زابل - ایرنا - مرغ بومی منطقه سیستان با نام محلی "خزک" در دهه‌های اخیر به دلیل شرایط آب و هوایی ایجاد شده این منطقه در معرض انقراض بوده که پژوهشکده دام‌های خاص پژوهشگاه زابل با هدف حفظ، اصلاح نژاد و جلوگیری از انقراض این پرنده، چندین قطعه از آن را از روستاهای اطراف جمع‌آوری و در واحد مرغداری این پژوهشگاه اقدام به تکثیر آن کرده است.

به گزارش ایرنا، نژادهای مرغ بومی یکی از منابع با ارزش در تامین بخشی از پروتئین مورد نیاز کشور بوده و در بیشتر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه نقش مهمی را در اقتصاد روستائیان ایفا می‌کند و منطقه سیستان به برکت رودخانه هیرمند و تالاب بین المللی هامون نیز از قطب‌های کشاورزی کشور از دوران باستان تاکنون بوده و این شرایط بستر لازم برای بهبود و متناسب کردن طیور برای پرورش در این اقلیم با انتخاب‌های طبیعی و تصادفی مردمان این سرزمین، ایجاد کرده است.

مقاومت به بیماری‌ها و سازگاری با شرایط محیطی منطقه، هزینه کمتر برای نگهداری ویژگی‌های پرورش مرغ خزک است

مرغ خزک با داشتن قدی کوتاه و پاهای کوچک و عمدتاً پردار که عموما مخلوطی از رنگ‌ها را می‌توان روی پرهای این نژاد مشاهده کرد، جزو پرنده‌های بومی منطقه سیستان بوده که در طول سال‌های متمادی در اثر انتخاب طبیعی به شرایط منطقه سیستان سازگاری پیدا کرده است، این مرغ دارای جثه کوچک بوده و بیشتر برای تولید تخم نگهداری می‌شود، همچنین به دلیل داشتن جثه کوچکتر و تنوع رنگی متفاوت آن می‌تواند به عنوان پرنده زینتی هم پرورش داده شود.

مقاومت به بیماری‌ها و سازگاری با شرایط محیطی منطقه، هزینه کمتر برای نگهداری، نیاز به شرایط نگهداری ساده و تولیدات ارگانیک از ویژگی‌های پرورش این پرنده است و می‌تواند نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی و بهبود اقتصاد روستاییان منطقه سیستان ایفا کند.

از دیگر امتیازات این نژاد می‌توان به خواص غذایی بارز آن از جمله تفاوت مقدار آهن و نیاسین موجود در قسمت سینه مرغ که یک ماده حیاتی برای تامین خون بدن است اشاره کرد، به همین دلیل به طور سنتی در سیستان برای بیمارانی که عمل جراحی انجام داده‌اند و یا نیاز به تقویت دارند، خوراکی با گوشت این مرغ که بیشتر شوربا است تهیه می‌کنند.

مقبولیت بیشتر مصرف کنندگان به تولیدات طیور بومی

حفظ ذخایر پر ارزش مرغ‌های بومی، بهبود تغذیه روستاییان، ایجاد اشتغال و بهبود درآمد آنها، استعداد تخم‌گذاری بالقوه در صورت ایجاد اصلاح نژاد، مقاوم در برابر شرایط نامساعد زیستی و بیماری‌ها و مقبولیت بیشتر مصرف کنندگان به تولیدات طیور بومی به عنوان محصول ارگانیک که بدون استفاده از دارو پرورش یافته‌اند از دیگر دلایل اهمیت پرورش، تکثیر و اصلاح نژاد مرغ خزک است.

