به گزارش ایرنا در حالی که طبیعت کهگیلویه و بویراحمد با رودها، چشمه‌ها و مناظر کوهستانی‌اش تصویری از فراوانی آب را به ذهن متبادر می‌کند، واقعیت چیز دیگری است.
این استان با مشکلات جدی در زیرساخت‌های آبرسانی و مدیریت منابع آبی مواجه است.
۴۰ درصد شبکه انتقال آب استان معیوب است
۴۰ درصد شبکه انتقال آب معیوب است، روزانه شکستگی‌های متعددی در خطوط آبرسانی رخ می‌دهد، و کیفیت منابع آبی تحت‌تأثیر تهدیداتی همچون نزدیکی به سایت‌های دفن زباله قرار دارد. در این میان، تلاش‌هایی مانند اصلاح خطوط انتقال و اجرای پروژه‌های آبرسانی به روستاها در جریان است، اما آیا این اقدامات کافی است تا بحران آب در این استان مهار شود؟
بحران‌های آبی در کهگیلویه و بویراحمد موضوعی است که همواره در مرکز توجه مسئولان و کارشناسان قرار داشته است. سید علی صالحی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب این استان، در گفت‌وگویی با خبرنگاران، از وضعیت بحرانی شبکه انتقال آب استان خبر داد.
طبق گفته وی، ۴۰ درصد از شبکه انتقال آب استان که به ۹ هزار کیلومتر می‌رسد، دچار نقص و خرابی است. این موضوع باعث شده که در هر روز به‌طور میانگین ۱۷ مورد شکستگی در خطوط انتقال آب گزارش شود.
صالحی همچنین به مشکل عمده‌ای اشاره کرد که همواره در این استان وجود دارد و آن هم الگوی مصرف بالاتر از حد استاندارد است. به گفته وی، در حالی که الگوی مصرف آب در سطح کشوری ۱۴ مترمکعب برای هر فرد است، این میزان در کهگیلویه و بویراحمد به ۱۷ مترمکعب می‌رسد که نشان‌دهنده مصرف بی‌رویه آب در این منطقه است.
در کنار این مشکل، هزینه‌های آبرسانی در استان نیز به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و شرایط دشوار منطقه‌ای، ۱۰ برابر بیشتر از شرایط عادی است. این موضوع فشار مالی مضاعفی به خدمات آبرسانی وارد می‌کند که موجب تشدید مشکلات موجود می‌شود.
دستاوردهای جهاد آبرسانی: بهبود نسبی در شرایط بحرانی
با وجود تمامی این چالش‌ها، طرح‌های جهاد آبرسانی که در سال‌های اخیر در استان آغاز شده، برخی دستاوردهای مهم را به همراه داشته است. صالحی از آبرسانی به ۱۰۲ روستا در استان خبر داد و گفت: «این پروژه‌ها باعث شده که کهگیلویه و بویراحمد رتبه دوم کشور را در آبرسانی به روستاها کسب کند». این دستاوردها در شرایطی به‌دست آمده که استان با مشکلات شدید زیرساختی مواجه است، اما با این حال اقداماتی نظیر اصلاح ۴۰ کیلومتر از خطوط انتقال آب در یاسوج و نصب شیرهای فشارشکن توانسته‌اند در کوتاه‌مدت شرایط را کمی بهبود بخشند.
راه‌اندازی تصفیه‌خانه اضطراری یاسوج پس از ۷ سال، که ظرفیت آن ۲۰۰ لیتر در ثانیه است، یکی دیگر از گام‌های مهمی است که در جهت تأمین آب سالم و بهبود زیرساخت‌های آبرسانی استان برداشته شده است. این تصفیه‌خانه در شرایطی به بهره‌برداری رسید که بحران‌های آبی در استان به اوج خود رسیده و نیاز به اقدامات فوری احساس می‌شد.
کیفیت آب: تهدیدات زیست‌محیطی و نگرانی‌های موجود
اما در کنار دستاوردهای آبرسانی، مشکلاتی در زمینه کیفیت آب نیز وجود دارد که باید به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
سارا جمشیدی، مدیر مرکز پایش و نظارت بر کیفیت آبفا کهگیلویه و بویراحمد، درباره تهدیدات زیست‌محیطی که بر کیفیت آب استان تأثیر می‌گذارد، هشدار داده است.
وی به همجواری چاه‌های آب در منطقه تنگ کناره یاسوج با سایت دفن زباله دوپشته دشتروم اشاره کرد و نگرانی‌هایی را در این زمینه مطرح نمود. به گفته جمشیدی، «اگرچه آب این چاه‌ها از نظر سلامت تأیید شده است، اما نزدیکی به سایت دفن زباله می‌تواند خطراتی را در بلندمدت به همراه داشته باشد».
چالش دیگری که کیفیت آب را تهدید می‌کند، شکستگی‌های مکرر در خطوط انتقال است.
در زمان شکستگی خطوط، آب به‌طور موقت قطع می‌شود و این فرآیند می‌تواند به‌ویژه در مناطق پرجمعیت، باعث آلودگی و کاهش کیفیت آب شود. جمشیدی به افزایش قیمت مواد ضدعفونی‌کننده نیز اشاره کرد و اعلام کرد که «افزایش قیمت کلر به دلیل نوسانات نرخ ارز، مشکلاتی را در تأمین مواد ضدعفونی‌کننده برای تصفیه آب ایجاد کرده است».
فرونشست و کاهش منابع آبی: تأثیرات تغییرات اقلیمی و برداشت بی‌رویه
یکی از نگرانی‌های عمده دیگر در استان کهگیلویه و بویراحمد کاهش سطح منابع آبی به‌ویژه در فصول خشک است. رضا آرمون، معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان، در این‌باره اظهار داشت که در فصل زمستان، دبی چاه‌های استان کاهش می‌یابد و این موضوع باعث می‌شود که استان با مشکلاتی در تأمین آب مواجه شود. به گفته آرمون، در بعضی مناطق مانند بویراحمد، سطح دینامیکی چاه‌ها می‌تواند تا ۱۲۰ متر نیز کاهش یابد.
با این حال، آرمون تأکید کرد که تاکنون گزارشی از فرونشست زمین در اثر برداشت‌های آب از چاه‌ها در استان نداشته‌ایم، اما این موضوع به هیچ‌وجه نباید نادیده گرفته شود. کاهش بارش‌ها و تأثیرات تغییرات اقلیمی بر ظرفیت چشمه‌ها و چاه‌ها، می‌تواند به بحران آب در سال‌های آینده دامن بزند.
چالش‌های آینده و نیاز به بهبود زیرساخت‌ها
با توجه به مشکلاتی که در زمینه کیفیت و تأمین آب در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد، به‌نظر می‌رسد که رفع این چالش‌ها نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق و تأمین اعتبارهای لازم است. اصلاح زیرساخت‌های قدیمی، به‌ویژه شبکه انتقال آب، تقویت سیستم‌های گندزدایی در مناطق روستایی و مدیریت صحیح منابع آبی، از جمله اقداماتی هستند که باید به‌طور فوری انجام شوند.
اگرچه طرح‌های جهاد آبرسانی و اقدامات مختلف در استان پیشرفت‌هایی به همراه داشته است، اما با توجه به مشکلات گسترده‌ای که همچنان وجود دارند، رفع این چالش‌ها نیازمند همکاری و همفکری تمامی دستگاه‌ها و تأمین منابع مالی کافی برای اجرای پروژه‌های بلندمدت است. بدون این اقدامات، آینده آب در کهگیلویه و بویراحمد با تهدیدات جدی مواجه خواهد شد.