گسترش روابط در مذاكرات رئیس شورای فدراسیون روسیه با روحانی، لاریجانی و ظریف

به گزارش ایرنا، براساس بیانیه شورای فدراسیون روسیه (مجلس سنا) ماتویینكو رئیس هیات پارلمانی این كشور در سفر دو روزه به ایران با حسن روحانی رییس جمهوری، علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دیدار و گفت وگو می كند.
افزون بر روابط روابط دوجانبه از جمله همكاری های رو به گسترش در عرصه فعالیت های صلح آمیز هسته ای، اوضاع سوریه و مبارزه با تروریسم از محورهای مذاكرات تهران اعلام شده است.
رئیس شورای فدراسیون روسیه به عنوان مجلس سنا یا علیا با 178 نماینده، سومین مقام بلندپایه این كشور به شمار می رود كه در كنار مجلس دوما (سفلی) پارلمان را تشكیل می دهند.

**روابط سیاسی و پارلمانی:
افزون بر گسترش روابط پارلمانی در مذاكرات ماتویینكو و لاریجانی، مناسبات دوجانبه در حوزه های مختلف و همچنین مسائل خاورمیانه به ویژه اوضاع عراق، همكاری های ضدتروریستی تهران و مسكو با دمشق همراه هماهنگ سازی مواضع ایران و روسیه در مسائل مختلف بین المللی در مذاكرات تهران بررسی خواهد شد.
این برنامه با توجه به اینكه نخستین دیدار یك مقام بلندپایه روسی پس از سفر آذرماه سال گذشته ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه به تهران و عزیمت مستقیم از فرودگاه برای دیدار حضرت آیت الله خامنه ای، مذاكرات با روحانی و شركت در نشست سران كشورهای گازی به میزبانی جمهوری اسلامی است، برای توسعه روابط بسیار اهمیت دارد.
از آغاز سال گذشته لاریجانی نیز در دو سفر به روسیه افزون بر انجام مذاكرات با مقام های روسی برای گسترش روابط پارلمانی و همچنین دو جانبه با رئیس جمهوری روسیه در حاشیه یك نشست سیاسی اقتصادی در سوچی دیدار كرد.

