به گزارش ایرنا، انرژی خورشیدی فراوان‌ترین منبع انرژی روی زمین است که ۱۷۳ هزار تراوات از آن به طور مداوم به زمین می‌رسد و این رقم ۱۰هزار برابر بیشتر از کل انرژی مصرفی جهان است.
نخستین سلول خورشیدی سیلیکونی توسط آزمایشگاه‌های بل در سال ۱۹۵۴ ساخته شد و روزنامه نیویورک تایمز در بیست و ششم آوریل همان سال، بهره‌برداری از انرژی تقریبا نامحدود خورشید را به طور رسمی اعلام کرد.
انرژی خورشید به عنوان یکی از منابع تامین انرژی ارزان قیمت، پاک و بدون اثرات مخرب زیست محیطی است که بشر از گذشته‌های دور مورد استفاده قرار داده است.
بحران انرژی و ناترازی برق در سال‌های اخیر از سویی و کاهش منابع انرژی فسیلی از سوی دیگر دولت‌ها را بر آن داشته که تغییر نگرش جدی در حوزه انرژی‌های تجدید پذیررا در دستور کار خود داشته باشند.
ایران در میان مدارهای ۲۵ تا ۴۰ درجه عرض شمالی قرار گرفته است و در منطقه‌ای واقع شده که به لحاظ دریافت انرژی خورشیدی در میان نقاط جهان در بالاترین رده‌ها قرار دارد. میزان تابش خورشیدی در ایران بین ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ کیلووات ساعت بر مترمربع در سال تخمین زده شده است که البته بالاتر از میزان میانگین جهانی است.
در ایران به طور میانگین سالیانه بیش از ۲۸۰ روز آفتابی گزارش شده که بسیار قابل توجه است. یکی از مهم‌ترین کاربردهای انرژی خورشیدی در صنعت برق استفاده از صفحات خورشیدی(فتوولتائیک) برای تبدیل انرژی خورشیدی به انرژی الکتریکی است یک سلول خورشیدی در صنعت برق یک قطعه الکترونیکی است که نور خورشید را مستقیم به الکتریسیته تبدیل می‌کند نور تابشی به سلول خورشیدی باعث تولید یک جریان و یک ولتاژ و به این صورت توان الکتریکی تولید می‌شود به‌کارگیری سلول‌های خورشیدی با فناوری بالا و جدید یک‌راه حل مناسب و اقتصادی برای تولید انرژی برق در بلندمدت است.
با توجه به پیشرفت تکنولوژی در چند دهه اخیر رقابت در بخش صنعت فناوری های مدرن و نیاز بشر برای آسایش و صرفه‌جویی در منابع و هزینه‌های انسان گامهای مهمی برداشته شده است . بدیهی است مقدار قابل توجهی از منابع موجود در زمین صرف هزینه در بخش برق و گاز جهت تامین نیازهای گرمایش و سرمایش می گردد. درصورتی که بتوان انرژی مورد نیاز را با استفاده از روش ها و فناوری‌های مدرن تامین کرد می‌توان تا حدودی بر حفظ منابع تجدید ناپذیر قدم برداشت و هم اینکه هزینه‌های انرژی را به حداقل رساند . انرژی‌های تجدیدپذیر ایده‌آل ترین حالت برای طراحی و ساخت در بخش‌های مختلف با مصرف انرژی بسیار پایین و یا انرژی صفر است.
بسیاری از کشورهای صنعتی جهان ظرفیت قابل توجهی از انرژی خورشیدی را در شبکه‌های برق خود نصب کرده‌اند تا جایگزینی برای منابع انرژی متعارف تأمین کرده یا مکمل آنها باشند، درحالی که تعداد فزاینده‌ای از کشورهای کمتر توسعه یافته برای کاهش وابستگی به سوخت‌های گران وارداتی به انرژی خورشیدی روی آورده‌اند. خطوط انتقال مسافت طولانی به منابع انرژی تجدیدپذیر دورافتاده اجازه می‌دهد میزان مصرف سوخت فسیلی را کاهش دهند.
نهضت نیروگاه‌های تجدیدپذیر در سطح ملی با ۱۰ هزار مگاوات در دولت سیزدهم هدفگذاری شد و از ۱۰ هزار مگاوات، یک هزار و ۶۰۰ مگاوات سهم استان مرکزی است که در یک سال گذشته گامهای بلندی در این راستا برداشته شد.
