سایه سنگین سكوت در پرونده سقوط موصل

به گزارش خبرنگار ایرنا، این روزها در حالی چهار سال از سقوط موصل و اشغال 40 درصد خاك عراق طی تنها سه روز در پی هجوم وسیع داعش می گذرد كه هنوز این سوال بزرگ كه عامل اصلی این فاجعه چه بوده ، بی پاسخ مانده است.
آتش زدن عمدی مركز نگهداری صندوق های رای در بغداد در آستانه بازشماری آرا انتخابات پارلمانی این كشور، سبب شد تا چهارمین سالروز سقوط موصل در سكوت كامل سپری شود و همه نگاه ها و نگرانی ها متوجه سوختن صندوق های رای و تبعات سیاسی و امنیتی تشدید اختلافات سیاسی میان احزاب و گروه های سیاسی در این كشور شود.
حیدر العبادی نخست وزیر عراق، حادثه آتش زدن عمدی صندوق های رای در سالروز سقوط موصل به دست داعش را یك توطئه علیه امنیت و دموكراسی در عراق خواند و بر حتمی بودن برخورد با عوامل آن تاكید كرد.
برغم سكوت رسمی بغداد درباره پرونده سقوط موصل همزمان با چهارمین سالروز این فاجعه، مردم و كاربران فضای مجازی اما این سوال را بار دیگر مطرح كردند كه مسوول اصلی سقوط موصل مركز استان نینوا كیست و چرا این پرونده با گذشت چهار سال هنوز تعیین تكلیف نشده است.
حادثه یورش گروه تروریستی داعش در این روز به موصل و اشغال 40 درصد اراضی عراق طی 3 روز می رفت كه برای همیشه چهره عراق و منطقه را تغییر دهد.
در این جنگ كه چیزی نمانده بود با سقوط بغداد، منطقه و جهان در برابر یك فاجعه بزرگ انسانی و امنیتی قرار گیرد، در كنار همه خسارت ها و فجایعی كه رخ داد، یك حقیقت مهم و تعیین كننده آشكار شد و آن چهره واقعی طرف های مبارزه با تروریسم و نیز مدعیان دروغین و در واقع حامیان پدیده شوم تروریستی تكفیری برای افكار عمومی جهان بود.
بعد از سه روز از این حمله بود كه آیت الله سید علی سیستانی با فتوای جهاد كفایی، جهان و قدرت های منطقه ای و بین المللی را كه در پس شكل گیری و تحریك داعش بودند، شگفت زده كرد و مردم عراق گروه گروه به این فتوا، لبیك گفتند و راهی جبهه های جنگ شدند.
دهم ژوئن یادآور حوادث تلخی مانند كشتار یك هزار و 700 جوان عراقی در جریان حادثه معروف به اسپایكر یا كشتار ایزدی ها و به اسارت بردن زنان آنان و پشت كردن آمریكا به درخواست های كمك عراق بود و در سالروز سقوط موصل، سقوط دمكراسی نوپای عراق در نتیجه آتش زدن صندوق های رای نیز به آن اضافه شده است.
به تصریح مسوولان مختلف عراقی، آمریكا تا 4 ماه بعد از سقوط موصل، فقط نظاره گر ماجرا بود و به مسوولیت های خود مطابق توافقنامه امنیتی میان دو كشور كاملا بی اعتنا ماند و فقط هنگامی كه پیشروی داعش توسط نیروهای مردمی در پشت دروازه های بغداد متوقف شد و برخلاف انتظار، جهت پیشروی این گروهك افراط گرا به سمت اربیل كج شد به فكر مداخله افتاد.
با این حال امریكا در آن ساعات اولیه تغییر مسیر هجوم داعش به سمت اربیل كمكی نكرد و باز هم به اذعان مقامات مختلف عراقی، این ایران بود كه صادقانه و موثر وارد میدان شد. ایران همان طور كه جلوی سقوط بغداد را با همكاری نیروهای مردمی عراق گرفت، دو ماه بعد با همكاری نیروهای پیشمرگ كرد جلوی سقوط اربیل را نیز در اوت 2014 (مرداد 1393) گرفت.
