به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، بشر امروزی در سیطره پیشرفت های چشمگیر در عرصه های مختلف به ویژه فن آوری نوین اطلاعاتی و ارتباطی قراره گرفته كه این موضوع تحولات فراوانی را در زندگی انسان به دنبال داشته است. در این میان دنیای مجازی از چنان جذابیتی بسیاری دارد كه همه گروه های سنی را مجذوب خود كرده و اشتیاق آنان را برای بهره گیری و استفاده مداوم و مستمر دوچندان ساخته است.
آسیب شناسی فضای مجازی در ارتباط با زبان و ادبیات فارسی یك ضرورت غیر قابل انكار است زیرا همگان به ویژه ادیبان و نویسندگان خوب می دانند كه زبان فارسی از اجزای اصلی هویت ملی است و باید با هر آنچه كه باعث تخریب و از میان رفتن آن می شود، برخورد شود. اكتفا كردن به مخاطبان محدود، غافل شدن از كیفیت متون ادبی، پیدا شدن غلط‌های املایی و نگارشی، عدم وجود امنیت كافی، 2 برابر شدن تأثیر منفی متون ادبی مسموم و… از جمله موارد منفی تاثیر فضای مجازی در ادبیات به شمار می رود كه برای رفع نگرانی هایی كه در خصوص آسیب ها و تهدیدهای فضای مجازی برای زبان و ادبیات فارسی وجود دارد باید از این فضا به بهترین شكل ممكن برای توسعه و ترویج آن استفاده كرد. در واقع نباید شبكه های اجتماعی را تهدیدی برای زبان و ادبیات فارسی دانست بلكه باید زمینه ای را فراهم ساخت تا با استفاده درست و فرهنگ سازی بالندگی این زبان را رقم زد.
«سمانه ایمانلو» كارشناس ادبیات و زبان فارسی، مترجم و مدرس دانشگاه، در گفت وگو با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا، ویژگی اصلی فضای مجازی را سرعت بالای تبادل اطلاعات دانست و گفت: فضای مجازی از سرعت تبادل اطلاعات بالایی برخوردار است كه همین عاملی برای جذب مخاطبان بیشتر محسوب می شود كه البته دقت آنان را برای تبادل پیام به سرعت كاهش می دهد.
** درست نویسی واژه ای فراموش شده
در شبكه های مجازی سرعت تبادل اطلاعات بسیار بالا است و مطالب بدون هیچ گونه پیش فرضی آماده می شوند و همین عاملی به شمار می رود تا درصد خطاها بالا رود. البته این موضوع در میان كارشناسان ادبی و نویسندگان كمتر از بقیه وجود دارد اما این فرهنگ در میان عموم مردم رواج ندارد و درست نویسی برای آنها آشكار نیست و بیشتر آنها در واقع بلد نیستند كه درست بنویسند. همین مطالب منتشر شده و گپ های عمومی در فضای مجازی گاها شلخته نویسی را به وجود می آورد و تاثیر منفی بسزایی نیز در زبان فارسی می گذارد. تغییر كلمه ها به صورت آشكار، خلاصه نویسی، نوشتن تنها یك حرف كه باقی آن را خود مخاطب باید حدس بزند از جمله مواردی به شمار می روند كه امروزه در فضای مجازی رواج زیادی یافته است. این تحول بسیار ناخوشایند و نگران كننده به نظر می رسد كه باید در جهت رفع آسیب های همراه با آن چاره ای اندیشید زیرا ممكن است امكان تفاهم نوشتاری در زبان فارسی به مقدار زیادی از دست برود.