بزرگترین نیروگاه خورشیدی کشور در شهرستان محلات راه‌اندازی شده است و مجتمع مانا انرژی خمین، اکنون با ۲ هزار و ۳۰۰ مگاوات درحال تولید پنلهای خورشیدی است که تولید پنج هزار مگاوات برق در این مجتمع هدفگذاری کرده است.
یکی از این صنایع ، شرکت مانا انرژی پاک با هدف تولید ویفر سلول و پنل خورشیدی و همچنین نصب و بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی در سال ۱۳۹۷ تاسیس و در ناحیه صنعتی شهید سعیدی واقع در استان مرکزی فعالیت خود را آغاز کرد.
ضرورت مشارکت جدی صنایع بزرگ استان مرکزی در ایجاد نیروگاه‌های تولید برق
استاندار مرکزی گفت: بخشی از ناترازی برق در استان را ناشی از توسعه ناهمگون صنایع و زیرساخت‌های تولید برق دانست و ادامه داد: باید صنایع بزرگ در ایجاد نیروگاه‌های تولید برق مشارکت جدی داشته باشند.
«مهدی زندیه‌وکیلی» افزود: این استان ظرفیت و پتانسیل‌های خوبی در بهره‌گیری از انرژی پاک دارد بنابراین باید در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر پیشتاز کشور شود.
وی بیان کرد: باتوجه به اینکه ۸۲ درصد مصرف برق استان مرکزی در حوزه مولد است، ضرورت سرعت بخشی به احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر در استان نیاز جدی است.
استاندار مرکزی گفت: نیروگاه‌های تجدیدپذیر نقش موثری در کاهش گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوا، کم کردن هزینه‌ها، کاهش وابستگی به سوخت فسیلی، تولید برق پاک در مجاورت مصرف، کاهش تلفات در بخش انتقال و توزیع برق، کمک به مرتفع نمودن مشکل ناترازی برق و ایجاد اشتغال دارد.
زندیه‌وکیلی افزود: بخشی از ناترازی برق در استان را ناشی از توسعه ناهمگون صنایع و زیرساخت‌های تولید برق دانست و گفت: باید صنایع بزرگ در ایجاد نیروگاه‌های تولید برق مشارکت جدی داشته باشند.
وی اظهار کرد: توسعه انرژی خورشیدی باصرفه‌ترین راهکار برای جبران کمبود برق است و برای تولید هرکیلو وات ساعت برق فسیلی، حدود یک سوم مترمکعب گاز طبیعی مصرف می‌شود، در حالی‌که نیروگاه خورشیدی علاوه بر تولید انرژی پاک بسیار ارزان‌تر از این میزان و همه جا قابل نصب و تولید است.
۶۵۹ طرح خورشیدی با ۲۳ هزار کیلووات در استان مرکزی
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان مرکزی هم با بیان اینکه دنیا به سمت استفاده از انرژی خورشیدی رفته است، گفت: کشور ما با میانگین ۳۰۰ روز آفتابی بهترین ظرفیت را برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی دارد.
«محمود محمودی» افزود: ۶۵۹ طرح خورشیدی با ۲۳ هزار کیلووات و ۶ طرح نیروگاه برق آبی نیز با ۲۶ هزار و ۲۰۰ کیلووات درحال انجام است.
وی خاطر نشان کرد: همچنین اجرای۴۴۴ مگاوات نیروگاه خورشیدی در قالب طرح «تولید در توزیع» در این استان هدفگذاری شده است.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان مرکزی گفت: اجرای ۱۴ مگاپروژه برای عبور از اوج بار سال ۱۴۰۴ تدوین و ابلاغ شده که ایجاد نیروگاه‌های تجدیدپذیر به ویژه خورشیدی بخشی از این طرح‌ها است.
محمودی با اشاره به هدفگذاری اجرای تولید برق پاک افزود: براساس این برنامه باید سه هزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر به بهره‌برداری برسد.
وی ادامه داد: در این راستا به منظور تسریع در فرآیند توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، شرکت توانیر، برق منطقه‌ای و توزیع نیروی برق، در چارچوب ضوابط مربوط، پیگیری‌ها و اقدامات لازم را انجام می‌دهند.
محمودی عنوان کرد: برای تحقق ۲ هدف «افزایش تولید انرژی برق به منظور کاهش ناترازی تولید و مصرف» و «تسهیل و اولویت‌بندی محل احداث نیروگاه‌های خورشیدی با رویکرد رفع موانع و تسهیل در ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی و تسریع در این کار»، وزارت نیرو برنامه‌های متنوعی را تدوین و به شرکت‌های تابعه ابلاغ کرده است.
