گامهای جدی ایران و تركیه برای توسعه همه جانبه روابط در سال 1396

به گزارش ایرنا، روابط ایران و تركیه در سال گذشته با انجام 34 سفر مقامات ارشد و وزرای دو كشور پیگیری شد و طی پارسال 24 مورد سفر مقامات ایرانی به تركیه و 10 مورد سفر مقامات تركیه به ایران انجام شد.
علاوه بر این، مقامات ارشد دو كشور در 16نشست بین المللی در كشور مقابل شركت كردند و با حضور در این اجلاس ها سطح روابط دوجانبه را به شكل ملموسی به هم نزدیك تر كردند.

**1396، سال پرسفر مقامات ایران و تركیه
حجت الاسلام دكتر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران و رجب طیب اردوغان رییس جمهوری تركیه به عنوان سران دو كشور در طول پنج سال گذشته هشت بار همدیگر را ملاقات كرده اند كه چهار مورد آن در سال گذشته انجام شده است.
همچنین روسای جمهوری دو كشور در طول پنج سال اخیر 10 بار در خصوص موضوعات مختلف به صورت تلفنی مذاكره كرده اند كه نیمی از آن در سال گذشته انجام شده و همه این تماس ها نشان دهنده سطح عالی روابط دو كشور ایران و تركیه است.
یك مورد از ملاقات روسای جمهوری دو كشور در روسیه، یك مورد در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل، یك مورد در قالب سفر رسمی در تهران و یك مورد نیز در حاشیه یك نشست بین المللی در استانبول بوده است.
دكتر روحانی درسال گذشته در روزهای سه شنبه و چهارشنبه 12 و 13 دسامبر برابر با ٢١ و ٢٢ آذر ماه برای حضور در نشست فوق العاده سران كشورهای عضو سازمان همكاری اسلامی درشهر استانبول به تركیه سفر كرد كه علاوه بر سخنرانی رییس جمهوری كشورمان در این نشست، در حاشیه این سفر نیز روسای جمهوری دو كشور طی ملاقاتی دوجانبه، ضمن تاكید بر تقویت روابط دو جانبه، بر انجام تجارت بین دو كشور با پول ملی ریال ایران و لیره تركیه تاكید كردند و در این قالب مقامات و كارشناسان اقتصادی و بانكی ایران و تركیه هدف تعیین شده را دنبال كرده اند كه امید می رود در سال جاری به نتیجه برسد.
اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری كشورمان نیز 26مهرماه سال گذشته با سفر به تركیه همراه با هیاتی متشكل از عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، محمد شریعتمداری وزیر صنعت،معدن وتجارت ورییس كمیسیون مشترك اقتصادی ایران و تركیه، ولی الله سیف رییس كل بانك مركزی، تعدادی از مدیران بانكی و فرمانده مرزبانی نیروی انتظامی، ابتدا در آنكارا با بینالی یلدریم نخست وزیر تركیه دیدار كرد و در ادامه سفر خود كه با هدف شركت در اجلاس سران دی.8 در استانبول برنامه ریزی شده بود، در این اجلاس مهم بین المللی حضور یافت.
در این اجلاس در خصوص موافقتنامه تجارت ترجیحی، موافقتنامه تسهیل صدور روادید بازرگانی، همكاری های هواپیمایی كشوری، موافقت اولیه تاسیس دانشگاه دی.8 در همدان، همكاری های علمی و فناوری، تشكیل فدراسیون اتاق های بازرگانی از تصمیم گیری شد.
سفر سردار سرلشگر محمدحسین باقری رییس ستاد كل نیروهای مسلح ایران به تركیه كه نخستین سفر مقام عالی نظامی ایرانی به تركیه بعد از انقلاب بود، در فصل تابستان انجام شد و در قالب این سفر، كمیسیون ها و كارگروه های ویژه ای در حوزه های مرتبط و مورد توافق دو كشور به خصوص در امور مرزی، امنیتی و دفاعی شكل گرفت.
دكتر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه كشورمان نیز در قالب سفر رسمی به خصوص برای شركت در نشست های مربوط به تحولات سوریه و موضوع فلسطین و گروه كشورهای دی.8 در تركیه حضور یافت.
سفر دكتر علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی در 30 آبان ماه سال گذشته كه جهت شركت در دهمین دور مجمع عمومی مجالس آسیایی در استانبول انجام شد، از جمله سفرهای مهمی بود كه در این سفر، وی با اسماعیل قهرمان و بینالی یلدریم رییس مجلس و نخست وزیر تركیه دیدار كرد و در جریان اجلاس نیز كه به نشستی علیه اقدامات رژیم صهیونیستی در سرزمین های اشغالی تبدیل شد، مواضع كشورمان را تبیین كرد.

**همگامی ایران و تركیه برای حل بحران سوریه
ایران و تركیه همچنین در قالب مذاكرات آستانه برای حل بحران سوریه در سال گذشته میلادی گام هایی را با همراهی همدیگر و با حضور روسیه برداشتند كه در قالب روند آستانه و در پی حدود 14 ماه مذاكره و برگزاری 9 دور نشست، گام های این نشست ها به شكل عملیاتی برداشته شد كه آخرین نتیجه آن تعیین منطقه عاری از درگیری در چهار منطقه سوریه و به خصوص در اطراف حلب بود كه در این زمینه هر كدام از كشورهای ایران، تركیه و روسیه اقداماتی را برای توقف درگیری ها انجام دادند.

