" کرنا " / ساز قرن ها
...............................................
شهرکرد، خبرگزاری جمهوری اسلامی 12/01/87
داخلی.فرهنگی.موسیقی.نوروزنامه.نوروز87.
فردوسی حرفهای قشنگی زده است،حرفهای نغزل و حرفهای شیرین، آنچنان که در
یکی از اشعار خود با کاربرد ساز در شعر خویش گفته است: " برآمد خروشیدن
کرنای/ تهمتن برآورد لشگر زجای / بفرمود تا رخش زین کنند/ دم اندر دم نای
زرین کنند ".
انگار ساز کرنا،سازی با آوازه و پرآوازه است، که صدایش در بیشتر اشعار
فارسی شنیده می شود و همواره با سرنا، نوای خوش خویش را منتشر می کنند.
همین نوروز که لباس باستانی بر تن خویش دارد، آمدنش را از گلوی کرنا و
سرنا فریاد کرده است و بسیاری آغاز تحویل سال نو را با این دو ساز بارها
شنیده اند.
نوای آغاز سال نو با کرنا و سرنا در دستگاه موسیقایی و مقامی" چهارگاه"
نواخته می شود و این صدا برای آنان که نوروز را می شناسند نامی آشنایی است.
البته این حرفها را نوازنده معرف " نوروزنامه " یا موسیقی آغاز تحویل
سال می گوید و ادامه می دهد: این موسیقی را بیشتر در نوروز می نواختند که به
مرور زمان این موسیقی نیز، از دهه 40 با شلیک گلوله توپ در زمانهای گذشته
در آستانه از بین رفتن و فراموشی قرار گرفت.
" علی اکبر مهدی پور دهکردی " نوازنده معروف کرنا و سرنا در ایران است و
بسیاری از مردم صدای ساز و موسیقایی سازهای سنتی او را در سریال " روزی
روزگاری " به یاد دارند.
اما او با ملودی و آهنگ نوروزنامه و تحویل سال نو را به نام خود به ثبت
رسانیده و طنین ساز کرنا و سرنا را همواره به عنوان دو ساز ایرانی نواخته
است آنچنان که او را با نواهایش در بسیاری از کشورها می شناسند.
مهدی پور، روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا می گوید: ساز کرنا از زمانهای
بسیار دور و طی قرنها در بین اقوام ایرانی همواره از جایگاه خاصی برخوردار
بوده است.
وی ادامه می دهد: کرناسازی سنتی با چهار قطعه می باشد، که موسیقی و
آهنگها و ریتم های حماسی و سنتی با آن اجرا می شود و ساز سرنا،از نظر شکل
سازی کوتاهتر از کرنا می باشد، که در بیشتر مراسم ها و آیین های شاد اجرا
می شود.
به گفته وی، هم اکنون تنها در چهارمحال وبختیاری و استان فارس ساز کرنا
به شکل گسترده نواخته می شود و این نقطه از کشور به ویژه در بین عشایر
منطقه، خاستگاه تاریخی خود را حفظ کرده است.
مهدی پور، گونه هایش را پر از باد می کند و موسیقی نوروزنامه یا نوروزیه
را می نوازد و انگار نوید آمدن بهار از دهانه گشاده ساز کرنایش به بیرون
پرت می شود.
او می گوید:ساز کرنا ریشه ای عمیق در تاریخ فرهنگ ایرانی دارد و ایرانیان
حتی در دوران مختلف تاریخی نیز این ساز را می نواخته اند.
او ادامه می دهد:نوازندگان سازهای سرنا و کرنا را در مناطق مختلف با دهل
می نوازند و با کمی تغییر در بخش " قمی " و بخش سوراخها می توان دستگاههای
موسیقی مقامی و ستنی ایران را بر روی آن اجرا کرد.
مهدی پور، خودش این کار کرده و دستگاههای هفتگانه و گوشه های دوازده تایی
را بر روی سازهای کرنا و سرنا اجرا کرده است و حتی 90 دست نوشته نیز برای
اجرای دستگاههای موسیقی بر روی این دو ساز در کنج خانه اش نگه داری می کند.
به گفته وی، ساز کرناسازی مختص به حماسه و آوردگاه های نبرد و میدان اسب
سوارکاری بوده و پیوندی دیرینه با نوروز و بهار داشته است.
وی گفت:اجرای آیین سنتی " چوب بازی" یا" ترکه بازی " که یکی از آیینهای
سنتی عشایری ایران می باشد نیز با ساز کرنا اجرا می شود و ساز کرنا خود
همواره نوایی غرور انگیز برای مخاطبان دارد.
یک کارشناس ارشد هنر نیز معتقد است: ساز سرناسازی با رویکرد مجلسی است
و ساز کرنا بیشتر در فضاهای باز و در آیین هایی که در دشت دمن و کوه مانند
سوارکاری اجرا شده، نواخته می شود.
" کریم منزوی چالشتری " روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: کرنا و
سرنا از قابلیت و ظرفیتهای بسیار بالایی برای اجرای موسیقی برخوردارند، به
گونه ای که بخشی از این ظرفیتهای موسیقایی ساز کرنا توسط استاد " علی
حافظی " با نی نوازی و بخشی نیز توسط استاد " فرشاد پورحسینی دهکردی "
با کمانچه نوازی اجرا شده است.
به گفته وی، " فرشاد پورحسینی" با برگردان ملودی های کرنا بر روی ساز
کمانچه در این زمینه موفقیت خوبی را در کشور برای اجرای موسیقی مقامی و
محلی بدست آورده و این نشان از ظرفیت بالای ملودی سازهای سرنا و کرنا است،
که باید مورد توجه موسیقیدان قرار گیرد.
وی گفت: ملودی های اصیل ایرانی ساز کرنا باید حفظ شود و به صورت علمی به
ثبت برسد، مانند تلاش برادران "کامکارها" برای حفظ و ثبت موسیقی " کردی "
و تلاش " علی اکبری شکارچی" و دوستانش برای ثبت موسیقی لرستانی و خرم آبادی
که در این راه گامهای بلندی برداشته اند.
منزوی گفت: باید ملودی هایی که با ساز کرنا و سرنا در بین عشایر بختیاری
رایج است، توسط هنرمندان رشته موسیقی ضبط و برای نگهداشت آن اقدام شود.
به گزارش ایرنا،هم اکنون تعداد کرنانوازان و سرنانوازان در کشور بسیار
اندک است و بسیاری از جوانان از این دو ساز کمتر استقبال می کنند.ک/4
7359/542/587
شماره 063 ساعت 16:20 تمام
