌کشی برق که تاکنون تهدیدکننده نبوده است، افزود: ولی این مهم از لحاظ بصری نگران‌کننده بوده که اصلاح آن نیازمند همراهی اداره برق است که بخشی هنوز ساماندهی نشده و باید اقداماتی انجام شود.
وی با بیان اینکه به گفته مسوولان شرکت توزیع برق ساماندهی سیم ها نیازمند تامین اعتبارات مورد نیاز است گفت: به طور مختصر ساماندهی سیم های برق مربوط به میدان میوه فروشان انجام گرفت اما پس از آن متوقف شد. به گفته مسوولان شرکت توزیع برق ساماندهی سیم ها نیازمند تامین اعتبارات مورد نیاز است گفت: به طور مختصر ساماندهی سیم های برق مربوط به میدان میوه فروشان انجام گرفت اما پس از آن خبری نیست.
علویون با بیان اینکه این موضوع از سوی هیات امنا به طور جدی در حال پیگیری است، افزود: دوربین ها و به روز رسانی آن نیز از سوی شهرداری انجام گرفته است.
علویون با تأکید بر ضرورت ساماندهی سیم‌کشی‌های برق در بازار زنجان خاطرنشان کرد: در سایر امور اقداماتی برای ارتقای ایمنی انجام شده است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر با لوله‌کشی گاز خطرات قبلی از جمله استفاده از نفت، گاز پیک‌نیک و کپسول‌ها رفع شده است، افزود: اما در کل اگر بی‌احتیاطی هر جایی روی دهد، ایمنی را با مشکل مواجه می‌کند که در مورد بازار هم همین‌طور است.
این مسوول با بیان اینکه در مجموع می توان گفت ایمنی لوله کشی گاز ضروری تر از راهکارهای قبلی است، گفت: به جرات می توان در هیچ بازاری در سطح کشور گاز کشی نشده و بازار زنجان اولین آن محسوب می شود.
رئیس هیأت امنای بازار زنجان این بازار را ایمن عنوان کرد و گفت: اگر سیم‌کشی‌ها ساماندهی شوند و بی‌احتیاطی‌ها را کنار بگذاریم، مشکل بزرگی در بخش ایمنی بازار وجود ندارد چرا که موارد ایمنی در لوله‌کشی‌های گاز و همچنین نصب تجهیزات اولیه آتش‌نشانی رعایت شده است.
وی در خصوص دخل و تصرف بازایان و بی توجهی به ضوابط میراثی بازار نیز گفت: برای ساماندهی بازار در موضوعات مختلف پای کار هستیم اما برخی مغازه داران نسبت به نصب برخی اقلام سنگین و تابلو بر روی دیواره اقدام می کنند که این موضوع جای تاسف دارد.
علویون خاطرنشان کرد: در این راستا از دستگاه های متولی امر همانند میراث فرهنگی و شهرداری درخواست می شود نسبت به این مسائل ورود کنند تا آسیب احتمالی را در بازار شاهد نباشیم.
وی در پاسخ به سؤالی در مورد مشکلات دسترسی به بازار در هنگام بروز مشکل گفت: نیروهای امدادی از نقاط مختلف به بازار دسترسی دارند، ولی در مورد بی‌احتیاطی‌های فردی ضمن ارائه تذکرات که به‌صورت موردی روی می‌دهد، اقدامات مقتضی از جمله اجباری شدن استقرار کپسول آتش‌نشانی، به تسهیل امور کمک خواهد کرد.
امداد رسانی به بازار در هنگام وقوع حادثه چالش اساسی
رئیس سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری زنجان نیز با بیان اینکه بحث امداد رسانی به بازار در هنگام وقوع حادثه یک چالش مهم و اساسی است گفت: این مهم به نوعی یک خطر بالقوه محسوب می شود.
مجید امیرفضلی افزود: طی سال های اخیر نیز حوادث حساسی در این مکان به وقوع پیوسته که در این راستا یک طرح مطالعاتی ارزیابی ریسک آتش سوزی بازار انجام گرفت.
به گفته وی، یکی از این ریسک های مهم، رسیدن به محل وقوع حادثه و دیگری معبر است که دسترسی ها را با دشواری مواجه می کند.
این مسوول ادامه داد: بحث آبرسانی، سیستم های برق و از همه مهمتر گازکشی داخل بازار و ایمنی مغازه ها از جمله مسایل مهمی بوده که در طرح مطالعاتی شناسایی و مشخص و راهکارهای مقابله با خطرات نیز ارائه شده است.
وی اظهار داشت: برای اجرای این راهکارها باید یک همت دسته جمعی در دستگاه های خدمات دهنده از جمله شرکت برق، گاز، اداره کل میراث فرهنگی، شهرداری و نظام مهندسی شکل گیرد تا ریسک آتش سوزی در بازار زنجان به حداقل ممکن برسد و ایمنی آن نیز ارتقا یابد.
نبود دسترسی مناسب به مسیرهای منتهی به بازار، سد معبر و ورود مغازه داران به حریم معابر، اجرا نشدن سیستم اعلام و اطفای آتش سوزی در مغازه ها، پاساژها و سراها، نگذراندن دوره های آتش نشانی، سیم کشی های غیر استاندارد در داخل مغازه ها از جمله مشکلات بازار زنجان است.
این مسوول نبود دسترسی مناسب به مسیرهای منتهی به بازار، وجود سد معبر و ورود مغازه داران به حریم معبر، اجرا نشدن سیستم اعلام و اطفای آتش سوزی در مغازه ها، پاساژها و سراها، نگذراندن دوره های آتش نشانی، نبود خاموش کننده های مناسب در کلیه مغازه ها، وجود سیم کشی های غیراستاندارد در داخل مغازه ها از از جمله مشکلات ذکرکرد.
به گفته وی، آشنایی نداشتن کامل با خطرات گاز شهری و نحوه ایمن کردن سقف های چوبی در بعضی سراها، راه بندهای غیر استاندارد و غیرکارشناسی شده، وجود مواد خطرناک یا سریع الاشتعال و رعایت نشدن نکات ایمنی در این موارد از چالش های دیگر ایمنی بازار در شرایط کنونی است.
بازار رنجان با احتساب پاساژهای اطراف ۲ هزار و ۳۰۰ و خود بازار و سراها یک هزار و ۳۰۰ باب مغازه دارد.