به گزارش ایرنا، اگرچه بحث ناترازی انرژی از سال های قبل مطرح شد اما از تابستان امسال بیشتر از گذشته در نشست‌های کارشناسی مدیران ارشد کشور مورد توجه قرار گرفت و این روزها همگام با شدت گرفتن سرما و افزایش مصرف گاز این نگرانی شدت یافته تا جایی که پویش مردمی "۲ درجه کمتر" مطرح شده است.
پویش هایی که در واقع تلاشی برای جلب همدلی، همکاری و مشارکت مردم در حل مسائل و مشکلات است چرا که قطع برق کارخانجات و مراکز صنعتی برای تامین مصارف خانگی و جلوگیری از قطع شبکه نمونه بارزی است که در صورت افزایش ساعت های طولانی، تولید در کشور دچار چالش می شود.
همچنین بنا بر نظر کارشناسان از طرفی تامین هزینه های سنگین تولید برخی حامل های انرژی چون بنزین و نفتگاز و قاچاق آن به خارج از کشور دولت را با بحران مواجه ساخته است، در شرایط حاضر کوتاه ترین راه حل برای عبور موقت از این ناترازی مشارکت مردم در کاهش مصرف و بهینه و درست مصرف کردن است.
مدیریت مصرف کاهش ناترازی
کارشناس انرژی در گفت و گو با ایرنا در خصوص مدیریت مصرف می گوید: امروز مزیت رقابتی‌مان تبدیل به مزیت نسبی شد و اکنون ذخایر نفت و گاز ما که یک روزی به نام پیشران حکمرانی و توسعه از آن نام می‌بردیم به پاشنه آشیل حکمرانی در کشور تبدیل شده است.
نصرالله زارعی به تشریح علت ناترازی انرژی در کشور پرداخت و افزود: ناترازی نتیجه غفلت تاریخی و بسیار اثرگذار از مقوله بهینه‌سازی مصرف، کنترل شدت مصرف انرژی، نوسازی و صنایع حمل و نقل است، امروز ما میراث دار این توجه‌ها نکردن و نداشتن برنامه ریزی هستیم.
وی بیان کرد: از قانون برنامه چهارم و پنجم به بعد یک شورای عالی انرژی داشتیم مثل بسیاری از شوراهای عالی که در کشور وجود دارد که باید مورد توجه قرار می‌گرفت زیرا در بخش مصرف و تولید انرژی نیازمند اصلاح و کار کارشناسی و برنامه‌ریزی های بلند مدت هستیم.
این کارشناس انرژی ادامه داد: برنامه‌های بخش تولید و مصرف باید اجرا شود و توجه بیشتری به برنامه‌ای که در بخش مصرف و کنترل شدت آن و انرژی بوده صورت گیرد.
زارعی با اشاره به برنامه هفتم اظهار کرد: یکی از نکات خوب و قابل دفاع در برنامه هفتم، تعریف سازمان بهینه‌سازی و مدیریت راهبردهای انرژی است که البته باید دید این سازمان به چه حد و حدودی قرار است تعریف شود و باید یک سازمانی ذیل نهاد ریاست جمهوری تشکیل شود که ابلاغیه‌هایش اثرگذار باشد.
وی ادامه داد: به طور قطع شرایط، توان و قدرت مدیریتی در کشور وجود دارد که با یک برنامه زمان‌بندی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت پیش برویم، بعضی از این طرح‌ها بلندمدت هستند و به عمر یک دولت کفاف نمی‌دهد اما برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت را می‌توان انجام داد.
زارعی با بیان اینکه خوشبختانه ما در این بخش‌ها به نقطه بی‌بازگشت نرسیدیم، گفت: شرایط ما در این چند سال ضد توسعه بوده و معیار آن هم عدد و ارقام است، اما در آینده اگر شرایط محقق شود باید برنامه و ساختار تعریف کرد.
وی ادامه داد: موانع را بر اساس تجاربی که در این چند سال داشتیم مرتفع کنیم و در صورت لزوم قوانین جدید و اصلاحی بخواهیم، راهکار و نیرویش موجود است و فقط یک سیاست‌گذاری و اقدام عملی و جهادی می‌خواهد که کشور را از این شرایط خارج کند.
برنامه دولت برای کاهش ناترازی انرژی
رییس جمهور مسعود پزشکیان در جلسه روز چهارشنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۳ هیات دولت بر تلاش برای جلوگیری از قطع گاز و برق واحدهای صنعتی تاکید کرد و گفت: باید تمامی دستگاه‌ها و مسوولان ذی‌ربط تلاش کنند ناترازی انرژی به جایی نرسد که مجبور شویم برق صنایع را قطع کنیم، تعطیل شدن صنایع به خاطر نرساندن خوراک گاز و برق به معنای کمبود اقلام و کالاها در آینده است و نباید اجازه دهیم چنین اتفاقی بیفتد.
رییس‌جمهور با تاکید بر ضرورت کاهش مصرف خانگی برق و گاز افزود: اگر فقط ۲ درجه کاهش دما را داشته باشیم، می‌توان تا ۵۰ میلیون مترمکعب در مصرف گاز صرفه‌جویی کرد، تمام دستگاه‌های تبلیغاتی از صدا و سیما تا ائمه جمعه می‌توانند نقش مهمی در مشارکت مردمی داشته باشند.
