به گزارش ایرنا، گمرک به عنوان مرزبان اقتصادی کشور، نقش محوری و هماهنگ کننده را در مبادی ورودی و خروجی کشور داشته و مسئولیت اجرای قوانین گمرکی، وصول عوارض و مالیات، اجرای سایر قوانین و مقررات مربوط به واردات، صادرات و جابه جایی یا نگهداری کالا را برعهده دارد.
ایران از نخستین کشورهایی محسوب می شود که دارای تشکیلات منظم گمرکی بوده است؛ چراکه از زمان نخستین حکومت‌های دوره باستان، گمرک و مقررات گمرکی به شکلی در ایران وجود داشته است. حقوق گمرکی هم یکی از قدیمی ترین انواع مالیات رایج بوده و به مرور زمان متناسب با شرایط، تغییرات اساسی در روش و مقررات آن به وجود آمده است.
با روی کار آمدن سلسله قاجار و به خصوص از عهد ناصری، به دلیل گسترش فعالیت‌های اقتصادی و تجاری و توسعه اقتصاد جهانی، گمرک مورد توجه بیشتری قرار گرفت، میزان تأثیر آن بر اقتصاد ملی بیشتر شد و به تدریج دچار تحولات اساسی شد؛ از مهمترین تحولات در این دوره می توان به تأسیس وزارت گمرک در سال ۱۲۹۲ قمری(۱۸۷۴ م)، تنظیم و انتشار نظامنامه گمرک در 32 فصل، لغو اصول اجاره داری گمرک در سال ۱۳۱۸قمری (۱۹۰۱ م)، وضع تعرفه نوین گمرکی در ۱۳۲۰ قمری (۱۹۰۲ م) و تأسیس وزارت دارایی و الحاق گمرک به آن در سال ۱۳۲۹قمری (۱۹۱۱ م) اشاره کرد.
پنج اداره کل گمرک در هرمزگان شامل شهید رجایی، شهید باهنر، بندر لنگه، قشم و کیش هستند که گمرک شهید رجایی نظارت بر حوزه های گمرکات منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس و منطقه ویژه اقتصادی کشتی‌سازی خلیج فارس را بر عهده دارد.
اداره کل گمرک شهید باهنر بر گمرکات جاسک، کوهستک، کرگان، تیاب، هرمز، بوموسی، فرودگاه بندرعباس و خمیر نظارت دارد و گمرک بندر لنگه نظارت گمرکات کنگ، لاوان ، چارک، شیو، سیری، آفتاب، منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی بر پارسیان را انجام می‌دهد.
اداره کل گمرک قشم نیز بر اسکله شهید ذاکری، اسکله کانتینری کاوه، لافت، پهل، درگهان، اسکله نفتی حرا، فرودگاه قشم و اداره کل گمرک کیش بر گمرک کیش نظارت دارند.
در میان گمرکات استان هرمزگان، اداره‌کل گمرک شهید رجایی بیشترین سهم را از فعالیت‌های گمرکی داراست و به تبع آن در میان گمرکات کشور چنین مقامی را از آن خود کرده است و به عبارتی افزون بر۸۹ درصد فعالیت‌های گمرکی استان هرمزگان در گمرک شهید رجایی صورت گرفته و افزون بر ۴۷ درصد درآمد گمرکات کشور متعلق به این گمرک است.
موضوع دیگری که نقش گمرکات این استان را پررنگ‌تر می‌کند، میزان ترانزیت داخلی و خارجی و نقش نظارتی گمرک بر روی این کالاهای ترانزیتی و همچنین سهم گمرک در کشف و مبارزه با کالاهای قاچاق است.
درآمد گمرکات از ابتدای سال جاری باز هم افزایش یافت
ناظر گمرکات استان هرمزگان و مدیر کل گمرک شهید رجایی از افزایش ۲۹ درصدی درآمد گمرکات از ابتدای سال جاری تاکنون نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد و گفت: درآمد گمرکات استان طی این مدت بدون احتساب ضمانت‌نامه‌های بانکی سر رسید نشده به ۵۶۳ هزار و ۷۶۵ میلیارد ریال رسید.
محمدرضا آگاهی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه امسال ۲۲ هزار و ۹۱۵ دستگاه خودرو از گمرکات هرمزگان ترخیص شده بیان کرد: سهم گمرکات هرمزگان از واردات خودروهای ترخیص شده معادل ۷۸ درصد کل کشور است که از این میزان گمرک شهیدرجایی با ترخیص ۱۶ هزار و ۲۴۳ دستگاه خودرو معادل ۵۵ درصد، بیشترین میزان ترخیص خودروهای وارداتی کل کشور و در کمترین زمان ممکن را به خود اختصاص داد.
وی با بیان اینکه سهم گمرکات هرمزگان از مجموع مبادلات تجاری کشور ۳۴ میلیون تن و به ارزش ۲۱ میلیارد دلار بوده است، افزود: در مجموع ، امسال در رویه صادرات غیر نفتی ۲۸ میلیون و ۵۱۲ هزار تن کالا از گمرکات استان به کشورهای مقصد صادر گردید که ارزش این صادرات هفت میلیارد و ۷۴۸ میلیون دلار بوده است.