اكنون و چهار سال پس از سقوط موصل، نه تنها علل و عوامل اصلی سقوط و یا به تعبیر برخی ناظران، تقدیم كردن موصل به داعش و نیز علل تعلل آمریكا در عمل به تعهدات خود مشخص نشده است، بلكه به نظر می رسد با كوتاه آمدن دولت و رسانه های عراقی، اكنون آمریكا طلبكار شده و نیروهای مردمی (الحشد الشعبی) را كه به كمك ایران موفق به شكست داعش شدند، تروریست می خواند و خواستار خلع سلاح آنها و حتی اخراج از عراق شده است.
در شرایطی كه دولت و بیشتر رسانه های عراقی در این خصوص سكوت كرده اند و همه این روزها سرگرم نتایج انتخابات، ائتلاف ها و اختلاف های سیاسی و موضوع بازشماری آرا هستند و آتش سوزی عمدی مركز نگهداری صندوق های رای بیش از پیش آنها را متوجه این مسائل كرده است، كاربران فضای مجازی اما به بهانه سالروز سقوط موصل، یاد و خاطره این حادثه هولناك و 18 هزار كشته و بالغ بر 36 هزار زخمی آن را گرامی داشتند و در كنار بسیاری از نمایندگان پارلمان، شخصیت های سیاسی، ناظران و افكار عمومی باز هم این سوال را مطرح می كنند كه مقصر یا مقصران اصلی سقوط موصل چه كسانی هستند؟
'سروه عبدالواحد' نماینده پارلمان از جنبش تغییر در كردستان عراق در یادداشتی در شبكه های اجتماعی نوشته است كه بعد از گذشت 4 سال هنوز نمی دانیم كه مقصر سقوط موصل كیست هر چند كه پارلمان دو سال قبل كمیته حقیقت یاب تشكیل داد.
وی نوشته است كه به رغم اینكه این گزارش تدوین شده اما تاكنون هیچكس به عنوان مقصر اصلی سقوط موصل بازداشت یا بازخواست نشده و ضروری است مدعی العموم در عمل به گزارش كمیته حقیقت یاب موصل، عوامل اصلی را دستگیر و بازخواست قضایی كند.
'فلاح المشعل' روزنامه نگار برجسته عراقی نیز در یادداشتی كوتاه در توئیتر نوشت: 'سقوط موصل لحظه ننگینی در تاریخ عراق است زیرا 300 آدم بی نام و نشان به نام داعش، ظرف سه روز استان های موصل و صلاح الدین را اشغال كردند، چه كسی مقصر است؟'
'مازن الزیدی' یكی دیگر از فعالان رسانه ای عراق نیز در یادداشتی كوتاه نوشته است كه 'از زمان سقوط موصل تا به الان هنوز برخی رسانه های عربی و غربی از الحشد الشعبی به عنوان گروه شبه نظامی یاد می كنند اما در مقابل از داعش به عنوان 'دولت اسلامی' نام می برند.'
یادآور می شود كه شبكه 'بی بی سی' انگلیس و 'الجزیره' قطر از جمله دو شبكه خبری معرفی هستند كه همچنان از گروه تروریستی داعش به عنوان 'دولت اسلامی' یاد می كنند و به الحشد الشعبی كه یك نیروی نظامی قانونمند در عراق است، برچسب شبه نظامی می زنند.
مازن الزیدی نوشته است كه این روش برخورد رسانه ها بعد از گذشت 4 سال از سقوط موصل، جای تاسف و گلایه دارد.
برخی از كاربران عراقی در شبكه های اجتماعی از دهم ژوئن 2014 به عنوان روز سیاه در تاریخ عراق یاد كرده اند كه در آن داعش نه تنها بخشی از خاك عراق را اشغال كرد و مرتكب جنایت انسانی شد بلكه جنایت این گروه تروریستی در حق آثار تاریخی و فرهنگی عراق، جبران ناپذیر خوانده اند.
