قطره ای اشک برای مرک بی صدای دلفین های خلیج فارس
#
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 05/08/86
داخلی.اجتماعی.گزارش.محیط زیست.دلفین.
مرک چندباره دلفین ها درخلیج فارس و دریای عمان، کارشناسان را در برابر
سووالات و در عین حال ابهامات بسیاری درباره علت و علل این مردن های نوعا
دسته جمعی ، قرار داده است.
یک فرض این است که دلفین ها "خودکشی" کرده اند، بویژه اینکه ساحل نشینان
می گویند ، وقتی با تلاش بسیار تعدادی از دلفین ها را به آب بازگرداندند ،
آن ها دوباره خود را به خشکی انداختند تا بمیرند.
علائم ظاهری روی لاشه دلفین ها این احتمال را که آن ها از آلودگی های شدید
خلیج فارس و دریای عمان بیمار شده باشند و یا سامانه رهیایی آن ها بواسطه
فعالیت رادارهای بسیار نوعا نظامی ورادیویی مختل شده باشد، تقویت می کند،
اگرچه متخصصان محیط زیست دریایی هنوز به نتیجه ای قطعی دراین خصوص نرسیده اند.
" مهرداد کتال محسنی " مدیر کل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان می گوید،
بررسی ها نشان می دهد آلودگی ناشی از مواد نفتی علت مرک دلفین ها بوده است،
ولی دکتر "محمد باقر نبوی " معاون محیط زیست دریایی سازمان محیط زیست بر
این نظراست که اگر چه مرک دسته جمعی دلفین ها را باید " خودکشی " دانست ،
ولی علت آن باید در آزمایشگاه روشن شود و یک فرض قوی این است که آلودگی
شدید نفتی می تواند عامل علت مرک دلفین باشد.
لاشه چند دلفین در اختیار دانشگاه های محلی و تهران قرار گرفته است تا
مرک آن ها را علت یابی کنند و دکتر"نبوی" می گوید که حتی اگر لازم باشد برای
یافتن علت مرک آن ها، نمونه هایی از اجساد را به آزمایشگاههای خارج از کشور
خواهیم فرستاد.
آلودگی های بالای نفتی خلیج فارس و دریای عمان، تغذیه از ماهیانی که خود
به مواد نفتی و شیمیایی آلوده هستند ، تغییر درجه حرارت و کیفیت آب دریا
براثرگرم شدن کره زمین ناشی از انباشت گازهای گلخانه ای و اختلال در سامانه
عصبی دلفین ها بواسطه آمدوشد و حضور گسترده شناورها بخصوص نظامی با رادارهای
فوق العاده قوی مانند زیردریایی های اتمی آمریکا ، از جمله دیگر احتمالاتی
هستند که کارشناسان در بررسی های خود در یافتن علت مرک ومیر دلفین ها و دیگر
آبزیان خلیج فارس و دریای عمان به عنوان فرض های اساسی مورد توجه قرار می
- دهند.
مرک دسته جمعی دلفین ها و دیگر آبزیان در خلیج فارس و دریای عمان امری
جدید نیست . دریک ماه گذشته حداقل دو مورد مرک گروهی دلفین ها در منطقه
پیرامونی جاسک که از محل های عمده عبور تن (تون ) ماهی ها می باشد، گزارش
شده است که تازه ترین مورد آن در پایان هفته گذشته بود که 79 دلفین در
دهانه "خورگان" واقع در 60 کیلومتری شرق شهرستان جاسک و درشعاع پنج متری
از نوار ساحلی، خود را به ساحل انداختند و تعدادی از آن ها که در زمان
رسیدن مردم نیمه جان شده بودند، بعد از اینکه به دریا بازگردانده شدند،
دوباره خود را به ساحل انداختند و مردند.
" ابراهیم بایرامی " رییس محیط زیست شهرستان جاسک می گوید که در یک ماه
گذشته دو مورد مرک دسته جمعی دلفین ها در منطقه گزارش شده است که در دست
بررسی است.
"جاسک" شرقی ترین نقطه استان هرمزگان در فاصله 300 کیلومتری بندرعباس
قرار گرفته است و ترافیک دریایی بالایی دارد.
دکتر " هرمز اسدی " اکولوژیست این احتمال را که با پایین رفتن آب ،
دلفین ها در لکه ها و لایه های نفتی گیر کرده و راه نجاتی نیافته باشند را،
نکته ای قابل تامل می داند.
