به گزارش خبرنگار ایرنا، سرمای کم سابقه هفته گذشته که یک پهنه گسترده‌ای از سیبری در شمال روسیه تا مناطق جنوبی دریای خزر را در بر گرفت، به گونه ای بود که مهم ترین عامل برای مهاجرت پرندگان مهاجر به زیستگاه های مناسب در تالاب ها و آب‌بندان‌های مازندران رقم خورد.
در حالی برف و یخبندان به همراه برودت هوا اواخر پاییز امسال همه را شگفت زده کرد که در سال گذشته تا چند روز مانده به عید نوروز سوز هجرت آفرینی برای پرندگان مهاجر وجود نداشت.
شرایط آب هوایی در زمستان سال گذشته در حدی بود که برخی از پرندگان مهاجر همانند قوهای فریاد کش در تالاب فریدونکنار ۲ هفته زودتر از سال های گذشته آسمان مازندران را به مقصد شمال روسیه در سیبری ترک کرده بودند.
در پاییز سال جاری به غیر از هفته پایانی آن شرایط آب و هوای به گونه ای بود که کارشناسان حیات وحش در خصوص خالی بودن برخی از تالاب ها و آب بندانها این خطه از شمال از حضور پرندگان مهاجر ابراز نگرانی کرده بودند.
زیستگاه هایی همانند تالاب نیلوفر آبی بابل که تا قبل از سرمای هفته گذشته خالی از پرندگان مهاجر بود سرمای منهای ۲۰ درجه زیستگاه های شمالی دریای خزر سبب شد این تالاب میزبان تعدای از پرندگان مهاجر باشد و در روزهای اخیر این امر سبب شد شهروندان با حضور در این تالاب با پرنده نگری خاطرات خوشی را برای خود به ارمغان بیاورند.
سوز سرما مهم ترین علت مهاجرت پرندگان مهاجر محسوب می شود و هر چه این سوز سرما بیشتر باشد این پرندگان به زیستگاه های جنوبی تر دریای خزر که شرایط آب و هوایی بهتری دارند کوچ می کنند.
سرمای غیر قابل پیش بینی هفته گذشته سبب شد که پرندگان مهاجر برای زنده ماندن از یخ زدگی راهی به جزء دل کندن از سیبری نداشته باشند و به زیستگاه های مناسب تر خود در جنوب دریای خزر همانند مازندران مهاجرت کنند.
هرساله از اواسط شهریور تا اواسط زمستان تالاب و آب‌بندان های مازندران میزبان گونه‌های مختلف پرندگان از نقاط سردسیر کشورهای حاشیه دریای خزر است که به امید یافتن مکان گرم و غذا به این مقصد عزم سفر می کنند.
بنا برآمار اداره حیات وحش محیط زیست مازندران بیشتر از ۷۰ گونه از پرندگان مهاجر بومی و غیر بومی به تالاب ها و آبگیرهای این استان کوچ زمستانی دارند.
اکوسیستم های آبی غنی مازندران به دلیل بهره مندی از شرایط مطلوب، هر ساله با فرا رسیدن فصل سرما زیستگاهی امن و گسترده برای حضور و زمستان گذرانی پرندگان مهاجری است که پس از سپری کردن مسافت های طولانی در این زیستگاه ها فرود آمده اند.
تالاب ها و زیستگاه های آبی مازندران یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی این استان هستند که با ظرفیت قابل توجه اکوسیستمی در این استان علاوه بر اینکه زیبنده جلوه های گردشگری به شمار می روند، با توجه به شرایط مناسب زیست، هر ساله با شروع فصل سرما مامنی دلپذیر برای پرندگان مهاجر به شمار می روند و با آغوشی باز پذیرای جمعیت ده ها هزار قطعه ای از پرندگان هستند.
