به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری، دور پنجم از مذاكرات آستانه روزهای سه شنبه و چهارشنبه (13 و 14 تیرماه) در پایتخت قزاقستان و با حضور نمایندگان ایران، روسیه و تركیه برگزار شد. در این نشست«بشار جعفری» نماینده دائم سوریه در سازمان ملل ریاست هیات دولت سوریه را برعهده داشت و «استفان دی مستورا» نماینده سازمان ملل در سوریه، «استوارت جونز» معاون وزیر خارجه آمریكا در امور خاورمیانه و یكی از مشاوران وزیر خارجه اردن به عنوان اعضای ناظر حضور داشتند.
تلاش برای دست یابی به راه حل سیاسی برای حل مناقشه سوریه و رسیدن به صلحی پایدار میان دولت و معارضان سوری، از بهمن ماه سال گذشته تاكنون به برگزاری پنج دوره مذاكره میان كشورهای ضامن روند صلح در سوریه در آستانه پایتخت قزاقستان انجامیده است. حضور نمایندگان دولت سوریه و مخالفان مسلح و ناظرانی از سازمان ملل و اردن در این نشست ها، چشم انداز دست یابی به توافق اثربخش را امیدواركننده ساخته است.
برگزاری چهار دور نشست مشترك میان طرف های مختلف درآستانه، سرانجام در 14 اردیبهشت ماه به توافقی میان دولت سوریه و معارضان انجامید؛ توافقی كه توانست تا اندازه قابل توجهی سطح تنش و خشونت را در مناطق هدف مهار كند و با افزایش تمركز و توان ارتش، معادلات میدانی سوریه را به نفع نیروهای دولتی تغییر دهد.
براساس توافق یاد شده، دولت و معارضان درباره ایجاد چهار منطقه امن در بخش هایی از استان حمص، ادلب، درعا و قنیطره به توافق رسیدند و مقرر شد سه كشور ایران، تركیه و روسیه مسوولیت تضمین و نظارت بر اجرای این توافق را بر عهده بگیرند.
موفقیت های به دست آمده در چهارمین دور نشست مشترك، طرفین را به برگزاری دور تازه ای از گفت و گو ها ترغیب كرد؛ آستانه پنجم به ویژه به منظور هماهنگی مواضع طرف‌های مختلف درباره مناطق كاهش تنش و نحوه اجرای توافق ها، تعیین مرزهای محدوده مناطق كاهش تنش و تعیین شاخص‌ها برای كنترل این مرزها برگزار شد؛ هدفی كه به نظر می رسد طرفین بعد از دو روز مذاكره به طور كامل به آن دست نیافتند.
**بیانیه مشترك ایران، روسیه و تركیه در پایان مذاكرات
پرونده نشست آستانه نیز شب گذشته پس از انتشار بیانیه مشترك ایران، تركیه و روسیه بسته شد. طرفین در این بیانیه ضمن تاكید بر حفظ وحدت و حل سیاسی بحران سوریه، تشكیل كارگروهی مشترك برای تكمیل همه شروط مربوط به تعیین مناطق كاهش تنش در سوریه و تقویت سیستم آتش بس در سوریه و ایجاد اطمینان میان همه طرفها را تضمین كردند.
«خیرت عبدالرحمن اوف » وزیر خارجه قزاقستان با مثبت ارزیابی كردن نتیجه پنجمین دور مذاكرات در خصوص تثبیت ساز و كار توقف درگیری ها در سوریه، به قرائت بیانیه كشورهای ضامن مناطق كاهش تنش در سوریه پرداخت و گفت: ما از برگزاری دور آتی مذاكرات ژنو در سوریه در 10 جولای (19 تیر) استقبال می كنیم.
اگرچه نتیجه این دور از مذاكرات آستانه به خاطر پیشرفت در روند دستیابی به راه حل سیاسی مثبت ارزیابی می شود، اما به نظر می رسد دستاوردهای آن كمتر از حدانتظار طرفین در پایان نخستین روز مذاكرات بوده است.