پزشکیان با اشاره به برنامه‌های دولت برای افزایش تولید برق در ماه‌های آینده بیان کرد: برنامه‌های زیادی برای تولید برق از طریق پنل خورشیدی و نیروگاه‌های بادی داریم که یکی از آنها تجهیز ادارات دولتی به پنل‌های خورشیدی است، دولت آمادگی دارد تا مجوزهای لازم به بخش خصوصی برای فعالیت در تولید انرژی پاک را صادر کند.
فرهنگ سازی و ارتقای مشارکت اجتماعی در مصرف بهینه
عضو هیات علمی دانشگاه آیت الله بروجردی با اشاره به مصرف بهینه گاز و ضرورت مشارکت مردم در پویش «۲ درجه مصرف کمتر» گفت: کاهش مصرف انرژی نیازمند تغییر فرهنگ مصرف و ارتقای سطح مشارکت اجتماعی است.
محمدرضا حسینی اظهار کرد: در شرایطی که مصرف انرژی در فصل زمستان به اوج خود می‌رسد، پویش «۲ درجه مصرف کمتر» به عنوان راهکاری ملی برای مدیریت مصرف گاز مطرح شد زیرا مصرف بی‌رویه گاز در کشور نه تنها منابع ملی را هدر می‌دهد، بلکه تاثیرات منفی زیادی بر توزیع عادلانه انرژی و محیط زیست دارد.
وی افزود: وقتی به دلیل مصرف بالا در برخی نقاط کشور با قطعی گاز یا افت فشار مواجه می‌شویم، این موضوع به یک بحران اجتماعی تبدیل شده و از سوی دیگر استفاده بی رویه از گاز، آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای را افزایش می‌دهد که اثرات بلندمدتی بر سلامت و زیست‌بوم کشور دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه آیت‌الله بروجردی (ره) با تاکید بر ضرورت آگاهی‌بخشی عمومی تاکید کرد: برای موفقیت پویش‌هایی مانند "۲ درجه مصرف کمتر" باید ابتدا مردم را از پیامدهای مصرف بیش از حد آگاه کنیم، بسیاری از افراد ممکن است، تصور کنند کاهش مصرف آنها تاثیر چندانی ندارد، اما اگر هر خانواده دمای خانه را تنها ۲ درجه کاهش دهد یا از پوشش گرم‌تر در منزل استفاده کند، می‌توانیم شاهد کاهش قابل توجه مصرف گاز در سطح ملی باشیم و بدیهی است همین رویه مشمول سازمانهای دولتی و خصوصی نیز است.
حسینی با اشاره به نقش مسوولیت پذیری اجتماعی در تغییر رفتار مردم بیان کرد: مصرف انرژی یک مسئله اجتماعی است و فقط فردی نیست، اگر مردم درک کنند که مصرف بهینه گاز به کاهش فشار بر شبکه توزیع و تامین انرژی برای دیگر مناطق کمک می‌کند، انگیزه بیشتری برای همکاری خواهند داشت، در واقع، همبستگی و احساس مسوولیت جمعی، کلید موفقیت چنین برنامه‌هایی است.
۶۰۶ هزار مشترک خانگی گاز در لرستان
مدیرعامل شرکت گاز لرستان از ضریب نفوذ بیش از ۹۹ درصدی مشترکان خبر داد و افزود: بیش از ۶۰۶ هزار مشترک از خدمات شرکت گاز لرستان بهره مند هستند که اگر هم استانی‌ها رعایت کنند، باتوجه به وضعیت شبکه، می‌توانیم خدمات‌رسانی مطلوب را داشته باشیم.
کرم گودرزی با اظهار امیدواری از اینکه باصرفه جویی مردم در مصرف گاز و انرژی این شرایط را پشت سر خواهیم گذاشت، افزود: مشترکان به این نکته توجه داشته باشند که دمای رفاه بین ۱۸ تا ۲۱ درجه تعریف شده که با کاهش یک‌درجه‌ای دما می‌توان حدود ۶ درصد در مصرف انرژی صرفه‌جویی کرد.
وی به افزایش مصرف انرژی در ادارات استان اشاره کرد و ادامه داد: مصرف گاز در ادارات نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶ درصد افزایش پیدا کرده است، برای تعدادی از ادارات پر مصرف گاز استان اخطار و گاز برخی ادارات پرمصرف هم قطع شده است.
گودرزی تاکید کرد: همه باید کمک کنیم تا بتوانیم شرایط کمبود گاز را پشت سر بگذاریم.
عبور از گذرگاه های دشوار همواره با حمایت های اجتماعی مردمی امکان پذیر شده است در سال های اخیر نمونه های زیادی از حس نوع دوستی و انسجام اجتماعی را مردم به نمایش گذاشته اند، در حال حاضر که ناترازی انرژی به عنوان تهدید مطرح است و بخش وسیعی از آن به سبک زندگی، عدم رعایت الزامات مهندسی و مصالح ساختمانی بر می گردد که نباید از این نکته مهم غفلت کرد.
پژوهشگران اجتماعی بر این باورند که علت دیگری از هدر رفت انرژی ماهیت اجتماعی دارد و نیازمند آموزش استفاده بهینه، تاب آوری اجتماعی، اعطای مشوق های مالی به خانوارهای کم مصرف، تولید محتوای آموزشی، انجام پژوهش های اجتماعی، مشارکت نخبگان، نظارت و پایش ادارات و تشدید جریمه برای مشترکان پر مصرف است که این موارد باید در مجاری قانونی بررسی و اعمال شود.