پس از سقوط حکومت بشار اسد در سوریه، پرسشی که مطرح می‌شود چگونگی آینده ژئوپلیتیک منطقه و جایگاه ایران در این وضعیت جدید است.

در حال حاضر مشخص نیست قرار است چه نوع نظام سیاسی روی کار بیاید، زیرا نیروهایی که وارد پایتخت سوریه شده‌ اند، هنوز مانیفست اداره کشور را ارائه نداده‌اند.

اما می‌توان حدس زد که گروه فعلی صاحب قدرت، مایلند با همه همسایگان تعامل داشته باشند و به دنبال برقراری ثبات هستند. اظهارات مقامات آنان، بویژه «احمد الشرع» نیز مؤید همین نکته است. از این رو پیش‌بینی بروز رفتار خشونت‌آمیز و روی کار آمدن یک نظام سیاسی تندرو در سوریه، فعلاً مطرح نیست. این طور به نظر می‌رسد که رهبران مخالفان که به قدرت رسیده‌اند، تمایل دارند مانند سایر کشورهای دنیا براساس واقعیت‌های موجود پیش بروند.

اما از آنجا که تحولات اخیر سوریه تابع برخی توافقات منطقه‌ای و بین‌المللی بوده و اساساً معلول هماهنگی‌های پشت پرده است، انتظار می‌رود حکومت و نظامی که قرار است در سوریه شکل پیدا کند، یا براساس توافقات بازیگران داخلی باشد، یا طبق توازن قدرتی که میان بازیگران منطقه وجود دارد شکل بگیرد.

به همین دلیل، چگونگی و نحوه تقسیم قدرت در سوریه، از این دو حالت خارج نخواهد بود. البته اگر مدیریت دقیقی برای آینده سوریه انجام نشود، احتمال اینکه این کشور به سمت نوعی هرج و مرج و درگیری داخلی کشیده شود، وجود دارد. گرچه از ظاهر ماجرا اینطور برمی‌آید، گروهی که اکنون روی کار آمده، بیش از هر چیزی به دنبال حفظ ثبات و آرامش در چهارچوب سرزمینی سوریه است.

به هر رو رفتار مدبرانه در شرایط فعلی، صبر و منتظر ماندن برای شکل‌گیری تحولات آینده سوریه است. بویژه اینکه اکنون نشانه‌هایی مبنی بر برخورد خشونت‌آمیز، درگیری و انتقام‌جویی دیده نمی‌شود و نیروهایی که قدرت را کسب کرده‌اند رفتار عاقلانه‌ای در پیش گرفته و حتی پیام داده‌اند، حاضرند در آینده با ایران تعامل داشته باشند.

اما باید دید که واقعیت‌های صحنه چگونه رقم خواهد خورد. زیرا هنوز ماهیت تشکیلات جدید قدرت در سوریه مشخص نشده است. در چند روز آینده و با تشکیل نظام سیاسی جدید، می‌توان نقشه راه آینده سوریه را ارزیابی کرد.

* محمد ایرانی؛ سفیر پیشین ایران در سوریه

انتشار مطالب در باشگاه نخبگان ایرنا به منظور تبادل آرا و نظرات گوناگون جامعه است و الزاما به معنای تأیید کامل محتوای آن نیست. ایرنا آمادگی انتشار نقد و بررسی دیدگاه‌های منتشر شده را دارد.