گروه جامعه ایرنا- این روزها دیگر برای تهران جانی نمانده، راه نفسش بسته شده و همانی هم که می آید و می رود به شماره افتاده است، آلودگی همچنان دامن هوا را گرفته و رها نمی کند، گاهی روزهای آلوده به حدی طولانی و پرتکرار می شود که یادمان می رود اطراف تهران هم کوه وجود دارد، برج میلادی هست، هیچ چیز دیده نمی شود جز هوایی خاکستری که مدام هم بر غلظت آن افزوده می شود.
اما طبیعت گاهی بسیار لجباز می شود، در همین وضعیت بوته کوچک یاس سپید همچنان با سماجت گل می دهد، درختان و بوته های قانع شهر که به کم بارانی و هوای آلوده عادت کرده اند حال و هوای عجیبی دارند و برای سبز ماندن و ادامه زندگی تقلا می کنند، در این میان انسان ها هم برای زندگی می جنگند اما با ادامه آلودگی ها و بلند شدن صدای سرفه های مداوم، آژیر پیاپی آمبولانس ها، تعطیلی مدارس و ادارات همه نوید می دهند که اوضاع هوا خوب نیست باید به دادش رسید تا بتوان نفس کشید، این روزها شاخص هوا گویی قصد ندارد پایین بیاید و بالای ۱۵۰ جا خشک کرده است، از طرفی هم بر اساس گزارش یک شرکت سوئیسی( IQAir )، تهران با شاخص ۱۸۴، رتبه ششمین شهر آلوده جهان را از آن خود کرده است، قطعا این عدد و این جایگاه جای تامل دارد.
زمستان از راه رسید اما پایتخت نشینان و بسیاری از کلانشهرها همچنان در دود سیاه غوطه می خورند، بر اساس آمار ارائه شده تا اول دی امسال تهرانی ها فقط پنج روز هوای پاک استنشاق کردند و ۱۷۷ روز هم کیفیت هوا قابل قبول یا همان سالم بوده است، بقیه روزها این آلودگی بود که جولان می داد.
در چند سال گذشته اقداماتی برای کاهش آلودگی هوای کلانشهرها انجام شده که تصویب قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶ نقطه عطف آن است، قانونی مترقی که کمتر کشوری در دنیا آنرا دارد، در این قانون وظایف تمام دستگاه هایی که با موضوع هوا در ارتباط هستند مشخص شده است، یعنی ۲۶ دستگاه می توانند با کارهایی که باید انجام دهند و کارهایی که نباید انجام دهند در کاهش آلودگی هوا نقش ایفا کنند. البته در این مدت اقداماتی انجام شده اما وضعیت هوا نشان می دهد آنطور که باید موفق نبوده است بنابراین باید با جدیت بیشتری به آن وظایف پرداخته شود که در این راستا سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان ناظر بر انجام وظایف دستگاه ها بر اساس قانون هوای پاک به طور مداوم جلسات کارگروه آلودگی هوا را برگزار می کند.
معاون محیطزیست انسانی سازمان حفاظت محیطزیست در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: بر اساس قانون هوای پاک مصوب سال ۱۳۹۶ ، کارگروه ملی آلودگی هوا به طور مداوم برگزار می شود، در دولت چهاردهم تاکنون چهار جلسه برگزار شد که اولین جلسه آن مروری بر قانون و وظایف دستگاه ها بود، سه جلسه بعدی وضعیت آلودگی کلانشهرهای مختلف را بررسی کردیم، تفاوتی که جلسات امسال نسبت به سال های گذشته دارد این است که شهرها و آلاینده ها را اولویت بندی و از آلوده ترین شهرها شروع کردیم.