اما 'حامد المالكی' نویسنده و سناریست عراقی در چهارمین سالروز سقوط موصل این سوال را مطرح كرده است كه چرا تاكنون دولت عراق به فكر ساخت یك فیلم مستند از سقوط موصل یا جنایت اسپایكر یا نقش الحشد الشعبی در این جنگ و تاثیر فتوای جهاد آیت الله سیستانی نیافتاده است؟
همزمان با سالروز سقوط موصل، هشتگی تحت عنوان 'سقوط موصل' نیز در شبكه های اجتماعی ایجاد شده كه بسیاری از كاربران عراقی این سوال مهم را مطرح كرده اند كه عامل اصلی سقوط موصل كیست؟
یكی از كاربران نوشته است كه علت اینكه عاملان اصلی سقوط موصل بازداشت نمی شوند زیرا متهمان سقوط اینهایی نیستند كه در داخل عراق هستند، بلكه متهمان اصلی، برخی قدرت های معروف منطقه ای و بین المللی هستند كه هیچ دادگاهی در عراق قادر به بازخواست قضایی آنان نیست.
برخی كاربران سخنان 'دونالد ترامپ' رییس جمهور آمریكا در جریان تبلیغات انتخابی اش را باز پخش كرده اند كه در آن به صراحت گفته است كه داعش ساخته دولت باراك اوباما و ' هیلاری كلینتون ' وزیر خارجه وقت آمریكا است.
گزارش كمیته حقیقت یاب پارلمان عراق كه همزمان با سالروز سقوط موصل در برخی رسانه ها امروز منتشر شده حاكیست كه سقوط موصل منحصر به دهم ژوئن 2014 نمی شود بلكه از شش ماه قبل از این حادثه، موصل سقوط كرده بود.
در این گزارش به طور ویژه به نام 'اصیل النجیفی' استاندار سابق موصل (برادر اسامه النجیفی معاون رییس جمهور عراق) به عنوان یكی از عوامل اصلی و بسترساز سقوط موصل به دست داعش یاد شده است.
گزارش همچنین نخست وزیر وقت به عنوان فرمانده كل قوای مسلح و برخی از فرماندهان نظامی در استان نینوا را نیز در سقوط موصل مقصر دانسته است اما از ذكر عوامل خارجی پشت پرده این حادثه نامی نبرده است.
همین امر یكی از ایرادات جدی به این گزارش است كه در سطح شبكه های اجتماعی به آن اشاره شده است.
جالب این كه با توجه به استقرار برخی لشكرهای نظامی عراق در این شهر بر اساس اعلام برخی منابع موثق داعش هنگام تصرف موصل معادل 3 میلیارد تجهیزات نظامی و مهمات این لشكرها را در اختیار گرفت و از آنها برای اقدامات بعدی خود استفاده كرد.
برخی از كاربران عراقی در همین راستا گفته اند كه 'سقوط موصل، خیانتی است كه گذشت زمان، پاك نمی شود'.
با این حال به نظر می رسد اختلافات سیاسی بر سر نتایج انتخابات چهارمین دوره پارلمان عراق كه با آتش سوزی عمدی مركز نگهداری صندوق های رای وارد فاز تازه و بسیار حساسی شده است، دست كم در كوتاه مدت و تا تعیین تكلیف خود، مجالی به تعیین تكلیف احتمالی پرونده سقوط موصل و كشتار اسپایكر نمی دهد.
در چنین شرایطی و در حالی كه مسوولان عراقی در قبال این موضوع سكوت پیشه كرده اند ناظران از مشابهت رویدادها و تنش های این روزها با رویدادهای پس از انتخابات 2014 (اردیبهشت 1393) و پس از آن ظهور داعش و احتمال تكرار فجایع مشابه و مورد تهدید قرار گرفتن دوباره ثبات و امنیت عراق نگران هستند.
جالب اینكه در پرونده آتش سوزی مركز نگهداری صندوق های رای در بغداد، همه انگشت های اتهام متوجه عوامل داخلی شده و همانند پرونده موصل نسبت به عوامل و متهمان خارجی احتمالی در این پرونده سكوت شده است.
خاورم *353*380*1436*