۲ هزار قطعه از مرغ خزک در پژوهشکده دام‌های خاص پژوهشگاه زابل موجود است

تکثیر و اصلاح نژاد مرغ بومی سیستان و بلوچستان نقش مهمی در اشتغالزایی و علمی کردن تولید و پرورش مرغ بومی دارد و در حال حاضر حدود ۲ هزار قطعه از این مرغ در پژوهشکده دام‌های خاص پژوهشگاه زابل موجود بوده و همزمان تکثیر، ثبت رکورد و شجره این پرنده در حال انجام است و هر ساله پرنده‌های مازاد در اختیار مراکز تحقیقاتی و روستائیان قرار داده می‌شوند که طرح‌ها و پایان‌نامه‌های متفاوتی در طول این چند دهه اخیر بر روی پرنده انجام شده است.

در صورت کمک به تامین اعتبارات برای انجام اقداماتی نظیر اصلاح نژادی، توزیع رایگان جوجه، واکسیناسیون و همچنین اجرای دوره‌های آموزشی مورد نیاز در سنین مختلف رشد جوجه‌ها می‌توان گام‌های ارزنده‌ای در مسیر پرورش، نگهداری و تخم‌گذاری برای تکثیر این مرغ بومی برداشت و با برنامه‌ریزی دقیق، حمایت از پژوهش‌های علمی و سرمایه‌گذاری هدفمند می‌توان شاهد دستاوردهای چشمگیرتر در زمینه تامین امنیت غذایی این منطقه بود.

بیشتر بخوانید:

ظرفیت مرغ بومی خزک سیستان به سه هزار قطعه ارتقا یافت

ذخیره ژنتیکی مرغ خزک منطقه سیستان در حال احیا شدن است

مرغ بومی سیستان در مسیر احیا

اشتغالزایی و تحقق اقتصاد مقاومتی با پرورش مرغ بومی

در سالهای اخیر بانوان سیستانی با پرورش تعداد زیادی از مرغ بومی در فضایی محدود و با تداوم فعالیت این واحد پرورش مرغ و با رویکرد اقتصاد مقاومتی، برای خود تعداد اندکی از افراد جویا کار نیز اشتغالزایی و علاوه بر چرخش چرخ اقتصادی خانواده‌شان، به اقتصاد کشور نیز کمک کرده‌اند.

ایجاد اشتغال و بهبود درآمد روستاییان را باید از مهمترین مزایای پرورش مرغ بومی قلمداد کنیم

نگهداری و پرورش مرغ‌های بومی، به دلیل تهیه محل و جایگاه برای پرورش و نیاز نداشتن به امکانات و تجهیزاتی که در پرورش مرغ‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و نیز داشتن مقاومت بیشتر و سازگاری با اقلیم بومی آسان‌تر است که این مهم، ایجاد اشتغال و بهبود درآمد روستاییان را باید از مهمترین مزایای پرورش مرغ بومی قلمداد کنیم، همچنین خرید حمایتی و ذخیره سازی نژاد مرغ بومی و حمایت از پرورش دهندگان آن باید در اولویت برنامه‌های کاری دستگاه‌های مربوطه باشد.

تولید و سرعت رشد مرغ‌های بومی مانند هیبریدهای صنعتی نبوده و به لحاظ طعم و مزه گوشت از مزیت خوبی برخوردار هستند و با تشکیل گله‌های بزرگتر در مرغداری‌ها و با تجهیزات بهتر و بیشتر در راستای اشتغالزایی و پیشرفت مرغ بومی می‌توان گام‌های موثرتری برداشت.

درآمد جنبی پرورش مرغ بومی می‌تواند در اقتصاد خانوار روستایی دارای اهمیت باشد و برای تغذیه آنها از منابع غذایی ساده موجود در منطقه و پَس مانده‌های غذایی و ضایعات محصولات زراعی بهره برداری بهینه کرد.

شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، نهادهای سیاستگذار و دانشجویان و دانش‌آموختگان برای توسعه نژادهای بومی مرغ به چرخه اقتصاد کشور با ارائه ایده‌ها و نوآوری‌های خود، نقشی موثر در حفظ و صیانت از این گونه بومی جانوری ایفا کنند و با این کار در کنار ایجاد زنجیره ارزش این صنعت، از انقراض این گونه‌های ارزشمند پیشگیری و اشتغالزایی را افزایش دهند.