صدیقه ترابی افزود: بر این اساس ۵ کلانشهر اصفهان، تهران، اراک، مشهد و البرز را انتخاب کردیم که به ترتیب از نظر میزان آلایندگی در صدر روزهای ناسالم قرار دارند، البته اهواز را با جدیت مد نظر داریم چون این شهر در سه سال گذشته بیشترین آلودگی هوا را داشته به طوری که در این مدت ۵۵ درصد از روزهای اهواز به طور متوسط ناسالم بوده است.
وی اظهار داشت: بر اساس قانون هوای پاک قانون تمام دستگاه های مرتبط با این موضوع مشخص شده است اما بررسی ها نشان داد که این فعالیت ها پراکنده صورت می گیرند و متمرکز و هدفمند انجام نشده اند به همین منظور در اجرای فعالیت ها ابتدا بر روی ۵ شهری که بیشترین آلودگی را دارند متمرکز شدیم و با توجه به منابع آلاینده در این شهرها راهکار ارائه کردیم.
وی ادامه داد: بر این اساس وضعیت کلانشهرهای اراک، اصفهان و اهواز را در کارگروه ملی آلودگی هوا که با حضور محمد جعفر قائم پناه معاون اجرایی رئیس جمهور، شینا انصاری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و نمایندگان دستگاه های اجرایی برگزار شد، مطرح کردیم و مهمترین دلایل آلایندگی این شهرها مورد بررسی قرار گرفت.
ترابی گفت: برای آلودگی هوا ۲ دلیل اصلی وجود دارد، یکی منابع متحرک و دیگری منابع ساکن، منابع متحرک مانند وسایل نقلیه از جمله خودروها و موتورسیکلت ها هستند که عمدتا بحث فرسودگی آنها و ناوگان حمل و نقل عمومی مطرح است، بنابراین بر روی شهرهایی که دلیل اصلی آلودگی آنها منابع متحرک هستند، متمرکز شدیم و مصوبات مربوط به آنها را به این سمت بردیم، منابع ساکن هم شامل صنایع و نیروگاه ها هستند و شهرهایی که در راستای فعالیت این منابع بیشترین سهم آلایندگی را دارند نیز مشخص و مصوبات مربوط به آنها را به این محوریت تصویب کردیم.
وی افزود: بعد از بررسی وضعیت هوای تهران و مشهد متوجه شدیم که بیشترین دلیل آلودگی این شهرها مربوط به منابع متحرک است بنابراین اولویت بندی مصوبات به سمت اسقاط خودروهای فرسوده رفت و تاکید شد که اجرای آن در دستور کار قرار گیرد بنابراین تمرکز اسقاط خودرو و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی را در کشور در ۲ شهر تهران و مشهد متمرکز کردیم.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در ادامه بررسی ها مشخص شد که بیشترین سهم منابع آلاینده در شهرهای اصفهان، اراک و اهواز منابع ثابت هستند بنابراین روی این منابع متمرکز شدیم، به عنوان مثال ذوب آهن، فولاد مبارکه، پالایشگاه ها، پتروشیمی ها و نیروگاه ها که در شعاع ۸۰ کیلومتری اصفهان قرار دارند بیشترین آلایندگی را دارند، بر این اساس دستوراتی را برای ارائه برنامه ها توسط این مراکز آلاینده با تعیین زمان و الزام پایش سازمان حفاظت محیط زیست در کارگروه آلودگی هوا مصوب کردیم.
وی اظهار داشت: البته اهواز در این میان شرایط کاملا متفاوتی دارد، به دلیل اینکه علاوه بر بحث منابع ثابت و متحرک مساله گرد و غبار هم در آلودگی این شهر نقش قابل توجهی دارد و تعیین کننده تعداد روزهای آلوده و ناسالم است، بر این اساس مصوباتی که برای شهر اهواز پیش بینی کردیم کمی متفاوت بود به طوری که قرار شد در مدت یک ماه آینده آخرین وضعیت گرد و غبار در اهواز و همچنین برنامه هایی که باید برای کاهش اثرات گرد و غبار مصوب و انجام شود در کارگروه ملی گرد و غبار مطرح و برای آنها تصمیم گیری شود.