مدیرعامل شرکت توزیع برق استان مرکزی در ارتباط با تامین برق ادارات از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر هم گفت: در راستای اجرای مصوبات شورای عالی انرژی کشور، تمامی دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون خدمات کشوری مکلف هستند که سالانه پنج درصد مصرف انرژی الکتریکی خود را تا رسیدن به سهم ۲۰ درصد مصرف سال از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک تامین کنند.
محمودی افزود: در صورت عدم رعایت این موضوع توسط ادارات یا سازمان‌ها تعرفه برق آنها به قیمت انرژی‌های تجدیدپذیر محاسبه می‌شود و سازمان‌ها و ادارات مشمول باید برق مورد نیاز خود را از طریق تابلوی سبز بورس انرژی خریداری کنند.
راه‌اندازی ۳۲ نیروگاه خورشیدی در ادارات استان مرکزی
وی بیان کرد: راه‌اندازی ۳۲ نیروگاه خورشیدی در ادارات استان، بخشی از برق ۴۲ دستگاه اجرایی با قدرت مجموع یک هزار و ۱۰۰ کیلووات از طریق انرژی‌های خورشیدی تامین می‌شود.
مدیرعامل شرکت توزیع برق استان مرکزی گفت: صنایع انرژی‌بر موضوع ماده (۳) این قانون با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت نیرو مکلف هستند، حداقل ۹ هزار مگاوات نیروگاه حرارتی با بازدهی حداقل ۵۵ درصد و هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و پاک تا پایان سال ۱۴۰۴ از محل منابع داخلی صنایع مذکور احداث کنند.
محمودی افزود: اکنون بر اساس ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش بنیان صنایع مکلف به تامین یک‌درصد از انرژی مصرفی از محل انرژی‌های تجدیدپذیر هستند که این عدد ظرف پنج سال به پنج درصد می‌رسد.
وی بیان کرد: اگر بخواهیم کمبود و ناترازی انرژی را جبران کنیم باید هشت نیروگاه مانند شازند به چرخه تولید برق کشور اضافه شود تا ناترازی جبران شود.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان مرکزی گفت: یک‌هزار و ۴۰۰ مگاوات نیاز مصرف برق در سال ۱۴۰۳ است و این مهم سال گذشته یک‌هزار و ۱۰ مگاوات بود.
محمودی بیان کرد: وزارت نیرو ۱۴ مگاپروژه برای کاهش ناترازی تولید و مصرف در اوج بار تابستان ۱۴۰۴ تعریف کرده که پروژه مدیریت مصرف و بهینه‌سازی، کاهش تلفات، هوشمندسازی و نصب کنتورهای هوشمند و تولید در توزیع، برعهده شرکت توزیع برق استان‌ها است.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان مرکزی ادامه داد: این استان رتبه ششم کشور در نصب کنتورهای هوشمند در چاه‌های آب کشاورزی را دارد.
محمودی افزود: همه مشترکان برق خانگی استان مرکزی می‌توانند انشعاب خورشیدی داشته باشند و تا سقف ۲۰۰ کیلووات انشعاب خورشیدی نصب کنند و دولت برای آنها تضمین خرید ۲۰ ساله دارد.
کارشناس ارشد مسائل فنی استان مرکزی گفت: توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در شرایطی که کشور و به تبع آن استان با ناترازی انرژی مواجه است بیشتر از گذشته ضرورت دارد، بنابراین باید بخش‌های مختلف صنعت، کشاورزی، ادارت و غیره نسبت به احداث و استفاده از انرژی‌های خورشیدی و تجدیدپذیر اقدام کنند.
«حمیدرضا نوازنی» با بیان اینکه، ایجاد نیروگاه خورشیدی در بام منازل می‌تواند بخشی از نیاز مشترکان را تامین کند، ادامه داد: اگرچه نیروگاه‌های خورشیدی کوچک و متوسط روی سقف خانه‌ها و کارخانه‌ها از نظر ظرفیت هر نیروگاه کوچک و ناچیز به نظر می‌رسد اما تیراژ و تعداد زیاد آنها گره‌گشای بخشی از معضل برق است.
وی با اشاره به ضرورت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در استان مرکزی خاطر نشان کرد: هفته گذشته ۱۶ نیروگاه خورشیدی در ادارات استان مرکزی به ظرفیت ۱۹۵ کیلو وات راه‌اندازی و تولید برق آن وارد چرخه مصرف شد.
