به گزارش ایرنا، در ایران باستان، ایرانیان شب اول زمستان را به عنوان طولانی ترین شب سال که آخرین شب پاییز نیز به شمار می‌رود، فرصتی برای دورهمی و شب‌نشینی، محبت و همدلی بیشتر می‌شمردند اما این زمان فقط دور همنشینی و مرور خاطره‌ها نیست، بلکه از اصول خاص تغذیه‌ای نیز برخوردار است.
انتخاب مواد غذایی خاص و تاکید بر قراردادن آنها بر سر سفره شب یلدا نه تنها یک رسم، بلکه از نظر تغذیه‌ای هم مهم و نماد خاصی است، همچنان که هندوانه یادآوری گرمای تابستان و حرارت و عامل رفع عطش، انار نماد شادی و زایش و تصفیه کننده خون و آجیل نماد سلامت جسم و قوت بخش در سردی زمستان و ضد افسردگی است، شیرینی نیز به عنوان جزو جدایی ناپذیر این سفره به نیت شیرینی کام و زندگی سایر اقلام را همراهی می کند.
مردم این روزها خیلی از میهمانی‌ها و دورهمی‌ها را به دلیل هزینه‌های سنگین پذیرایی و نرخ بالای میوه، گوشت و مرغ و غیره استقبال نمی‌کنند اما همچنان این شب را پاس می دارند و می‌کوشند این شب و این بهانه را برای کنار هم بودن استفاده کنند.
چند روزی است که گیلانیان هم به نیت تهیه این اقلام برای چیدن سفره طولانی‌ترین شب سال به بازارهای مختلف سر زده و قیمتها را سبک و سنگین می‌کنند تا بتوانند بخشی از نیازشان را از بازار متنوع و پرجنب و جوش شهر تهیه می کنند.
هندوانه، انار، اَزگیل «کونوس»، گلابی محلی «خوج»، تخمه، بادام زمینی، گردو، گندم و نخود برشته، کوکوسبزی، سبزی پلو با ماهی، آش رشته از جمله خوراکی های لذیذ شب چله گیلانی‌ها و زینت بخش سفره های مردمان پرمهر این دیار است.
بازارها به ویژه بازارهای محلی گیلان این روزها در هوای سرد آخر پائیز مملو از جمعیت است، میوه فروشی‌ها، قنادی‌ها و آجیل فروشی‌ها هم شلوغ‌تر از همیشه است اما در میانه این شلوغی‌ها نشانی از نصب قیمتها بر روی اجناس نیست و فروشندگان مختلف یک محصول را با قیمت‌های متعدد و گاه تفاوت فاحش با هم عرضه می کنند و مشتریان هم گاه بعد از ساعتها چرخیدن در بازار دست خالی راهی می شوند.
قیمتها موجب شده برخی از این اقلام از جمله آجیل تبدیل به کالای لوکس شود و از سبد خرید اقشار متوسط هم حذف گردد و به خرید تخمه آفتابگردان و مانند آن اکتفا کنند و یا بازار میوه که شاهد قیمت های بالاست و رفته رفته نقش آنها هم درسبد هزینه های جاری خانوار کمرنگ شده و برای شب چله هم محدود شده است.
یکی از شهروندان رشتی به خبرنگار ایرنا گفت: افزایش قیمتها بی داد می‌کند و این سالهای اخیر نرخ کالاها به طور افسارگسیخته رشد یافته و چند روز قبل از مناسبت هایی مثل شب چله و نوروز هم رشدی فزاینده می یابد، من عموما از دستفروشان خرید می کنم که همانها هم این روزها قیمتها را افزایش داده‌اند.
بازار شب چله استان پررونق و پرشور از حضور مردم استسیدمحمدقربانی که به همراه دخترش در بازار بزرگ رشت مشغول خرید میوه بود؛ افزود: می خواستم برای خانه پدری ام خرید کنم چون شب چله همه خانواده آنجا دور هم جمع می شوند و برنامه ریزی کردیم هر یک از خواهر و برادرها بخشی از خرید را انجام دهند تا والدینم فشار مضاعفی برای تامین هزینه ها نداشته باشند اما من یک کارگرم و با این قیمت ها مانده ام چه کنم.
وی با بیان اینکه نظارت بر بازار باید در مناسبت های مختلف بیشتر از ایام عادی باشد، اضافه کرد: باید با همکاری مردم و مسئولان شرایطی فراهم شود تا بیش از این کمر مردم زیر بار فشار قیمتها خمیده نشود.