** ارایه راهكارهایی برای جلوگیری از شلخته نویسی
در خصوص آسیب شناسی و جلوگیری از شلخته نویسی در زبان فارسی باید به ارایه راهكارهای مناسب برای آن به دست آورد. اهمیت درست نویسی و یادآوری آن به افراد از طریق فضای مجازی و دیگر رسانه ها می تواند در مبارزه با شلخته نویسی موثر باشد. در هر مكان و با توجه به هر موقعیت بایستی زبان مخصوص به آن را به كار برد. ایجاد عادت درست نویسی در افراد كه مستلزم برنامه‌ای درازمدت و رفع ایرادهای موجود در نظام مدرسه از مهمترین روش های می تواند باشد زیرا اگر درست نوشتن در سال‌های آغاز تحصیل، ملكه ذهن دانش آموز شود تأثیر فضای مجازی آن قدرها مخرب نخواهد بود. كودكانی كه همزمان با یادگیری دیكته و نگارش فارسی به شبكه های مجازی نیز دسترسی دارند ممكن است دچار سردرگمی شوند و از طریق آنان، آینده زبان مادری به خطر بیفتد. چگونگی بیان احساسات با شكل و استفاده از شكلك ها از جمله مواردی به شمار می رود كه تاثیری در اشتباه نویسی در این فضاها دارد. بنابراین بسیاری از اشتباهات نوشتاری در شبكه های ارتباطی به دلیل سعی در انتقال كامل احساس افراد است و ازآنجا كه مخاطبان بیشتر شبكه های مجازی گروه های سنی جوان هستند، میل به جلب توجه از طرف دیگران و تمایل به متفاوت بودن با دیگران، سبب شوخی كردن آنها با واژه ها می شود. همچنین ابداع افعال و واژه های جدید مانند «بزنگم، بحرف، زنگیدم و ... در میان مخاطبان فضای مجازی بسیار افزایش پیدا كرده كه خود می تواند به عنوان زنگ خطری برای تحریف در زبان فارسی باشد. پذیرفتن این اشتباهات به عمد یا سهوی، آگاهانه یا ناآگاهانه تا حدی اجتناب ناپذیر است و شاید بر دانش زبانی افراد بالغ كه بعد از یادگیری كامل زبان فارسی با شبكه های مجازی آشنا شده اند، تاثیر منفی نداشته باشد اما در نهایت جایگاه شلخته نویسی در نوشتار فارسی را به مرور محكم می كند. فرهنگستان زبان باید همانطور كه معادل هایی برای واژگان غیر فارسی انتخاب می كند اصطلاحات مختصر و مناسبی نیز برای بعضی واژه های پركاربرد فضای مجازی در نظر بگیرد تا كمتر از كلمات نادرست استفاده شود و به مرور زمان و با به كارگیری مكرر این واژه های نو توسط كاربران فعال و جوان جامعه از زبان و ادبیات فارسی به شكل مناسب محافظت شود.
** انتقال درست پیام به بهترین شكل در كمترین زمان
انتقال درست پیام به بهترین شكل در كمترین زمان یكی از وظایف مهم رسانه‌ها و فضای مجازی به شمار می رود زیرا زبان به عنوان ابزار ارتباطی نقش بسیار مهمی را در انتقال پیام ایفا می‌كند. به كارگیری درست زبان و قواعد آن از طریق اصول و مبانی نگارشی و ویرایشی نخستین و مهمترین ابزار هر رسانه است. نقش رسانه‌هایی مثل تلویزیون و مطبوعات نیز می تواند مفید واقع شود و آنها باید از هرگونه ترویج شلخته نویسی به دور باشند. رسانه های مجازی كه معیار و اسلوب زبان را به درستی رعایت می كنند سبب می شوند تا اطلاع رسانی آنها نیز به خوبی انجام شود. با مفهوم بودن و پاكیزه نویسی به عنوان یكی از مهمترین كاركردهای رسانه ها شناخته می شود كه باید شورای عالی فضای مجازی با توجه به حجم زیاد كاربران تمهیدات آموزشی لازم را فراهم آورد. وبلاگ ها و صفحه های شخصی از جمله رسانه های فراگیر و از پدیده های نوین فضاهای اینترنتی هستند كه به دلیل سرعت، ارزان بودن و سهولت در انتقال مطالب به سرعت در میان كاربران رواج جایگاه خود را پیدا كرده اند. امروزه نوشته های فارسی در فضای مجازی به صورت قالب نگارشی مستقلی درآمده كه از این حیث امری مهم و مورد توجه برنامه‌ریزان زبان و ادب فارسی است. بی‌توجهی به زبان فارسی افزون بر خسارت‌های زبانی كه مهمترین آن فاصله میان زبان نوشتار معیار و زبان وب‌نوشته‌ها است، خسارت‌های فرهنگی و انحطاط ادبی را نیز در پی دارد و به عكس توجه و سیاست‌گذاری و رونق آن، رواج فرهنگ مكتوب،گسترش زبان فارسی، رواج نگارش و ارتقای سطح فرهنگ را در پی خواهد داشت.
پژوهشم**9117**9131
تهران- ایرنا- شلخته نویسی در فضای مجازی به معنی نگارش كلمات به شكلی كه تلفظ می شوند در واقع نوعی بی توجهی و تهدید جدی برای زبان و ادب فارسی به شمار می رود. از این رو باید با نگارش درست و اصولی در حفظ و پاسداشت این فرهنگ غنی كوشید تا از شكاف میان نسل ها و اختلال حافظه بصری خواننده جلوگیری شود.