نوازنی با بیان اینکه صنایع مکلف به تامین یک‌درصد از انرژی مصرفی خود از محل انرژی‌های تجدیدپذیر هستند، گفت: صنایع و کشاورزان استان هم باید با شتاب بیشتری نسبت به احداث نیروگاه های خورشیدی برای تامین برق صنعتی خود اقدام کنند تا در تابستان ۱۴۰۴ با مسئله محدودیت انرژی روبرو نشوند.
وی افزود: نور خورشید در همه مناطق قابل دسترسی است و توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در کنار جبران بخشی از کسری برق، یک فرصت برای توسعه مناطق مختلف است.
احداث ۲۱ مزرعه خورشیدی در استان مرکزی با ارائه تسهیلات ویژه
مشاور مدیرعامل و مجری طرح های نیروگاه‌های تجدید پذیر شرکت توزیع برق استان مرکزی گفت: تاکنون ۲۱مزرعه خورشیدی به میزان یک‌هزار و ۸۶۱ کیلو وات در استان مرکزی ساخته شده است.
«کورش طالبی» افزود: دستورالعمل و بسته‌های حمایتی ویژه‌ای وزارت نیرو برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی در اختیار علاقمندان به ساخت نیروگاه خورشیدی در استان قرار داده شده است.
وی با بیان اینکه بیش از ۳۰۰ روز در سال در کل کشور از نعمت روزهای آفتابی بهره مند هستیم، افزود: با پیگیری نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی تسهیلات ویژه‌ای برای احداث مزارع خورشیدی پیش‌بینی شده و سرمایه‌گذاری در این بخش، فعالیتی سودآور و زود بازده است.
توسعه مزارع پنل خورشیدی تنها راه برون‌رفت کشاورزان از مشکلات است
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی گفت: توسعه مزارع پنل خورشیدی تنها راه برون رفت کشاورزان از مشکلات قطعی برق و جلوگیری از خسارت به این قشر است.
«علی صفری» افزود: در سال‌های اخیر خسارت‌های زیادی به بخش کشاورزی استان ناشی از ناترازی برق و خاموشی چاه‌های کشاورزی وارد شده است.
وی تاکید کرد: ناترازی انرژی به بخش کشاورزی آسیب وارد کرده و موجب نارضایتی شده است که راه‌اندازی مزارع خورشیدی تنها راهکار حل این معضل است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی گفت: با توجه به خسارت‌های وارد شده به بخش کشاورزی ناشی از ناترازی برق و خاموشی چاه‌های کشاورزی، پیگیری‌های متعددی از سوی جهاد کشاورزی برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی و بادی انجام شده که موفقیت‌هایی نیز حاصل شده است.
صفری اظهار کرد: دولت در زمینه رفع مشکل ناترازی انرژی مشوق‌هایی را در نظر گرفته و قانون‌گذار نیز زمینه افزایش تولید انرژی‌های تجدید پذیر را فراهم کرده است چرا که سهل‌الوصول‌ترین مسیر برای رفع مسئله ناترازی، تولید انرژی پاک در پیک مصرف است.
وی اضافه کرد: ۸۰ درصد برق در بخش‌های صنعت و کشاورزی استان مصرف می‌شود و راهکار ناترازی انرژی در استان ایجاد مزارع خورشیدی است.
زئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی افزود: اعتبارات جهاد کشاورزی برای ایجاد نیروگاه خورشیدی محدود است، بنابراین بانک‌ها باید در این خصوص جهاد کشاورزی را پشتیبانی کنند.
صفری گفت: مزارع خورشیدی اکنون در شهرهای اراک، کمیجان و خنداب راه‌اندازی شده و گسترش آن در دیگر نقاط استان در دستور کار قرار دارد.
ارائه سیاست‌های تشویقی برای کشاورزانی که اقدام به ایجاد مزرعه‌های خورشیدی کنند
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی گفت: کشاورزان می‌توانند با اجرای پروژه ایجاد مزرعه خورشیدی در جوار چاه‌های کشاورزی مشاعی، علاوه بر رفع نیاز انرژی چاه‌های خود، مازاد انرژی تولیدی را به شبکه سراسری برق، بفروشند.
«نادرقلی ابراهیمی» افزود: طی هماهنگی بین جهاد کشاورزی، شرکت توزیع برق و بانک کشاورزی استان مرکزی، مقرر شد حدود ۵۰ درصد از اعتبارات مورد نیاز اجرای این پروژه توسط بانک کشاورزی تامین مالی صورت گیرد و مابقی توسط حقابه‌بران چاه پرداخت شود.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در تفاهم‌نامه دیگری بین جهاد کشاورزی، شرکت توزیع برق و بنیاد شهید و امور ایثارگران استان مرکزی، مقرر شد از محل صندوق اشتغال و کارآفرینی بنیاد شهید ۵۰ درصد هزینه اجرای مزرعه خورشیدی برای افراد تحت پوشش این نهاد تامین مالی شود و مابقی توسط حقابه بران تحت پوشش پرداخت شود.