وی از اینکه مطالعه ای تمام نگر روی پستانداران خلیج فارس و دریای عمان
صورت نگرفته ، متاسف است .
دکتر اسدی می گوید: متاسفانه هنوز اطلاعات زیادی از وضعیت پستانداران
خلیج فارس در دست نیست ، اما مرک ومیر پستانداران دریایی نظیر لاک پشت ها،
نهنک ها و دلفین ها در این منطقه دیده می شود.
درخلیج فارس 9 گونه دلفین شناسایی شده است که عموم آنها از گونه های کم
یاب و در معرض خطر نسلی هستند. دلفین ها دارای سامانه عصبی - راداری قوی
در پیشانی خود هستند و هرنوع اخلال الکترونیکی در محیط زیست آن ها، این
آبزیان را بخصوص در مسیریابی و یافتن غذا ، دچار مشکل جدی می کند.
دکتر نبوی می گوید: مطالعات ابتدایی همچنین این احتمال را که دلفین ها
بر اثر اختلال در سامانه عصبی اشان به خشکی افتاده باشند ، ارایه می کند و
گزینه آلودگی بالای آب های منطقه بخصوص به مواد نفتی و مواد شیمیایی دیگر
نیز کاملا مطرح است.
متخصصان محیط زیست دریایی در دانشگاه تهران براین باورند که امواج قوی
رادارها، سامانه های جهت یابی دلفین ها را نابود می کند و باعث می شود تا
دلفین ها ناآگاهانه خود را به مناطقی برسانند که به لحاظ زیست ، بسیار
پرخطر است و در نهایت در سواحل دریا و خشکی ها خودکشی می کنند.
کشورهای پیرامونی خلیج فارس اگر چه براساس قراردادها و تحت سازماندهی-
های صورت گرفته مانند " رامپی Rompe- " موظف به نهایت تلاش برای حفظ محیط
منحصر به فرد این پهنه آبی هستند، ولی واقعیت امر حاکی از این است که هیچ
یک از این کشورها به مفاد تعهدات خود عمل نمی کنند و پسماندهای نفتی و
شیمیایی که در مقیاس آنهم زیاد درآب های منطقه تخلیه می شود، یکی از منابع
آلوده ساز این پهنه آبی است که باید حجم زیاد آلاینده های نفتی ناشی از
برداشت نفت از منطقه و ترانزیت آن و نیز آب توازن کشتی ها( آبی که کشتی-
های نفت کش برای توازن کشتی حمل و موقع بارگیری رها می کنند) را به آن
افزود.
دکتر "اسماعیل کهرم " کارشناس حیات وحش و محیط زیست می گوید: به علت
ورود بی رویه فاضلاب پالایشگاه ها و آب توازن کشتی های نفتکش ، آب خلیج فارس
و دریای عمان به میزان بسیار زیادی آلوده به نفت و مواد شیمیایی است.
وی می گوید: رفت وآمد زیاد کشتی ها بطور متوسط در طول هفته و تنها در خلیج
فارس باعث پدید آمدن سه تا چهار لکه نفتی می شود و هر 15 روز یک لکه نفتی
بسیار بزرک در منطقه دیده می شود که بعضی از آن ها ده ها هکتار وسعت دارد.
نهادهای غیردولتی طرفدار محیط زیست درایران وبرخی از کشورهای پیرامونی
خلیج فارس، چند سالی است که بشدت در تلاشند توجه دولت ها و افکار عمومی
منطقه را نسبت به شکنندگی محیط زیست منطقه جلب کنند.
"روحانی" یک عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حیوانات در تهران، می گوید
چندین سال است که تمامی کارخانجات و پالایشگاه های پیرامونی خلیج فارس در
کشورهای منطقه، فاضلاب خود را بدون تصفیه درون آب می ریزند و فریادهای ما
هم به جایی نرسیده است .
وی هشدار می دهد "ادامه سکوت مسوولین و تخریب محیط زیست" و "عدم واکنش
جدی و موثر مردم و دوستداران محیط زیست " ، " ما را با " فجایع " زیست
محیطی بسیاری روبرو کرده است. ما فقط مرک عده ای از جانوران را می بینیم ،
در زیر آب مرجان ها و ماهی های بسیاری به علت این آلودگی ها از بین رفته اند
و می روند و چون دیده نمی شوند ، شاید به اندازه دلفین ها حس همزاد پنداری
بوجود نیاورند.
اجتمام/1666/1611
