به گزارش ایرنا، بررسی عوامل مختلف در کمبود و نوسان های گاه و بیگاه انرژی و مقایسه نحوه مصرف و قیمت نازل های سوخت در ایران و سایر کشورها از جمله اروپای سردسیر به یک گزارش مبسوط و مفصل نیاز دارد.
اما همین بس که هزینه انرژی در اروپا و بسیاری از کشورهای جهان حتی به صورت خرید شارژی پرداخت و آب، برق، گاز و بنزین با قیمت های سرسام آور توسط مردم خریداری می شود و همین امر موجب صرفه جویی جدی شهروندان شده است.
هرچند کشور ایران به وجود ذخایر انرژی شهره و نرخ نازل ها کمتر از حد جهانی است، اما ۲ عامل اصلی برنامه ریزی مسوولان و مصرف بهینه، در صرفه جویی انواع سوخت و انرژی در گرما و سرما یک اصل اساسی برای توزیع به موقع و متناسب انرژی است.
دلایل بروز ناترازی انرژی
ناترازی انرژی در کشور این روزها با سرمای هوا بیشتر به چشم می آید که به گفته یک کارشناس انرژی، این ناترازی نتیجه غفلت تاریخی و بسیار اثرگذار از مقوله بهینه‌سازی مصرف، کنترل شدت مصرف انرژی، و نوسازی صنایع است.
نصرالله زارعی، مرداد امسال در میزگرد ایرنا با عنوان "بررسی ابعاد مختلف ناترازی انرژی" گفت: امروز ما میراث‌دار این عدم توجه‌ها و عدم پرداختن مکفی به برنامه‌ها هستیم که به اینجا رسیدیم، از قانون برنامه چهارم یا پنجم به بعد یک شورای عالی انرژی داشتیم، مثل ده‌ها شورای عالی که در کشور هست و این را هم اضافه کنم، اگر حکمرانی ما بخواهد اصلاح شود، باید این شوراهای عالی اصلاح شوند و در بخش انرژی هم نیازمند اصلاح است.
حالا در بزنگاه افزایش مصرف گاز و عدم انرژی رسانی کافی به نیروگاه های تولید برق در کشور، محدودیت هایی از جمله برنامه خاموشی قطع برق برای مشترکان خانگی و صنایع اعمال می شود که علاوه بر عموم شهروندان، موجب نگرانی و نارضایتی جدی برای تولیدکنندگان و خسارت های مالی شده است.
پویشی با تکیه بر مشارکت پذیری ایرانیان
پس از کاهش انرژی در تابستان و حالا هم سرمای یکباره اغلب نقاط کشور، رییس جمهور نیز همزمان با سرد شدن هوا، با انتشار یک ویدئو با اشاره به آلودگی هوا و تاثیرات منفی آن بر سلامت جامعه از همه درخواست کرد دمای وسایل گرمایشی خود را ۲ درجه کاهش دهند.
"پویش ۲ درجه کمتر" یک برنامه مقطعی دولت در حمایت از بخش صنعت و اقتصاد کشور است که سایر مسوولان، فعالان اقتصادی، مدنی و صنوف با انتشار پیام های ویدئویی به آن پیوستند.
در حقیقت نوعی فرهنگ سازی دیگر با تکیه بر مشارکت پذیری مردم و همکاری آنها در بزنگاه های حساس شکل گرفته که در مقیاس کلان به طور مستقیم و غیرمستقیم به نفع اقشار آسیب پذیر نیز هست.
از یک‌سو، صرفه‌جویی در مصرف انرژی باعث کاهش هزینه‌ها و ایجاد منابع مالی برای ارائه خدمات بیشتر به این اقشار خواهد شد و از سوی دیگر، کاهش آلودگی هوا به طور خاص برای افراد سالمند، کودکان و افرادیکه از بیماری‌های تنفسی رنج می‌برند، به عنوان یکی از اهداف این پویش تا حدودی محقق می شود.
به گفته کارشناسان، راه اندازی و پیوستن مردم به پویش ۲ درجه کمتر دمای ساختمان ها، صرفه جویی ۱۲ تا ۱۵ درصدی مصرف انرژی در کشور را به دنبال دارد، با این حال جدی گرفتن اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان یکی از اصلی ترین راهکارهاست.
در مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان، دمای بهینه برای ساختمان‌ها در نظر گرفته شده که میزان آن در زمستان ۲۱ و در تابستان بین ۲۵ تا ۲۸ درجه (بسته به مناطق مختلف) در نظر گرفته شده است و به گفته کارشناسان، کاهش ۲ درجه ای دما، خللی در آسایش و آرامش ایجاد نمی کند.