ابراهیمی اظهار کرد: در صورت اجرای این طرح، کشاورزان از قطعی برق و خسارات ناشی از آن در تولید محصولات کشاورزی رهایی می‌یابند و حداکثر طی ۲ سال از محل فروش برق مازاد خود به شبکه، هزینه احداث مزرعه خورشیدی به آنها برگشت داده می‌شود.
وی با بیان اینکه، امسال رشد مصرف برق در کشور ۹ درصد ثبت شده است، ادامه داد: سالانه ۲۷ درصد انرژی برق در بخش کشاورزی و ۴۴ درصد در بخش صنعت به مصرف می‌رسد.
ابراهیمی افزود: کشاورزان استان مرکزی برای همکاری با شرکت توزیع برق استان در تامین برق خانگی و صنایع روزانه پنج ساعت موتورهای خود را خاموش می‌کنند و در مقابل بهای مصرفی در سایر ساعت مصرف برق برای بهره‌برداران رایگان پیش‌بینی شده است.
وی بیان کرد: ۲ هزار و ۱۰۰ حلقه چاه آب کشاورزی در شهرهای اراک، کمیجان و خنداب برای استفاده از پنل خورشیدی به صورت پایلوت در نظر گرفته شده است.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی گفت: ۷۰ درصد هزینه پنل خورشیدی در شهرهای یاد شده از محل تسهیلات بانکی تامین می‌شود.
هدفگذاری ایجاد ۵۰۰ نیروگاه خورشیدی توسط کمیته امداد استان مرکزی
معاون خودکفایی و اشتغال اداره‌کل کمیته امداد امام خمینی(ره) استان مرکزی گفت: ایجاد ۵۰۰ نیروگاه خورشیدی ویژه منازل مددجویان تحت پوشش تا پایان سال جاری هدفگذاری شده است.
«جواد شریفی» افزود: ۲ و نیم مگاوات برق با این تعداد نیروگاه خورشیدی به شبکه انتقال استان مرکزی افزوده می‌شود.
وی با بیان اینکه، هر نیروگاه خورشیدی مستقر در پشت‌بام منازل مددجویان، پنج کیلو وات تولید برق دارد، ادامه داد: اکنون ۲۱۲ نیروگاه با یک مگابایت روی شبکه برق استان متصل است.
معاون خودکفایی و اشتغال اداره کل کمیته امداد امام خمینی(ره) استان مرکزی اضافه کرد: این نهاد حمایتی با معرفی مددجویان به بانک‌های عامل، تسهیلات یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریالی برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی پیش‌بینی کرده است.
شریفی افزود: با ایجاد این نیروگاه‌ها، قرارداد تضمین خرید برق به مدت ۲۰ سال منعقد و مددجویان بعد از سه سال که اقساط ماهانه ۲۰ میلیون ریال تسهیلات را پرداخت کردند، می‌توانند از ۳۰ تا ۴۰ میلیون ریال از محل فروش برق در ماه درآمد کسب کنند.
کلام آخر:
استفاده از انرژی خورشیدی و دیگر منابع انرژی سبز نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند، بلکه باعث کاهش هزینه‌های انرژی، ایجاد اشتغال، و افزایش امنیت انرژی می‌شود با توجه به مزایای بی‌شمار این نوع انرژی‌ها، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های تولید انرژی خورشیدی و تجدیدپذیر، یک گام مهم و ضروری برای توسعه پایدار و آینده‌ای پاک‌تر است.
سوخت‌های فسیلی محدود و تجدیدناپذیر هستند و استخراج آنها باعث تخریب محیط زیست و افزایش هزینه‌های انرژی می‌شود. انرژی خورشیدی و دیگر منابع انرژی سبز، به کاهش وابستگی به این منابع کمک می‌کنند و امنیت انرژی را افزایش می‌دهند.
با نصب سیستم‌های خورشیدی، هزینه‌های برق مصرفی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و این سیستم‌ها نیاز به سوخت فسیلی ندارند و می‌توانند تا سال‌ها برق تولید کنند، به‌طوری‌که پس از بازگشت سرمایه اولیه، تولید برق به صورت رایگان ادامه می‌یابد.