ترابی ادامه داد: در شهر اهواز مساله فلرسوزی هم وجود دارد بر این اساس قرار شد وزارت نفت برنامه های عملیاتی خود برای کاهش فلرها را به سازمان حفاظت محیط زیست ارائه دهد، همچنین پالایشگاه های آلاینده را مشخص و برنامه کاهش آلایندگی آنها را به سازمان محیط زیست ارسال کنند، بعد از آن برنامه ها را بررسی و برنامه زمانبندی برای کاهش فلرها و کاهش آلاینده ها را ارائه می دهیم، البته خوزستان هم مشکل فلرسوزی دارد که مد نظر سازمان محیط زیست است.
وی افزود: غیر از بحث نفت و گاز که سهم قابل توجهی حدود ۳۰ درصد در آلودگی هوای اهواز و خوزستان دارد، موضوع ویژه دیگری در این ۲ شهر مطرح است که آنهم کشت نیشکر و مزارع کشاورزی آن است، چون علاوه بر اتش زدن پسماندهای کشاورزی، روش برداشت نیشکر هم به آتش زدن است از این رو آلودگی زیادی به ویژه در نیمه دوم سال در این شهرها ایجاد می کند بر این اساس مشخص کردیم که هم عوارض آلایندگی برای آنها وضع شود و هم باید برنامه های خود در را راستای کاهش سوزاندن پسماندهای نیشکر ارائه کنند، البته وزارت جهاد کشاوزی دستورالعملی برای بحث مدیریت پسماندهای کشاورزی دارد که گفتیم آنرا به روز رسانی و به سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کند.
مصرف مازوت به میزان کمتر در سه نیروگاه
ترابی درباره توقف مازوت سوزی در سه نیروگاه با هدف کاهش آلودگی هوا گفت: چون در شهرهای اراک، اصفهان و البرز نیروگاه های فعال آنهم در مناطقی نزدیک به جمعیت شهر فعال هستند از این رو در جلسه دوم کارگروه کاهش آلودگی هوا تصمیم بر این شد که مازوت سوزی در نیروگاه های شازند در اراک، شهید منتظری در اصفهان و منتظر قائم در البرز متوقف شود، برای مدتی اجرا شد اما با تشدید سرما و افت درجه حرارت دما، وزارت نفت و نیرو اعلام کردند که این امکان وجود ندارند که این سه نیروگاه کامل از مازوت سوزی حذف شوند بنابراین قرار شد با میزان کمتری نسبت به سال های گذشته مازوت سوزی داشته باشند.
وی با تاکید بر اینکه ما پیگیری های خود را ادامه می دهیم افزود: بحث این شد که ما از طریق معاونت حقوقی ریاست جمهوری موضوع را دنبال کنیم، همچنین مقرر شد که وزارتخانه های نفت و نیرو برنامه های خود را برای بهبود وضعیت ارائه دهند و اگر قرار است نیروگاه ها مازوت بسوزانند یا باید از فیلتر استفاده کنند یا اینکه مازوت های کم سولفور مورد مصرف قرار دهند که آلودگی هوا را به حداقل ممکن کاهش دهد.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیطزیست تصریح کرد: متاسفانه مازوت سوزی در این سه نیروگاه ادامه دارد البته وزارت نیرو قول داده تا سال آینده بحث تولید انرژی های پاک و تجدید پذیر را از طریق پانل های خورشیدی دنبال کند و سال آینده دیگر دچار این مشکل نباشیم.
ترابی ادامه داد: موضوع بعدی به وزارت نفت مربوط است که مقرر شد برنامه ارتقاء کیفی سوخت را در مدت کوتاهی حداقل ۲ هفته به دبیرخانه کارگروه ارسال کند چون غیر از بحث فرسودگی خودروها بحث نوع و کیفیت سوختی هم که در کلانشهرها استفاده می شود نقش قابل توجهی در آلودگی هوا دارد، بر این اساس قرار شد برنامه اولویت توزیع و مصرف سوخت در فصل سرد سال با کیفیت مناسب توسط وزارت نفت به سازمان محیط زیست ارائه شود.