یکی دیگر از شهروندان هم که ویترین مغازه آجیل فروشی را انداز ورانداز می کند، گفت: برای شب یلدا میهمانی دارم اما با این قیمتها نمی توانم چیز زیادی خرید کنم از رسته آجیل ها باید پسته و بادام و، بادام هندی و فندق را چون وسع ما نمی رسد، کنار بگذاریم می ماند تخمه ها که کدو کیلویی ۳۵۰ تومان، هندوانه ۳۰۰ تومان و تخمه ژاپنی ۳۸۰ تا ۴۰۰ تومان و آفتابگردان هم از ۲۲۰ تا ۳۰۰ تومان است.
شیما زبده بابیان اینکه این افزایش قیمت فقط منحصر به آجیل نیست که به بهانه شب چله انواع خوراکی‌ها و میوه و تنقلات صدباره افزایش یافته است، اظهار کرد: با این اوضاع یک مهمانی ساده نمی شود، برگزار کرد زیرا فقط برای خرید ۲ کیلوآجیل درهم و کم کیفیت باید حداقل یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، برای خرید میوه همین میزان و شام هم چند میلیونی برای یک نوع غذای ساده هزینه کرد و عملا برای یک شب میهمانی حقوق یک ماه را باید داد.
او افزود: چند سال است که روند صعودی قیمت ها شروع شده و به شدت بی توجه به وضعیت و توان اقشار جامعه بالا می رود و روز به روز ما که طبقه متوسط بودیم ضعیف و ضعیف تر شده ایم چنانکه الان من که به همرهاه همسرم عمری کارمندی کردیم نمی توانیم زندگی روزه مره را به سهولت بگذرانیم و الان برای یک میهمانی شب چله باید کلی حساب و کتاب و صرفه جویی کنم.
قیمت آجیل و میوه در بازار
حال سری می زنیم به بازار اقلام شب چله از جمله آجیل وقیمت هایش؛ به طور متوسط در بازار رشت این روزها هر کیلو پسته (خرده فروشی) میانگین بین هشت تا ۱۰ میلیون ریال، بادام درختی هفت تا ۹ میلیون ریال، تخمه کدو سه میلیون و ۵۰۰ تا چهار میلیون ریال، فندق هفت میلیون تا ۱۰ میلیون ریال، تخمه ژاپنی سه میلیون و ۸۰۰ تا چهار میلیون و ۵۰۰ هزار ریال و بادام زمینی یک میلیون و ۴۰۰ هزار تا ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار ریال، آجیل چهار مغز کیلویی هشت تا ۱۰ میلیون ریال و آجیل مخلوط ۶ تا هفت میلیون ریال فروخته می‌شود.
اما در بازار میوه هم این آشفتگی نرخ ها مشهود است اما به طور متوسط هر کیلو هندوانه این روزها در بازار گیلان ۲۰۰ هزار ریال، پرتقال ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار ریال، نارنگی ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار ریال، سیب قرمز ۵۰۰ تا ۷۰۰هزار ریال، موز یک تا یک میلیون و ۱۰۰ هزار ریال و بِه که اینجا مشتری زیادی دارد ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار ریال فروخته می‌شود، قیمت هر کیلو کونوس (اَزگیل) به ۸۰۰ هزار ریال می رسد در حالی که هفته ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار ریال بود.
قیمت انواع میوه و آجیل در بازارهای گیلان بیانگر این است که فروشندگان آجیل، سود مجاز ۱۰ تا ۱۳ درصد بیشتر از نرخ (عمده فروشی) و عرضه کنندگان میوه سود مجاز فروش میوه تا ۳۰ درصد را رعایت نکرده‌اند.
البته حساب مغازه های شیک و لوکس اعم ازمیوه فروشی و آجیل فروشی جداست آنها که قیمت ها و کیفیت هایشان بسیار متفاوت است چنانکه در یکی از مغازه های لوکس میوه فروشی شهر که به قول یک فروشنده اش حداقل ۴۰۰ میلیون تومان در روز فروش و مشتریان بسیار و خاص خود را دارد که خریدهاشان سه میلیون و ۵ میلیون و ۱۰ میلیون در هربار خرید می رسد.
سوای اینها، شرایط بازار برای عامه مردم مطلوب نیست اما مسئولان، دستگاه های نظارتی و اصناف استان نیز برای تنظیم و مدیریت بازار شب یلدا برنامه‌ریزی هایی کرده و اقداماتی را انجام داده و می دهند، چنانکه استاندار گیلان پیشتر گفته بود: ستاد تنظیم بازار گیلان امسال به صورت آزمایشی نظارت بر بازار شب یلدا و اقلام پرمصرف آن را به اصناف واگذار کرده و با این پیش شرط که اقلام عرضه شده در گیلان گران‌تر از استان‌های همجوار نباشد، دخالتی در این زمینه نمی‌کند.
ستاد تنظیم بازار گیلان امسال به صورت آزمایشی نظارت بر بازار شب یلدا و اقلام پرمصرف آن را به اصناف واگذار کرده‌است. هادی حق شناس بیان کرده بود: ما به نظام صنفی اعتماد می‌کنیم اما اگر اقلام عرضه شده به مردم گیلان در شب یلدا گران‌تر از استان‌های همجوار باشد به مفهوم ناموفق بودن این طرح است در غیر این صورت با ارائه گزارشی عملکرد صحیح نظارتی صنوف بر بازار را در سطح کشوری بازتاب خواهیم داد.
استاندار گیلان تاکید داشت: سپردن نظارت‌ها به اصناف به معنی رهاکردن بازار نیست فقط دستگاه‌های نظارتی تغییر کرده و بازرسان اصناف جای بخش دولتی را می‌گیرند و صنف نرخ این اقلام را در بازار کنترل کرده و در صورت مشاهده تخلف، آنها را به دستگاه‌های نظارتی معرفی می‌کند تا برخورد مناسب با آنها صورت گیرد.
افزایش توزیع میوه در بازار؛ با گرانفروشان برخورد می‌شود
رئیس اتحادیه بارفروشان رشت با اشاره به تمهیدات لازم برای توزیع میوه شب چله گفت: روزانه حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ تن بار از میدان میوه و تره بار آزادی واقع در میدان امام حسین (ع) رشت و ولیعصر در جاده فومن وارد بازارهای گیلان می‌شود و به مناسبت فرارسیدن شب چله توزیع میوه از این ۲ میدان افزایش یافته‌است.
محمدرضا گلریز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: فروشندگان میوه از شهرستان‌های مختلف اعم از رشت، رودبار، منجیل، صومعه‌سرا، شفت، رودسر، هشتپر و آستارا برای خرید میوه به صورت عمده به ۲ میدان میوه و تره بار رشت مراجعه می‌کنند.
وی با با بیان اینکه افزایش توزیع میوه در بازار خود به خود موجب کاهش قیمتها می‌شود، اضافه کرد: نظارت کامل بر بازار میوه از نخستین روز هفته جاری آغاز شده‌است و در جریان این نظارت‌ها با متخلفان برخورد می‌شود.
رئیس اتحادیه بار فروشان رشت با تاکید بر اینکه افزایش خودسرانه قیمت میوه در بازار شب یلدا تخلف است، بیان کرد: سود مجاز فروش میوه(خرده فروشی) ۳۰ درصد بیشتر از مبلغ عمده فروشی است و فروشندگان مجاز به رعایت آن هستند.
وی اظهار کرد: نرخ عمده فروشی هندوانه کیلویی ۱۵۰ هزار ریال، پرتقال ۲۵۰ هزار ریال، نارنگی ۳۰۰، سیب قرمز ۴۵۰ تا ۵۰۰، انار ۳۵۰ تا ۷۰۰ هزار ریال و بِه ۶۰۰ تا ۶۵۰ هزار ریال است.
آجیل کالای لوکس بازار
رئیس صنف خشکبار و قنادان رشت هم با اشاره به فراوانی آجیل در بازار گفت: با وجود فراوانی آجیل و تنوع قیمتی به دلیل نرخ ها و کاهش قدرت خرید مردم امروز تبدیل به کالای لوکس بازار شده‌است و عمده فروشان و خرده فروشان نمی‌توانند در بازار رقابت کنند.
آجیل با توجه به قدرت خرید مردم تبدیل به کالای لوکس بازار شده‌استحمید اَنزانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تشریح قیمت انواع آجیل در عمده فروشی اظهار کرد: هر کیلو پسته بین چهار میلیون و ۸۰۰ تا هفت میلیون ریال به فروش می‌رسد؛ پسته نسبت به سال گذشته افزایش قیمت چندانی نداشته است.
وی با بیان اینکه قیمت بادام درختی امسال به دلیل سرمازدگی بین ۱۰ تا ۱۵ درصد نسبت به پارسال افزایش دارد و هر کیلو بین ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تا هفت میلیون و ۳۰۰ هزار ریال به صورت عمده فروخته می‌شود، اضافه کرد: تخمه کدو نیز بین ۲ میلیون و ۹۰ هزار تا سه میلیون و ۴۰۰ هزار ریال به فروش می رسد و نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد افزایش قیمت داشته است.
