تاریخ انتشار: ۱۲ آذر ۱۴۰۳ - ۰۹:۳۲

سرانجام بعد از گذران یک دوره صبر وانتظار، ابتکار دیپلماتیک جوبایدن درکاخ سفید مبنی بر برقراری آتش بس میان اسرائیل وحزب‌الله نتیجه داد و تاهنگام نگارش این یاداشت، نشانه‌ها و قراین حاکی از آن است که طرفین رضایت به توافقی داده‌اند که، حزب‌الله واسرائیل۶۰روز فرصت دارند تا نیروها و تسلیحات خود را از منطقه وخط آبی(مرزغیررسمی بین لبنان واسرائیل) و رودخانه لیتانی درحدود۳۰ کیلومتری عمق خاک لبنان خارج کنند.

از منظر نشانه شناسی، اگر چه قراین و شواهد امر نشان می دهند که چنین توافقی با توجه به راهبردهای اعلامی و اعمالی طرفین شکننده و ناپایدار باشد، اما اگر چنین توافقی دائمی باشد، هر یک از طرفین اهداف و منویاتی را از پس چنین توافقی دنبال می کنند.

در این ارتباط، اهدافی را که اسرائیل از پس این توافق دنبال می کند، بیش از همه متوجه آزادی گروگان ها در غزه است. به واقع یک رابطه معنا داری میان برقراری آتش بس اسرائیل با حزب الله با آزادی گروگان های اسرائیلی در غزه وجود دارد.

واقعیت آن است که سمت و سوهای مواضع اعلامی افکار عمومی در اسرائیل با توجه به طولانی شدن جنگ به نفع نتانیاهو و کابینه جنگ طلبش نیست. تحت این شرایط همه مشروعیت و مقبولیت عمر سیاسی نتانیاهو در گرو آزادی گروگان هایی است که جنبش حماس توانسته از آن به عنوان یک اهرم فشار از همان ابتدای اجرای طوفان الاقصی در هفتم اکتبر علیه اسرائیل استفاده کند.

از منظر علت شناسی، عمده دلایل اصرار نتانیاهو در ادامه جنگ چه در جنوب و چه در شمال غزه بیش از همه تلاشی برای آزادی گروگان های اسرائیلی در بند حماس بوده است.

البته آزادی گروگان های اسرائیلی از بند حماس همه اسباب و علل تداوم و اصرار به جنگ از سوی نتانیاهو نیست. نتانیاهو درگیر بحران و معضل بزرگتری چون ایمن و آزادی سازی شمال اسرائیل نیز برای بازگشت ۱۵۰هزار اسرائیلی نیز است.

چرا که بازگشایی جبهه جدیدی از شمال به صورت موازی از طرف حزب الله آنهم از هشتم اکتبر ۲۰۲۳ موجب آواره شدن ۱۵۰ هزار اسرائیلی شده است که نتانیاهو نتوانست زمینه بازگشت این تعداد آواره اسرائیلی را به همراه آزادی گروگان ها به رغم اجرای دکترین ضاحیه در جنوب و چه در شمال فراهم کند.

بنابراین نتانیاهو را باید در این ناکامی، بازنده بزرگ این جنگ دانست، به ویژه آنکه او در این ناکامی با بزرگترین اپوزیسیون خود مواجه خواهد شد و هیچ شانسی برای تداوم بی چالش صدارت خود ندارد.

ضمن آنکه دیوان کیفری بین المللی حکم جلب نتانیاهو و وزیر دفاع برکنار شده او یعنی یوآو گالانت را صادر کرده است که هیچ خبر و نشان خوبی برای آینده حیات سیاسی نتانیاهو و ارتدوکس های اسرائیل نیست.

اما آن سوی ماجرا، محققا تداوم آتش بس و پایداری آن مطلوبیت های راهبردی فراوانی را هم برای حزب الله خواهد داشت. به واقع تداوم و پایداری این آتش بس موجب باز سازی و سازماندهی مجدد جنبش حزب الله خواهد شد و در حکم تزریق خون جدیدی برای حیات سیاسی جنبش حزب الله خواهد شد.

با این همه آنچه بیش همه تضمینی برای تداوم و پایداری این آتش بس خواهد شد آن است که نتانیاهو بخواهد سودای خلع سلاح حزب الله را از رهگذر چنین آتش بسی از سر بیرون کند. به واقع یک اشتباه مرگبار برای نتانیاهو آن خواهد بود که چنین آتش بسی را مقدمه خلع سلاح حزب الله بداند.

چراکه جنگ میان اسرائیل با حزب نه لزوما آرمانی و ایدئولوژیکی بلکه چنین جنگی ماهیت تاکتیکی و ژئوپلیتیکی دارد و محققا رویکرد تاکتیکی و ژئوپلیتیکی چنین آتش بسی برای جنبش حزب الله رحجان و اولویت دارد. این رویکرد ها به داینامیک شدن حیات حزب الله در ترسیم معادلات آینده طرفین می انجامد.
*کارشناس و تحلیلگر مسائل بین الملل