به گزارش روز پنجشنبه ایرنا از وزارت منابع طبیعی و محیط زیست روسیه، الکساندر کوزلوف در سفر به جمهوری آذربایجان افزود: اکنون در حال کار بر روی قالب کار و بستری برای ایجاد یک ساختار پنج وجهی هستیم که در آن مشکل کم عمق شدن دریای خزر را حل کنیم.
وی تأکید کرد: هیچ اقدامی به طور جداگانه قابل اجرا نیست و اقدامات تنها با همکاری نزدیک پنج کشور ساحلی دریای خزر نتیجه‌بخش خواهد بود.
وزیر منابع طبیعی و محیط‌زیست روسیه تصریح کرد: پیامدهای منفی کاهش تراز آب دریای خزر، همه کشورهای ساحلی یعنی روسیه، ایران،جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: اکنون همه این کشورها فقط از طریق سازمان‌های ملی هواشناسی همکاری می کنند، اما اینها سیستم هایی برای به دست آوردن اطلاعات هستند که برای اطمینان از ایمنی جمعیت طراحی شده اند.
کوزلوف خاطرنشان کرد: هیچ تبادل علمی و تحقیقات متقابلی وجود ندارد که بتوان با کمک آنها، پیش بینی‌های معتبر میان مدت و بلندمدت سطح آب دریای خزر را ایجاد کرد.
دستور پوتین درباره خزر
بنا بر این گزارش، وزیر منابع طبیعی و محیط‌زیست روسیه در سفر به باکو ضمن مذاکره با مختار بابایف وزیر اکولوژی و منابع طبیعی جمهوری آذربایجان، نشست گسترده ای با متخصصان داشت.
کوزلوف در پایان این نشست گفت: به دستور ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه ما در حال انجام گفتگوی دوجانبه با همکاران خود از جمهوری آذربایجان برای جلوگیری از کاهش تراز آب دریای خزر هستیم.
وی ادامه داد: در این نشست، دانشمندان روسی و آذربایجانی تحقیقات و نظرات خود را در مورد اقدامات بعدی به اشتراک گذاشتند.
کاهش اخیر تراز آب دریای خزر تأثیر زیادی بر اقتصاد دارد
وزیر منابع طبیعی و محیط‌زیست روسیه اظهار داشت: دریای خزر با نوسانات طبیعی سطح آب شناخته شده است اما کاهش اخیر سطح آب تأثیر زیادی بر اقتصاد دارد.
تراز آب خزر تحت تأثیر عوامل اقلیمی است
کوزلوف همچنین گفت: دانشمندان روسی به این نتیجه رسیده‌اند که کاهش تراز آب دریای خزر عمدتا تحت تأثیر عوامل اقلیمی است: نوسانات طبیعی در آب ورودی از رودخانه‌هایی که به این دریا می‌ریزند و نیز شدت تبخیر از سطح این دریا است که نمی‌توان آن را متوقف کرد.
افزایش و کاهش دوره‌ای تراز آب، الگوی طبیعی در ذات خزر است
این مقام روس یادآور شد: افزایش و کاهش دوره ای سطح آب یک الگوی طبیعی ذاتی در طبیعت دریای خزر است. با این حال، از سال ۲۰۰۵، تراز آب این دریا روند کاهش با سرعت بی سابقه ای را آغاز کرد، همچنانکه طی ۲۰ سال ۲.۴ متر کاهش یافته و همچنان رو به کاهش است.
بنا بر این گزارش، کوزلوف و بابایف درباره انعقاد موافقت‌نامه همکاری روسیه و جمهوری آذربایجانا در زمینه حفاظت از محیط زیست گفت و گو کردند.
علاوه بر مسائل دریای خزر، تعامل روسیه و جمهوری آذربایجان زمینه‌هایی مانند حفاظت از تنوع زیستی، توسعه مناطق حفاظت شده و مدیریت پسماندهای جامد شهری را در بر خواهد گرفت.
بر اساس این گزارش، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان پیش از این هشتم اکتبر ۲۰۲۴ برابر با ۱۷ مهرماه ۱۴۰۳ درباره مشکل کاهش تراز آب دریای خزر گفت و گو و توافق کردند که کار مشترکی برای جلوگیری از کاهش بیشتر سطح آب این دریا انجام دهند.
در اواسط نوامبر ۲۰۲۴ (آبان – آذر ۱۴۰۳) نیز میخائیل میشوستین نخست وزیر روسیه، در دیدار با همتای خود از جمهوری آذربایجان گفت که مسکو و باکو، کمیسیونی را برای تعیین علل کاهش سطح دریای خزر و ایجاد سازوکارهایی برای جلوگیری از کاهش سطح آب را در دستور کار دارند.
به گزارش ایرنا، دریای خزر بزرگترین حوضه آبی محصور در خشکی است، در واقع خزر یک دریاچه است که به دلیل گستردگی‌اش به عنوان دریا نامیده می‌شود. اکنون اتصال آبی دریای خزر با دریاهای آزاد، از طریق دو کانال کشتیرانی از رودخانه‌ی ولگا به دریای آزوف (سپس دریای سیاه) و از ولگا به دریای بالتیک، برقرار است، اما به معنی ورود آب از این دریاها به دریای خزر نیست.
دریای خزر به طول حدود ۱۲۰۰ کیلومتر، عرض حدود ۲۰۰-۴۵۰ کیلومتر، عمق متوسط حدود ۲۰۸ متر، مساحت ۳۷۶ هزار کیلومتر مربع و حجم ۷۸ هزار کیلومتر مکعب، گسترده شده است. طول خط ساحلی دریای خزر حدود ۷۵۰۰ کیلومتر و حداکثر عمق آن هزار و ۲۵ متر است. حوضه آبریز دریای خزر، سرزمینی که بارندگی روی آن در نهایت به دریای خزر سرازیر می‌شود، دارای مساحتی حدود ۳،۵۰۰،۰۰۰ کیلومتر مربع است. حوضه آبریز خزر در کشورهای ساحلی خزر شامل ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان و بخش کمی نیز در ترکیه، ارمنستان و گرجستان قرار دارد.
حدود ۱۳۰ رودخانه به دریای خزر می‌ریزد که از بین آنها ولگا، اورال، ترک، سولاک، سفیدرود، کورا و سمور در زمره رودخانه‌های بزرگ محسوب می‌شوند. ولگا به‌تنهایی حدود ۸۵ درصد آبدهی رودخانه را تامین می‌کند.
ابعاد دریای خزر (طول، عرض، عمق، مساحت، حجم آب و طول خط ساحلی) وابسته به تراز آب است.
دریای خزر با مسائل زیست‌محیطی مختلفی روبروست، اما چند سالی است که کاهش تراز آب دریای خزر یا همانطور که مردم عادی می‌گویند پایین رفتن یا پسروی سطح آب دریا بیش از بقیه مسائل ذهن مردم را درگیر کرده است. در حالیکه طی دهه‌های ۶۰ و ۷۰ خورشیدی بالاآمدن آب دریا نیز موجب خسارت‌ها و نگرانی‌های شده بود این بار عقب رفتن آب دریا همان نگرانی‌ها را پدید آورده است.
سازمان فضایی ایران پارسال با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، وضعیت سطح آب دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان را بررسی و کاهش سطح آب این دریا را تایید کرد.