**روابط اقتصادی و علمی و فناوری:
از سوی دیگر سفر پیش روی خانم ماتویینكو در شرایطی انجام می گیرد كه همكاری های سیاسی دوجانبه و منطقه ای در بالاترین و بی سابقه ترین سطح قرار دارد و از زمان روی كار آمدن دولت یازدهم رئیسان جمهوری ایران و روسیه تاكنون هشت بار دیدار و مذاكره كرده اند كه سبب شده، روابط تقریبا متوقف مانده اقتصادی سال 92 با شتاب بسیار رشد یابد.
پایین ترین سطح روابط تجاری دو كشور سال 1392 با سقوط از چهار میلیارد دلار به كمی بیش از یك میلیارد دلار تجربه شد.
در چارچوب اقدام های دولت یازدهم، سال 2014 ارزش اقتصادی روابط دو كشور به حدود یك میلیارد و 700 میلیون دلار رسید، سال 2015 نیز حدود 30 درصد رشد كرد و براساس آمارهای تازه اعلام شده در شش ماهه اول سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال 2015، حدود 70 درصد بیشتر شده است.
اكنون ایران و روسیه می خواهند با شتاب بخشی به این حركت، ارزش روابط اقتصادی خود را از سطح كنونی به سالانه 10 میلیارد دلار برسانند كه با توجه به مزیت های نزدیك بودن بازارهای مصرف دوكشور، مسیرهای كم هزینه حمل و نقل هوایی، دریایی و زمینی و همچنین تركیبی و آشنایی به نیازهای متقابل، توان افزایش بیش از سطح پیش بینی شده نیز وجود دارد.
از سوی دیگر در نشست سال گذشته كمیسیون مشترك همكاری های دو كشور با شركت هیات 70 نفره ایرانی و همتایان روسی در مسكو، مجموعه ای از سندها و تفاهم ها به ارزش بیش از 40 میلیارد دلار در حوزه های مختلف از جمله افزایش مبادلات بازرگانی و فعالیت بخش خصوصی، نیروگاهی (هسته ای و بخار)، ریلی، صنعتی، انرژی و برق مورد توافق قرار گرفت كه سبب شد افق گسترده تری پیش روی دو كشور قرار گیرد.
همچنین براساس برنامه تنظیم شده برای نشست سال جاری كمیسیون مشترك همكاری های دو كشور كه 23 آذرماه در تهران با محورهای مختلفی از جمله انرژی، صنایع، كشاورزی، دامی، بانكی، حمل و نقل و آموزشی، آغاز می شود زمینه ها، تفاهم و توافق های گسترده تری برای توسعه روابط فراهم خواهد شد.
بهره برداری شدن از نیروگاه اتمی بوشهر، توافق برای اجرای واحدهای جدید این مجموعه، كلنگ زنی راكتورهای دوم و سوم و همچنین برنامه ساخت چهار واحد نیروگاه بخار در بندرعباس همراه اجرای پروژه های ریلی، شبكه برق و انرژی از جمله مهمترین طرح های همكاری های ایران و روسیه به شمار می رود.
از سوی دیگر دو كشور با تشكیل كمیته مشترك همكاری های علمی و فناوری، برگزاری مذاكرات در این حوزه به میزبانی مسكو و تهران و سفرهای متقابل هیات ها، روابطی نو را پایه گذاری كرده اند كه شامل بخش های مختلف و مورد نیاز توسعه ای دو كشور از جمله هوافضا، نانو و بیوفناوری می شود كه در حال شتاب گرفتن است.
مهدی سنایی سفیر ایران در مسكو نیز در باره افق گسترش فراگیر روابط و همكاری ها با روسیه اعلام كرده است: روابط تهران و مسكو در همه ابعاد و زمینه های سیاسی، منطقه ای و اقتصادی در حال توسعه است.
وی خاطرنشان كرد: اسناد زیادی از جمله سرمایه گذاری مشترك، تسهیلات صدور روادید بین دو كشور، گمركی و تولیدات سبز امضا شده و در حال اجرا است.
سنایی همچنین با اشاره به هشت دیدار برگزار شده بین حسن روحانی و ولادیمیر پوتین رییسان جمهوری دو كشور و تاكید سران بر گسترش بیش از پیش همكاری ها، اظهار كرد: روابط دو كشور در زمینه های مختلف دیگر از جمله منطقه ای و خاورمیانه هم به نتیجه رسیده و در حال انجام است و امروز روشن ترین زمان همكاری های تهران و مسكو در طول تاریخ است.

**همكاری ها در قالب برجام:
روسیه به عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و همچنین گروه 1+5 در مذاكرات هسته ای با گروه ایرانی به ریاست ظریف، نقش عمده ای در رسیدن به توافق داشت.
حمایت از مواضع جمهوری اسلامی برای برخورداری از فناوری صلح آمیز هسته ای و مخالفت با تحریم های یكجانبه ضد ایرانی در كنار تقبل برخی مسئولیت ها در چارچوب برجام از جمله تغییر كاربری سایت فردو ارائه مشورت های فنی و تخصصی در حوزه های دیگر از جمله همكاری های روسیه با ایران در این حوزه به شمار می رود.
پس از آغاز اجرای برجام در سال گذشته، روسیه بارها از اجرا نشدن كامل تعهدهای آمریكا انتقاد كرده و خواستار آن شده است كه همه طرف ها به عهدهای خود پایبند باشند.
مذاكرات و توافق برای خرید محموله های آب سنگین از تهران و همچنین اعلام آمادگی همكاری با صنعت هسته ای ایران در بخش های مختلف صلح آمیز نیز از دیگر عرصه های همكاری های دو كشور در قالب برجام یا حاشیه آن است.