اسقاط ۷۰ هزار موتورسیکلت و برقی کردن ۶ هزار تاکسی در تهران
وی درباره اسقاط خودروهای فرسوده گفت: بر اساس مصوبه دومین جلسه کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا مقرر شد برنامه اسقاط وسایل نقلیه فرسوده تهیه شود که بر این اساس چهار جلسه کارگروه تخصصی تشکیل و برنامه ارائه شده توسط ستاد نوسازی بررسی شد، این برنامه بر اساس منابع موجود در صندوق حمایت از صنایع پیشرفته وزارت صمت است، طی آخرین جلسه کارگروه تخصصی اسقاط که در اول دی ماه برگزار شد، نوسازی ۶ هزار دستگاه تاکسی فرسوده و برقی کردن آنها در شهر تهران و از رده خارج کردن ۷۰ هزار موتورسیکت فرسوده با اولویت شهرهای تهران و مشهد مورد توافق اولیه قرار گرفت که مقرر شد جزئیات آن از جمله میزان تسهیلات و زمابندی فراخوان توسط ستاد نوسازی ناوگان فرسوده بررسی و در نهایت به تصویب کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا برسد.
وی تاکید کرد: زمانبندی اجرا باید توسط ستاد نوسازی ناوگان به عنوان مجری طرح پیشنهاد و به تایید کارگروه برسد اما تاکنون برنامه زمابندی ارائه نشده است.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: قرار است جلسه بعدی کارگروه آلودگی هوا نیز با حضور محمد جعفر قائم پناه معاون اجرایی رئیس جمهور و شینا انصاری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و نمایندگان دستگاه های مرتبط برگزار شود که در آن گزارش پیشرفت مصوبات جلسات قبلی ارائه خواهد شد غیر از این هم دبیرخانه کارگروه ملی آلودگی هوا و معاونت محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست مجموعه فعالیت ها را در چهارچوب قانون هوای پاک دنبال و مصوبات را به طور مداوم پیگیری می کند تا در حد یک مصوبه روی کاغذ باقی نمانند.
ارائه تسهیلات به چالش های اولویت دار
وی به نقش صندوق ملی محیط زیست در ارائه تسهیلات برای نوسازی خودروهای فرسوده اشاره کرد و گفت: صندوق ملی محیط زیست رقم قابل توجهی ندارد اما کاری که داریم انجام می دهیم این است که به جای پراکندگی در تخصیص اعتبارات و وام ها آنها را دسته بندی و اولویت بندی کنیم، در واقع تسهیلات با اولویت چالش های اصلی در اختیار متقاضیان قرار گیرد که در این میان تجدیدپذیرها، پسماندها و منابع آلاینده هوا جزو اولویت ها هستند، بر این اساس مذاکرت انجام شده تا بتوانیم از این امکانات استفاده کنیم البته رقم در اختیار صندوق نسبت به چالش ها قابل توجه نیست.
ترابی درباره نقش بانک ها در روند ارائه تسهیلات برای نوسازی خودروهای فرسوده توضیح داد: از نظر قانونی وظیفه وزارت صمت است که بانک ها وارد مذاکره شود چون سازمان حفاظت محیطزیست نقش نظارتی دارد اما به آن بخشی که مربوط به صندوق ملی محیط زیست است وارد می شویم، البته پیشتر طی مذاکراتی که با بانک ها انجام شد مقرر شده بود بخشی از اعتبارات بانک های مورد مذاکره طی فرایندی در اختیار صندوق قرار گیرد و بخشی را هم بانک ها تامین کنند.