** سفر اردوغان به تهران و تشكیل كمیسیون مشترك اقتصادی ایران و تركیه
در ادامه روابط رو به توسعه دو كشور، رجب طیب اردوغان رییس جمهوری تركیه نیز در روز 12 مهرماه طی سفری دو روزه همراه با هیاتی 200 نفره از مقامات سیاسی، تجار و بازرگانان این كشور به تهران با دكتر حسن روحانی رئیس جمهوری كشورمان و نیز با رهبر معظم انقلاب دیدار و مذاكره كرد.
در قالب این سفر، چهارمین شورای عالی همكاری های راهبردی بین ایران و تركیه نیز تشكیل شده و تعدادی سند همكاری بین دو طرف امضا شد.
دو طرف در همه این دیدارها بر توسعه مناسبات دو جانبه و همكاری های منطقه ای و تحقق هدف 30 میلیارد دلاری روابط تجاری تاكید كردند.
سران دو كشور در سال 2013 با ارزیابی درست از ظرفیت های موجود دو كشور كه هر دو جزو اقتصادهای نوظهور جهانی محسوب می شوند، خواستار ارتقای سطح مناسبات اقتصادی دوجانبه شده و رسیدن به 30 میلیارد دلار مبادله تجاری سالانه از سوی روسای جمهوری دو كشور مورد تاكید قرار گرفت و این هدف گذاری به صورت رسمی اعلام كرد.
براین اساس، مقامات و كارگزاران دو كشور هم در سطح وزرا و هیات دولت و هم در سطح سفارتخانه ها، اقداماتی را آغاز كردند كه تلاش برای رسیدن به این هدف همچنان ادامه دارد.
هر چند كه در سال های گذشته تحقق این هدف میسر نشده و در طی پنج سال گذشته به علل مختلف، میزان تجارت بین دو كشور نوسان داشته و رقم تجارت بین دو كشور در سال 2016 حدود 9.6 میلیارد دلار بوده ولی عزم دو كشور برای تحقق تجارت 30 میلیارد دلاری در سال 2017 بیشتر شده و این هدف همچنان در سال 2018 نیز دنبال می شود.

**روابط اقتصادی ایران و تركیه در سال 1396
انستیتو آمار تركیه با احتساب تجارت نفت و گاز آمار حجم روابط اقتصادی بین دو كشور ایران و تركیه در ٢٠١٧ را با بیش از 59 درصد رشد نسبت به سال قبل 10 میلیارد و 751 میلیون دلار اعلام كرد.
بر این اساس هفت میلیارد و 492 میلیون دلار از این رقم مربوط به واردات تركیه از ایران بوده و سه میلیارد و 259 میلیون دلار آن نیز مربوط به صادرات تركیه به ایران بوده است.
مقایسه این دو آمار نشان می دهد كه تراز تجاری بین ایران و تركیه برای نخستین بار به نفع ایران مثبت بوده است.
همچنین آخرین آمار موجود در خصوص روابط اقتصادی بین ایران و تركیه بدون احتساب تجارت نفت و گاز بین دو كشور مربوط به 11 ماهه سال 1396 است كه این آمار نیز نشان می دهد كه صادرات ایران به تركیه با 30 درصد رشد، سه میلیارد و 855 میلیون دلار و واردات این كشور از ایران نیز با 26.7 درصد رشد، سه میلیارد و 18 میلیون دلار بوده است.
در مجموع حجم تجارت بین تركیه و ایران در سال 1396 بدون احتساب آمار اسفندماه كه هنوز اعلام نشده، 6 میلیارد و 873 میلیون دلار بوده كه نشان دهنده رشد 28.6 درصدی نسبت به سال 1395 است.

**روابط فرهنگی ایران و تركیه
روابط فرهنگی ایران و تركیه در سال گذشته شمسی در حوزه اعزام گروه های فرهنگی متقابل پیگیری شد و 30 هیات فرهنگی در حوزه های دینی، كارهای علمی و دانشگاهی، گروه های هنری و گردشگری به كشور مقابل سفر كرده و در جهت تعمیق روابط تلاش كردند.
علاوه بر این روابط ایران و تركیه در حوزه فرهنگی به خصوص در زمینه گردشگری نیز در سال 1396 چشمگیر بوده به طوری كه با بیش از 50 درصد رشد نسبت به سال 1395، بیش از 2.5 میلیون ایرانی به تركیه سفر كردند.
این در حالی است كه مجموع تعداد گردشگران ترك ورودی به ایران كمتر از 300 هزار نفر بوده است و مقایسه این دو آمار نشان می دهد كه تناسبی در مراودات دو كشور در حوزه گردشگری وجود ندارد و منافع اقتصاد این حوزه با فاصله زیاد، به نفع تركیه رقم می خورد.
وزارت فرهنگ و گردشگری تركیه ایران را بعد از آلمان و روسیه سومین كشور گردشگر فرست به تركیه ذكر و اعلام كرد كه گردشگران ایرانی با 400 دلار هزینه سرانه بیشتر نسبت به سایر گردشگران، 2.5 میلیارد دلار در تركیه هزینه كرده اند.
خاورم/1905**
گزارش از: حسن فاخری