**روابط دفاعی و امنیتی:
تهران و مسكو با مواضع همسان یا نزدیك در بسیاری از مسائل منطقه ای و بین المللی پس از حل پرونده سامانه پدافند موشكی اس 300 كه بعد از چند سال تاخیر از سوی روسیه به ایران تحویل شد، پرونده یكی از اصلی ترین مسائل مورد اختلاف را بستند.
در چارچوب گسترش روابط نظامی-فنی، وزیران دفاع دو كشور تاكنون چندین بار به صورت متقابل به پایتخت های دو كشور سفر كرده اند و اسفندماه سال گذشته نیز سردار حسین دهقان وزیر دفاع جمهوری اسلامی با رئیس جمهوری روسیه دیدار و مذاكره كرد.
سفرهای متعدد ناوهای دو كشور به بنادر ایران و روسیه در ساحل خزر به صورت نوبت بندی یا همزمان نیز از جمله همكاری های دفاعی دو كشور محسوب می شود.
تداوم دیدارها و نشست های دفاعی و امنیتی دو كشور در سطح وزیران و همچنین مذاكرات علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در مسكو با مقام های روسی نشان می دهد كه در این حوزه نیز پیشرفت های زیادی صورت گرفته است.
همچنین ایران و روسیه با توجه به همجواری دریای خزر همراه جمهوری آذربایجان، تركمنستان و قزاقستان دیگر كشورهای ساحلی، همكاری های گسترده ای برای تامین امنیت بزرگترین دریاچه آبی جهان در چارچوب خزر پاك دارند كه در برگیرنده مبارزه با قاچاق كالا و فعالیت تبهكارانه در این منطقه آبی است.

**روابط منطقه ای:
ایران و روسیه به عنوان دو كشور با گرایش های مشابه حفظ ثبات و آرامش در منطقه بدون دخالت خارجی و مخالفت با تروریسم، متحد ضدتروریستی هستند كه از مبارزه دولت سوریه علیه تروریست ها حمایت می كنند.
روسیه با همكاری مستقیم نظامی هوایی علیه تروریست ها بنا به درخواست دولت سوریه از مهرماه سال 94 و ایران هم با مستشاری ضدتروریستی توانسته اند همراه نظامیان و نیروهای مردمی سوری عملیات شش ساله چند كشور غربی-عربی به پیشگامی آمریكا را برای نابودی كشور سوریه و تبدیل آن به مناطق تحت حكومت گروههای تروریستی خنثی كنند.
در چارچوب این راهبرد ضدتروریستی، تا كنون مذاكرات متعدد كارشناسی و همچنین در سطح وزیران خارجه دو كشور برگزار شده است و دو هفته پیش نیز مسكو شاهد نشست سه جانبه وزیران خارجه ایران، روسیه و سوریه در مسكو و همچنین مذاكرات دوجانبه بود كه مواضع سه كشور را در این حوزه بیشتر هماهنگ كرد.
از سوی دیگر، تاكید بر ضرورت مبارزه با تروریسم در سوریه و كمك به عراق علیه این پدیده، از سرگیری مذاكرات سوری- سوری و اهمیت ادامه فعالیت مركز هماهنگی اطلاعاتی ضدتروریستی بغداد با مشاركت ایران، روسیه، عراق و سوریه از اصلی ترین دستاوردهای همكاری های منطقه ای تهران و مسكو است.

** افق پیش رو:
اكنون با توجه به ساختارهای محكم شكل گرفته برای توسعه روابط ایران و روسیه و همكاری های منطقه ای به ویژه با سوریه و عراق، دیدار و مذاكره خانم ماتویینكو با سران ایران در تهران می تواند زمینه های بیشتری برای گسترش مناسبات به وجود بیاورد.
اصلی ترین رویكرد در روابط دوجانبه افزایش همكاری های اقتصاد، صنعتی و مبادلات بازرگانی است و با توجه به اینكه روسیه از سال 2014 تحت تحریم های غرب و آمریكا به بهانه پرونده اوكراین قرار دارد، افزایش مناسبات در این بخش می تواند نقش مهمی در توان افزایی دو كشور برای مقابله با فشارهای خارجی داشته باشد.
در منطقه نیز تداوم همكاری ها به تقویت هر چه بیشتر جبهه ضدتروریستی منجر شده و سبب پیشبرد راهبرد جمهوری اسلامی و روسیه برای حل سیاسی بحران های سوریه، یمن و عراق می شود و دامنه مداخله های خارجی را نیز در خاورمیانه و آسیای مركزی كاهش می دهد.
در حوزه های دفاعی و امنیتی نیز همكاری ها ادامه و توسعه خواهد یافت، زیرا امنیت دو كشور از نظر مرزها و منافع مشترك و همچنین لزوم تامین ثبات و آرامش، اهمیت بسیاری دارد.
اكنون ایران و روسیه در صددند با افزایش رایزنی ها و سفرهای متقابل هیات ها، زمینه های بیشتری را برای همگرایی بیابند و سطح تاثیر نیروهای خارجی را در منطقه هر چه بیشتر كاهش دهند.
از: هادی مولوی نیا - ایرنا
اروپام **