ناظر گمرکات استان هرمزگان و مدیر کل گمرک شهید رجایی تصریح کرد: در رویه واردات در هشت ماهه امسال پنج میلیون و ۴۸۵ هزار تن کالا با ارزش ۱۳ میلیارد و ۵۲۹ میلیون دلار از گمرکات استان هرمزگان وارد کشور و ترخیص شده است.
وی خاطرنشان کرد: بیشترین میزان کالای اساسی وارد شده به کشور از گمرکات استان هرمزگان شامل ۳۱۱ هزار تن برنج ، ۲۳۹ هزار تن لاستیک ،۲۲۲ هزار تن گندم ، ۱۳۲ هزار تن کنجاله سویا ،۹۰ هزار تن گوشت ،۱۴ هزار تن دارو و کالاهای دیگر بوده است.
به گفته آگاهی در رویه ترانزیت خارجی طی مدت یاد شده چهار میلیون و ۴۴۲ هزار تن کالا از گمرکات استان هرمزگان ترانزیت شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶ درصد افزایش داشته است.
وی ضمن قدردانی از تمامی پرسنل گمرکات این استان، افزود: مرزبانان اقتصادی گمرکات استان هرمزگان و در راس آن گمرک شهیدرجایی به عنوان بزرگترین گمرک کشور با تلاش شبانه‌روزی و بی وقفه و با بیشترین بازدهی فرآیند تشریفات گمرکی به‌ویژه ترخیص کالاهای اساسی را مورد بررسی قرار می‌دهند.
تعیین تکلیف ۱۰ هزار میلیارد تومانی مطالبات وصولی گمرک شهیدرجایی
ناظر گمرکات استان هرمزگان و مدیر کل گمرک شهید رجایی همچنین از دریافت ۱۰ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان مطالبات توسط اداره بازبینی گمرک شهیدرجایی خبر داد.
آگاهی اظهار کرد: در راستای وصول حقوق دولت برابر ماده ۱۳۵ ق.ا.گ برای اظهارنامه های مشمول تفاوت نرخ ارز ( ETS) واحد بازبینی این گمرک برای تعداد ۱۵ هزار و ۶۳۲ فقره اظهارنامه مطالبه‌نامه کسر دریافتی به مبلغ هفت هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان صادر کرده که از این تعداد، ۱۵ هزار و ۹۶ فقره مطالبه‌نامه کسر دریافتی به مبلغ هفت هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان معادل ۹۷ درصد از اظهارنامه های ذکر شده وصول شده و برای سه درصد اعمال مواد هفت و هشت ق.ا.گ انجام شده است.
وی با بیان اینکه این امر مهم با حداقل نیروی انسانی و ممارست شبانه‌روزی همکاران محقق شده است، اضافه کرد: به استناد قانون بودجه سال ۱۴۰۲ برای اظهارنامه های صادراتی مشمول پرداخت عوارض صادراتی نیز تعداد سه هزار و ۱۵۱ فقره مطالبه نامه صادر که از این میزان به تعداد ۲ هزار و ۴۷۰ فقره به مبلغ ۲ هزار و ۱۳۰ میلیارد تومان وصول شده است.
مدیرکل گمرک شهیدرجایی اظهار کرد: افزون بر صدور و وصول پرونده های کلان در مبحث نرخ ارز و عوارض صادراتی، از مجموع مطالبه نامه های سنواتی مربوط به سال ۱۳۹۶ تا پایان ۱۴۰۲ تعداد ۱۰ هزار و ۷۶۷ فقره در این گمرک تعیین تکلیف شده که در این راستا مبلغ هفت هزار و ۱۵۱ میلیارد ریال وصول شده است.
آگاهی افزود: بابت مطالبه‌نامه‌های صادره از سال ۹۶ تا ۱۴۰۱ مبلغ یکهزار و ۲۸۰ میلیارد ریال اخذ شده که بر این اساس وصول مطالبه نامه های سنواتی فوق اخذ شده از سال ۱۴۰۲ تا کنون نسبت به مبلغ وصول شده در ۶ سال قبل از آن پنج برابر افزایش داشته که رسیدگی به آنها عمدتا طی ۶ ماهه سال جاری انجام شده است.
ناظر گمرکات استان هرمزگان اعلام کرد: موارد ذکر شده در بالا علاوه بر امور جاری و محوله بازبینی (بررسی حدود ۳۰۰ هزار فقره اظهارنامه در رویه های واردات، صادرات، ترانزیت، ورود موقت، مرجوعی و متروکه به صورت سالانه) بوده که فرایند بازبینی و اعمال ماده ۱۳۵ ق.ا.گ در خصوص آنها انجام شده است.