اینجا هم پای مشارکت عمومی در میان است، چراکه با فرض اجبار نهادهای دولتی برای کاهش انرژی اما تا زمانی که شهروندان به صورت آگاهانه و خودخواسته همکاری نکنند، در عمل موفقیتی حاصل نمی شود.
۲ درجه کمتر، رفتار فردی با تاثیرگذاری اجتماعی
یک استاد دانشگاه در این خصوص می گوید: پویش کاهش ۲ درجه ای دمای محیط، متاثر از رفتار فردی تک تک اعضای جامعه اما با تاثیرگذاری اجتماعی است.
دکتر فرهاد طهماسبی اظهار داشت: فراخوان های اجتماعی با تکیه بر مشارکت عمومی موفق خواهند بود و پویش کنونی نیز در صورت تداوم حضور شهروندان و مسوولیت پذیری آنها تاثیرگذارتر می شود.
وی گفت: مشارکت اجتماعی در برخی کشورها مانند ایران به دلیل پیشینه تاریخی، باید مثبت و فراگیر شود، اما در مواردی، عدم اعتماد سازی، این مشارکت ها را حفظ نکرده یا افزایش نداده است.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه اعتمادسازی باید با رفتارهای مبتنی بر رفع نیاز و پاسخگویی درست به جامعه صورت گیرد، افزود: پویش ها در صورت اعتماد سازی، ارائه آمار و اطلاعات شفاف و چرایی وقوع مشکلات موفقیت بیشتری دارد و عموم مردم استقبال بالاتری از آن خواهند داشت.
۲- درجه، پویشی نسبتا موفق
طهماسبی می گوید: هر رفتار اجتماعی، متاثر از شاخص و متغیرهای گوناگون است که پویش کاهش ۲ درجه ای دمای محیط، تاکنون به نسبت موفق بوده است.
وی ادامه داد: متاسفانه برخی رفتارها نشان می دهد میزان اعتماد عمومی مردم در مواردی رو به کاهش و نوعی زنگ خطر است، بنابراین باید برای تداوم پویش کاهش ۲ درجه ای دما، مردم را از چند و چون کار و دلایل ناترازی انرژی آگاه و سپس آنها را به مشارکت دعوت کرد.
دکترای جامعه شناسی و مدرس دانشگاه گفت: هرچند افزایش قیمت حامل های انرژی یکی از دلایل رعایت مردم نسبت به مصرف بهینه است، اما راه اندازی این پویش، موجب جلب همکاری آحاد مختلف مردم و افزایش مسوولیت پذیری عده ای شده است.
الگوسازی رییس جمهور
وی در خصوص راهکارهای افزایش مسوولیت پذیری مردم و همراهی آنان با این پویش ها یادآور شد: الگوسازی یک مساله بسیار مهم برای مردم است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: دکتر پزشکیان پس از اعلام پویش کاهش ۲ درجه ای دمای هوا، یک الگوی سازی خوب انجام و تصاویری از اتاق کار وی منتشر شد که چراغ های اضافی خاموش شده بود.
طهماسبی با تاکید بر اینکه این الگوسازی توسط مسوولان بسیار موثر است، بیان کرد: این امر نشان می دهد، مشارکت های اجتماعی تنها از طریق فراخوان نیست، بلکه مسوولان نیز باید در کنار شهروندان و همگام با آنها باشند و جنبه دستوری برای مردم نداشته باشند.
۲ پیشنهاد
وی همچنین تاکید کرد: پیشنهاد می شود این پویش ها تنها به حضور مدیران محدود نشود و برای تاثیرگذاری بیشتر، از افراد اثرگذار در افکار عمومی هم برای حضور در پویش دعوت شود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در سکوهای اطلاع رسانی به ویژه رسانه های تصویری و رسانه ملی، بیشتر بر حضور مقامات در پویش ها تاکید می شود در صورتیکه باید از چهره های اجتماعی شناخته شده و حتی افراد غیرهم سو با دولت نیز برای حضور در پویش دعوت و تولید محتوا شود.
طهماسبی با تاکید بر راه اندازی پویش های محلی نیز گفت: باید افراد مربوط به سلایق سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در رسانه های مختلف دعوت شوند و مردم را برای مشارکت جدی در پویش دعوت نمایند.
وی افزود: همچنین باید برای ادامه پویش ها، آنها را از حصار دستگاه های دولتی و اجرایی خارج کرد و به سازمان های مردم نهاد سپرد چراکه ممکن است برخی با دولت همکاری نکرده و حتی مقاومت کنند اما سمن ها در جلب مشارکت عمومی تخصص دارند.