در حالی بیانیه پایانی نشست آستانه از تشكیل كارگروه مشترك مناطق كاهش تنش میان سه كشور سخن گفت كه منابع آگاه روز سه شنبه گذشته از موافقت همه طرف‌های شركت‌كننده در مذاكرات سوریه در آستانه با ایده تشكیل «كمیته آشتی ملی سوری» متشكل از نمایندگانی از مقامات سوری و شخصیت‌ها، ریش‌سفیدها و معتمدین محلی و بدون میانجی‌گران خارجی خبر داده بودند. با این حال همان روز خبرهای جسته و گریخته ای از وجود مشكلاتی درباره مشخص‌كردن خطوط تماس و مناطق كاهش تنش مخابره می شد.
برخی منابع خبری تشكیل این كارگروه برای نهایی‌سازی ایجاد مناطق كاهش تنش در سوریه را به عدم موفقیت تهران، مسكو و آنكارا در دستیابی به توافق بر سر همه جزئیات تعبیر كردند.
**دستاوردهای كم اما مهم پنجمین نشست آستانه
علت دست نیافتن به نتایج قابل انتظار در پنجمین نشست آستانه را باید در اظهارات رییس هیات مذاكره كننده سوریه جستجو كرد.«بشار الجعفری» در پایان دور پنجم گفت و گوهای آستانه در نشست خبری گفت: هدف از برگزاری نشست های آستانه و ژنو، تلاش برای برقراری آتش بس و كمك به ملت سوریه و بازگشت آرامش و ثبات به كشور است.
الجعفری اظهارداشت: تلاش های سوریه دراین باره با تلاش های معكوس طرف تركی روبرو شد. نقش تركیه از ابتدای آغاز نشست های آستانه، نقشی منفی بود و نتایج ناچیز این دوره از مذاكرات بویژه درباره مسائل مربوط به مناطق كاهش تنش نیز ناشی ازهمین نقش آفرینی منفی است.
وی بیان كرد: تركیه ازرسیدن به جزییات مناطق كاهش تنش جلوگیری كرد و سیاست زورگویی و زیاده خواهی در پیش گرفت.
رئیس هیات مذاكره كننده سوریه در گفت و گوهای آستانه 5 گفت: برنامه این دور از گفت و گوها، رسیدن به توافق درباره جزییات مناطق كاهش تنش بود ولی طرف تركی دراین مسیر سنگ اندازی كرد.
الجعفری افزود: تنها چیزی كه می توانم بگویم این است كه هیات تركیه، تمام تلاش و توان خود را برای جلوگیری از رسیدن به نتایج مثبت و به سود ملت سوریه به كاربست.
فرستاده سازمان ملل در امور سوریه نیز گفت: نشست استانه 5 پیشرفت كمی داشت ولی از این پیشرفت كم باید برای پیشبرد گفت وگوهای سیاسی در نشست آینده ژنو بهره برداری كرد. در نشست آینده ژنو از این پیشرفت برای ایجاد فضای مناسب به منظور تقویت روند سیاسی استفاده می كنیم.
تنها راه حل بحران 6 ساله سوریه كه تاكنون به كشته شدن صدها هزار تن و آوارگی میلیون ها سوری انجامیده، راه حل سیاسی و برقراری صلح پایدار مبتنی بر پیش برد مذاكره و تفاهم میان طرفین است. هرچند روند مذاكرات صلح سوریه بسیار آهسته و تدریجی پیش می رود، اما كاهش سطح خشونت ها و برقراری آرامش نسبی در مناطق كاهش تنش در دو ماه گذشته، نشان از این واقعیت دارد كه سوریه رنگ آرامش به خود نخواهد دید، مگر از رهگذر تعامل، تفاهم و توافق كنشگران عرصه میدانی، قطع ید مداخله گران خارجی و نظارت كشورهای حامی صلح و ثبات در آن.
پژوهشم**9275**1601**خبرنگار: اعظم حمیدپور**انتشار دهنده: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.
تهران- ایرنا- پنجمین دور از مذاكرات صلح سوریه با دستیابی به نتایج مثبت اما محدود به پایان رسید. با این حال با توجه به روند رو به جلوی مذاكرات آستانه، چشم انداز دست یابی به راه حل سیاسی بحران سوریه مثبت و روشن به نظر می رسد.