پرندگان مهاجر نیز علاوه بر جذابیتی که از مبحث پرنده نگری برای زیستگاه های آبی ایجاد می کنند در حقیقت راویان غنای زیستی منابع آبی هستند که در کنار این زیستگاه ها آرام گرفته و پس از مدتی به مسیر خود ادامه می دهند.
غازها، فلامینگوها، آب‌چلیک‌ها، باکلان‌ها و حواصیل‌ها از جمله پرندگان مهاجری هستند که برای در امان ماندن از گزند سرمای فصول سردسال به تالاب ها و آب بندان های مازندران می آیند و چند ماه را در این خطه از شمال کشور سپری می کنند.
میل و گرایش این پرندگان برای آمدن به استان تحت الشعاع شرایط فضای منطقه ای دارد که قرار است در آن فرود بیایند از جمله مهمترین آنها میزان آبگیری تالاب ها و آبگیرهایی همچون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.
مازندران علاوه برتالاب بین المللی میانکاله و ۲ تالاب فریدونکنار و کیاسر، ۹۱۵ قطعه آب بندان به مساحت حدود ۱۸ هزار هکتار دارد و مناسب ترین زیستگاه برای پرندگان مهاجر محسوب می شوند. بیشتر پرندگان مهاجر برای زمستان گذرانی روزهای سردسال را در تالاب میانکاله بهشهر سپری می‌کنند.
سرمای امید آفرین
کارشناس حیات وحش در گفت گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: سرمای سوزان سیبری سبب شد خط پروازی پرندگان مهاجر در آسمان مازندران پرترافیک تر از هفته های گذشته باشد.
بهرام قاسمپور گفت: هر چند تغییرات اقلیمی زمینه ای برای افزایش دما و از طرف دیگر سرمای سوزناک خواهد شد اما سوز سرمای هفته گذشته برای دوستداران حیات وحش بسیار امید آفرین بود.
وی با بیان این که به طور یقین سرمای هفته گذشته تعداد پرندگان مهاجر را به میزان دهه ۷۰ خورشیدی که به مازندران مهاجرت می کردند نمی رساند اما هم این که فرایند کاهشی حضور پرندگان مهاجر متوقف و تعداد این گونه های حیات وحش در این خطه از شمال ثابت بماند امید آفرین است.
این کارشناس حیات وحش ادامه داد: سرما و تغذیه مناسب ۲ عامل مهم در مهاجرت پرندگان مهاجر محسوب می شوند اما شدت سرما در زیستگاه های شمالی خزر به حدی بود که حتی تغذیه مناسب هم نمی توانست مانع فرار این پرندگان از این موج سرما شود.
قاسمپور گفت: شرایط آب و هوای زمستان سال گذشته به گونه ای رقم خورد که برای دوستداران حیات وحش بسیار نگران کننده شده بود.
وی با اشاره به این مطلب که حفظ زیست گاه های پرندگان مهاجر در این خطه از شمال‌کشور بسیار مهم است، ادامه داد: در شرایط فعلی همه تلاش های دوستداران حیات وحش و محیط زیست آن است که تعداد اندک آب بندان های و تالاب های این خطه از شمال که میزبان پرندگان مهاجر هستند دست بدون تغییر کاربری باقی بمانند.
این کارشناس حیات وحش افزود: این امکان وجود دارد که در سالهای پیش رو شدت سرما به مراتب بیشتر از هفته گذشته باشد و پرندگان مهاجر در منطقه شمالی سیبری برای بقاء نیازمند مهاجرت به مازندران را داشته باشند.
قاسمپور گفت: اگر در سالی همانند زمستان سال گذشته شدت سرما به گونه ای باشد که مازندران نتواند میزبان انبوهی از پرندگان مهاجر باشد شرایط بدین گونه نخواهد بود و تغییرات اقلیمی احتمال بازگشت سرمای شدید را فراهم می کند.
مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.
مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان ۹۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیت حدود یک میلیون بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.
بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند.
پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهند.