به گزارش ایرنا، نخستین شب از فصل زمستان که با عنوان شب یلدا(چله) و طولانی ترین شب سال مرسوم است، در میان مردم کردستان همانند دیگر سنت‌ها و آیین‌های کهن از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است و مردم این دیار با آداب و رسوم خاصی این آیین کهن را گرامی می دارند.
این آیین و سنت دیرینه به اندازه‌ای در میان مردم کردستان اهمیت دارد که مردم از چند روز قبل از فرا رسیدن شب چله خود را برای دورهم جمع شدن خانوادگی و گذران این شب طولانی سال آماده می کنند.
از قدیم‌الایام تاکنون مهمانی این شب بلند سال معمولا بر عهده بزرگان خانواده و پدر و مادرها و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها بوده است، البته گاهی نیز در میان برخی خانواده‌ها فرزند بزرگ خانواده مسئولیت این دورهمی خانوادگی را برعهده می گیرد.
غذای شب چله از گذشته‌های دور در مناطق کردنشین رشته پلو بود اما کم کم به دلمه برگ مو و کلم تغییر پیدا کرد و امروزه لابلای دلمه مخلفات دیگری همانند گوشت قرمز، مرغ و یا گوشت چرخ کرده، فلفل و بادمجان نیز گذاشته می‌شود، البته بسیاری از خانواده‌ها رشته پلو را نیز حذف نکرده و پای ثابت سفره یلدایی شان است.
از دیگر مخلفات سفره شام شب چله مخصوصا همراه با دلمه، رب انار، دوغ و روغن یا کره حیوانی است، ضمن اینکه کالک ترش نیز پای ثابت سفره شب چله است چرا که قدیمی‌ها معتقد بودند که خوردن کالک ترش به هضم غذای چرب این شب کمک می کند.
بعد از صرف شام شب چله نوبت به قصه‌گویی بزرگترهای فامیل و یا تعریف کردن خاطرات گذشته بزرگترها برای جوانان و نوجوانان خانواده و رسم و رسومات شب چله در میان گذشتگان می رسد.
قصه گویی بزرگترها معمولا همراه با خوردن آجیل و خشکبار مخصوص این شب که معمولا انجیر خشک، قیسی، تخمه بو داده، مغز گردو است؛ هر چند این تنقلات امروز تا حدودی کمرنگ شده و جای آن را تخمه، بادام زمینی، پسته، بادام هندی و غیره گرفته است اما درخانه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ ها هنوز هم این تنقلات پیدا می شود.
میوه‌های اصلی شب چله نیز انار و هندوانه است و قدیمی‌ها بر این باورند که خوردن هندوانه در این شب بدن را در مقابل بیماری‌های فصل زمستان واکسینه می کند، هرچند معمولا هندوانه‌های این فصل خیلی خوب نیست اما اکثر خانواده طبق عادت آن را خریداری می کنند.
یکی از رسم و رسومات خیلی جالب خانواده‌های کردستانی در شب چله بردن خوانچه‌ای متشکل از غذای شب چله شامل دلمه و رشته پلو همراه با مخلفات، انواع آجیل و خشکبار، میوه و شیرینی و هدایا با تزیینات کامل برای عروس خانواده که نامزد پسرشان است یا دختر خانواده که به تازگی به خانه بخت رفته است.
این خوانچه به اندازه‌ای کامل است که خانواده طرف مقابل عروس یا داماد خانواده دیگر نیازی به تدارک شام یا تنقلات شب چله ندارد و هردو خانواده کنار هم این بلتدترین شب سال را می گذرانند.
طرح معما و چیستان و انجام بازی های دسته جمعی محلی همانند گل یا پوچ، گوروا بازی (جوراب بازی) از جمله دیگر سرگرمی‌هایی است که در این شب خانواده‌ها را سرگرم می کند. البته ناگفته نماند که امروزه با توجه به توسعه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی قصه گویی، بازی محلی و دورهمی خانوادگی شب چله تا حدودی در میان برخی خانواده‌ها بویژه جوانان رنگ باخته است و قشر جوان و نوجوان ترجیح می دهند این شب را به جای حضور در مهمانی خانوادگی با دوستان مجازی خود بگذرانند اما در میان بزرگترها بویژه خانواده‌های روستایی این رسومات همچنان پابرجاست.