رئیس صنف خشکبار و قنادان رشت بیان کرد: تخمه ژاپنی نیز همانند پسته در سال جاری نسبت به پارسال افزایش چندانی نداشته و بین ۲ میلیون و ۷۰۰ تا سه میلیون و ۳۰۰ هزار ریال فروخته می‌شود؛ بادام زمینی بین ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال به صورت عمده به فروش می‌رسد که نسبت به سال گذشته ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش یافته است.
وی اظهار کرد: قیمت محصول فندق امسال به دلیل سرمازدگی نسبت به سال گذشته ۸۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش یافت و هم‌اینک هر کیلو فندق ۶ میلیون و ۵۰۰ تا هفت میلیون ریال به صورت عمده فروخته می‌شود.
رئیس صنف خشکبار و قنادان رشت بیان کرد: آجیل چهار مغز درجه عالی هفت میلیون ریال و مخلوط نیز چهار میلیون و ۲۰۰ تا چهار میلیون و ۵۰۰ هزار ریال به صورت عمده فروخته می‌شود.
وی بیان کرد: خرده فروشان مجازند این اقلام را ۱۰ تا ۱۳ درصد بیشتر از قیمت‌های گفته شده عرضه هستند.
وی در ادامه با بیان اینکه شیرینی نیز مانند آجیل به دلیل کاهش قدرت خرید مردم به کالای لوکس تبدیل شده‌است، اظهار کرد: شیرینی قیمت مصوب ندارد؛ فروش آن نیز به عرضه و تقاضا بستگی دارد.
بیشتر بخوانید:
چهار هزار و ۲۷۷ بازرسی از واحدهای عرضه کالاهای کشاورزی گیلان انجام شد
تشدید نظارت بر بازار یلدا
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی گیلان پیشتر به خبرنگار ایرنا گفته بود: بعد از واگذاری نظارت بازار شب یلدا توسط تشکل‌های صنفی از طریق اتاق اصناف با هماهنگی کارگروه اقدام مشترک در شهرستان‌ها نظارت بر بازار تشدید شده‌است.
قاسم جوادزاده مقتدر اظهار کرد: در این راستا ۲۰ اکیپ نظارتی با بیش از ۱۸۰ بازرس (جهادکشاورزی و اتاق اصناف) نظارت بر بازار را انجام می‌دهند و در صورت مشاهده تخلف احتمالی برخورد لازم صورت می‌گیرد.
وی با تاکید بر اینکه واحدهای صنفی و فروشندگان میوه و تره‌بار فاکتور ارائه به بازرسان را باید همراه داشته باشند، افزود: از ابتدای آذر تاکنون بیش از ۵۵۰ بازرسی در سامانه ۱۲۴ ثبت شد که تاکنون ۳۴ فقره تخلف با ارزش ۱۸۶ میلیون ریال به تعزیرات حکومتی گیلان معرفی شده است.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی گیلان بیان کرد: آجیل و شیرینی جزو کالاهای اساسی ستاد تنظیم بازار نیست اما تامین این کالاها در ستاد تنظیم بازار پیش‌بینی شده‌است.
آجیل و شیرینی جزو کالاهای اساسی ستاد تنظیم بازار نیست اما تامین این کالاها در ستاد تنظیم بازار پیش‌بینی شده‌استوی با اشاره به توزیع ۴۶ تن گوشت قرمز به مناسبت شب یلدا از طریق فروشگاه‌ها و شبکه‌های عرضه زنجیره‌ای، اتحادیه و تعاونی‌های مصرف گیلان اضافه کرد: علاوه بر این امسال ۵۵۰ تن گوشت قرمز تنظیم بازار با قیمت سه میلیون و ۱۰۰ هزار ریال در گیلان توزیع شده‌است.
وی با بیان اینکه ۲۹۵ تن شکر تنظیم بازار با قیمت هر کیلو ۴۲۰ هزار ریال فله ای و ۴۹۵ هزار ریال به صورت بسته بندی آماده توزیع است، اضافه کرد: برای اصناف و کارخانه‌های تولیدی موادغذایی نیازمند به شکر هیچ محدودیتی در سامانه بازارگاه وجود ندارد.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به به افزایش جوجه‌ریزی در ماه‌های اخیر عنوان کرد: با توجه به افزایش ۲۰ درصدی جوجه‌ریزی در آبان و آذرماه نسبت به سال گذشته هیچ کمبود مرغی در استان وجود ندارد.
با همه اینها مردم تلاش می کنند یلدا را بهانه ای کنند تا لحظاتی را به شادی و دورهمی گذرانده از اینرو حتی اگر شده با حداقل ها و به صورت مشارکتی این شب را در کنار هم برگزار کنند هم می کنند.