ورود قوه قضاییه به دلایل رسوب کالا در بنادر و گمرکات هرمزگان
مجتبی قهرمانی رییس کل دادگستری هرمزگان در ۲۴ آبان ماه سال جاری در نشست دستگاه قضایی در خصوص بنادر و گمرکات و اموال تملیکی استان با بیان اینکه انجام آزمون های متعدد و تکراری در خصوص کالاهای مشابه در بنادر و گمرکات هرمزگان موجب رسوب کالا و ایجاد شائبه درآمدزایی کاذب برای شرکت های خصوصی واسطه و پیمانکار شده است، خاطرنشان کرد: دستگاه قضایی ضمن درخواست بررسی و اصلاح فرآیند یاددشده، رسیدگی به جنبه های حقوقی و کیفری این موضوع را در دستورکار خود قرار داده است.
وی با اشاره به گلایه و اعتراض تجار و فعالان اقتصادی در خصوص معطلی کالاهایشان در بنادر و گمرکات استان، اظهار کرد: انجام آزمون های تکراری در خصوص کالاهای مشابه به ویژه خودرو یکی از موضوعات اعتراضی مطرح شده از سوی تجار و فعالان اقتصادی بوده که با بررسی های انجام شده مشخص شد در فرآیند یادشده، در خصوص چند خودروی همسان از یک مدل و از یک کارخانه که در یک سال تولید شده اند، هزاران آزمایش مشابه تکراری انجام می شود و همین موضوع موجب رسوب کالا و افزایش هزینه نهایی آن برای واردکنندگان می شود.
قهرمانی تصریح کرد: با بررسی های متعدد انجام شده و در نتیجه نظرات کارشناسی مشخص شده است که بخش بیشتری از آزمایش های تکراری در خصوص کالاهای مشابه و همسان بدون خروجی مشخص انجام گرفته و هیچ گونه موردی تاکنون مشاهده نشده که از یک کالای همسان، بخشی از آزمایش ها را تایید و بخشی را رد کرده باشند؛ بلکه در نهایت تمامی آزمایشات به تایید نهایی منجر شد و حتی شائبه صوری بودن این آزمون ها هم مطرح است.
وی با اشاره به اینکه همین موضوع باعث ایجاد شائبه درآمدزایی کاذب برای شرکت های خصوصی واسطه و پیمانکار آزمون های تکراری شده است، گفت: بر همین اساس طی مصوبه ای از سازمان محیط زیست و سازمان استاندارد خواسته شده است تا ضمن بررسی موضوع به عنوان یک چالش اساسی، موضوع را بررسی فنی و تخصصی کرده و در صورت لزوم رویه مخل تجارت را اصلاح نمایند.
رییس کل دادگستری هرمزگان یادآور شد: همچنین از مسئولان مربوط خواسته شده تا ضمن توجه جدی به مساله محیط زیست و استاندارد از مواردی که باعث رسوب کالا می شود و خلاف سیاست های تسهیل تجارت است با تدبیر قانونی جلوگیری نمایند.
قهرمانی تاکید کرد: دستگاه قضایی با ورود به موضوع در خصوص فرآیندهای ناقص و خلاف قانونی که باعث ایجاد رانت و فساد می شود و جنبه هایی از آن حائز عناوین کیفری یا مرتبط با حقوق عامه است، با تشکیل پرونده قضایی اقدام قانونی خواهد کرد.
هرمزگان بر فراز بالاترین حجم مبادلات تجاری کشور قرار دارد
بنابر گزارش گمرگ ایران در ابتدای سال جاری با هدف تحلیل واقع بینانه و شفاف، آماری از فعالیت گمرکات کشور ارائه کرد ، بالاترین حجم مبادلات تجاری (جمع واردات و صادرات) بدون نفت به ترتیب در گمرکات استان های هرمزگان (۳۴ میلیارد دلار ۲۹ درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش)، تهران (۱۵.۴ میلیارد دلار ۱۴ درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش) و خوزستان (۱۵.۱ میلیارد دلار ۱۳ درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش) بوده است.
از نظر ارزش صادراتی، گمرکات استان‌های هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کرمانشاه، آذربایجان‌غربی و تهران در صدر جدول هستند و از نظر ارزش وارداتی، گمرکات استان‌های هرمزگان، تهران، خوزستان، کرمان، بوشهر و مازندران در صدر بوده اند.
طبق آمار ارائه شده توسط گمرک ایران هرمزگان رتبه اول در حجم مبادلات تجاری، از حیث ارزش، ارزش صادراتی و وارداتی،را داشته و این آمار خود گویای نقش موثر گمرکات هرمزگان در کشور است.
بر اساس این گزارش، روند مبادلات تجاری کشور، واردات خودرو سواری نو، کشنده‌ها، شمش طلا، گوشی تلفن‌همراه، محصولات پتروشیمی، اقلام عمده کالاهای وارداتی و صادراتی و کالاهای اساسی، کشورهای عمده مقاصد صادراتی و طرف معامله واردات، تراز تجاری کشور بدون نفت و با احتساب نفت، صادرات فرش و ترانزیت خارجی از عمده‌ترین موارد بوده است.