به گزارش ایرنا، عده‌ای معتقدند در گذشته، درآمد مردم ایران از راه کشاورزی تامین می‌شد و به همین دلیل یکی از نیازهای اساسی آنان، نور بود که روزهای کوتاه و شب‌های بلند پاییز در کسب و کار مردم تاثیر منفی می‌گذاشت و به همین دلیل شب آخر پاییز که پایان شب‌های طولانی بود را جشن می‌گرفتند و شکر خدای را به جا می‌آوردند.
قوم ترک قزلباش ساکن گلستان اگر چه آیینی مانند دیگر اقوام ایرانی دارند اما در میان همان آداب و رسوم، نشانه‌های از پیوستگی به یک قوم خاص به چشم می‌خورد که که نماد کنار هم بودن و زنده نگه‌داشتن فرهنگ و اصالت است.
برگزاری آیین شب یلدا از گذشته دور تاکنون نزد قوم قزلباش ساکن شرق گلستان با دورهمی و برگزاری جشن همراه بوده و در این شب، کوچکترها مهمان بزرگترها می‌شوند و لذت دور هم بودن در این شب را تجربه می‌کنند.
جنب و جوش ترک‌های قزلباش منطقه شرق استان گلستان برای تدارک برگزاری شب یلدا از چند روز مانده به این آیین آغاز می‌شود و آنان به خصوص زنان و دختران با حضور در بازارهای هفتگی برای تهیه خوراکی‌های موردنیاز، حال و هوای متفاوتی به شهر و دیار محل سکونت خود می‌دهند.
پذیرایی نزد قوم ترک قزلباش در شب یلدا، با هندوانه، انار، آجیل و شیرینی محلی، کدو، لبو و باقالی که تهیه و چینش سفره برعهده زنان و دختران است انجام می‌شود.
طبق رسم بجا مانده از پیشینیان، خانواده‌های قزلباش برای برگزاری جشن شب یلدا از چند روز قبل، به خانه بزرگترهای فامیل دعوت می‌شوند و میزبان هم با تدارک شام مفصل، پذیرایی از میهمانان را بر عهده می‌گیرد.
در اینجا به تعدادی از جمله غذاهای محلی و شیرینی محلی که نزد قوم قزلباش برای شب یلدا تدارک دیده می‌شود اشاره می‌شود.
جرجرم خورشت
این خورشت، یکی از غذاهای محلی ترک‌های قزلباش مینودشت است که برای تهیه آن از گیاه جرجرم نوعی گیاه خودرو و وحشی استفاده می‌شود.
این گیاه هرساله از میانه‌های فصل پاییز در کوهستان‌ها رشد می‌کند و به دلیل خاصیت فراوان آن، مورد استفاده همیشگی خانواده‌های قزلباش شرق گلستان است.
کدو حلوایی
در این فصل سال که کدو حلوایی به مقدار فراوان در دسترس خانواده ها قرار دارد، پخت کدوحلوایی، یک انتخاب مناسب برای سفره شب یلدای خانواده‌های قزلباش است .
نیاز به مواد اولیه و در دسترس ( کدو و شکر) و البته خوشمزگی و خاصیت فراوان، این خوراکی را به یکی از پرطرفدارترین بخش های سفره شب یلدای قزلباش های گلستان تبدیل کرده است.
حلوا برنجی قزلباش
یک غذایی مخصوص خانواده‌های قزلباش که زنان این قوم، تبحر خاصی برای پختن آن دارند که به ندرت می‌توان نمونه آن را در دیگر مناطق مشاهده کرد گویی که رمز و رازهای تهیه آن مانند یک راز تاریخی فقط میان بانوان این قوم دست به دست می چرخد و راهی به بیرون پیدا نکرده است.
برای تهیه این حلوا از آرد برنج، شکر، وانیل،روغن، مغز گردو و کنجد استفاده می‌کنند و خوراکی بسیار خوشمره و مقوی است.
در کنار چیدن این سفره رنگین، حافظ خوانی هم پای ثابت سفره شب یلدای قزلباش های گلستان است که در کنار خوانش اشعار حافظ، بزرگان فامیل هم خاطرت دوران جوانی خود به خصوص دلاوری ها و رشادت‌های خود را برای نسل جوان تعریف می کنند.
قوم ترک قزلباش در استان گلستان بیشتر در رامیان، مینودشت و آزادشهر سکونت داشته و جزو بومیان اصلی این خطه هم به شمار می‌روند که امرار معاش آن‌ها از طریق کشاورزی و دامپروری است.
شب یلدا در فرهنگ ایران زمین به شب چلّه، چله نشینی، شب چراغ، شو چله و شب چره هم معروف بوده و یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که به بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود.
این آیین باستانی در سال ۱۳۸۷ شمسی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.