برخی اسناد همکاری اتمی ایران و بریتانیا در دهه 1970 میلادی آزاد شد

برخی اسناد همکاری اتمی ایران و بریتانیا در دهه 1970 میلادی آزاد شد # لندن، خبرگزاری جمهوری اسلامی 10/11/86 خارجی.سیاسی.انگلیس.اتمی.ایران. یک تاریخ نگار ایرانی مقیم لندن روز چهارشنبه اعلام کرد، موفق به آزاد ساختن شماری از اسناد محرمانه مربوط به روابط هسته ای ایران و بریتانیا در دوران پیش از انقلاب اسلامی و در سال های واپسین دهه 1970 میلادی شده است. دکتر سید "مجید تفرشی" پس از چند ماه تلاش در یک چالش اداری و با استناد به قانون جدید دسترسی آزادانه به اطلاعات در بریتانیا، مجوز رسمی مشاهده و استفاده از سه پرونده محرمانه پیش از این غیرقابل دسترسی برای عموم را دریافت کرده است. از زمان تصویب قانون دسترسی آزادانه به اطلاعات در بریتانیا در سال 2000 و اجرای کامل آن از ابتدای سال 2005 تاکنون، نخستین بار است که بر اساس تلاش های حقوقی پژوهشگری غیر دولتی، مجوز آزادسازی پرونده های محرمانه و غیر قابل دسترسی عموم با محوریت ایران در آرشیو ملی بریتانیا صادرمی شود. تفرشی این اسناد را در برگیرنده موضوعاتی از قبیل "پیشنهاد همکاری های بین بریتانیا و ایران در زمینه ایمن سازی و حفظ امنیت فیزیکی برنامه های هسته ای ایران"، "آموزش دانشجویان و کارشناسان هسته ای ایران در بریتانیا" و "مشاوره های بریتانیا و ایران در موضوع مدیریت تفاله های هسته ای ایران" در فاصله زمانی 1975 تا 1978 معرفی کرد. وی در گفت وگو با ایرنا در لندن گفت: پرونده هایی که با این پیگیری از طبقه بندی محرمانه خارج و در اختیار عموم قرار گرفته، با وجود گذشت بیش از سی سال از زمان نگارش آن، به دلایل مختلف و تحت عنوان ادامه حساسیت های امنیتی و سیاسی خارج از دسترسی عمومی نگهداری می شدند. این پژوهشگر در تاریخ معاصر ایران افزود، بر اساس اعلام قبلی مدیریت آرشیو ملی بریتانیا و تا قبل از چالش حقوقی و قانونی برای دسترسی آزادانه همگانی به آنها، استفاده عمومی از این اسناد تاریخی، دست کم تا قبل از سال 2010 میلادی ممنوع اعلام شده بود. ماه گذشته نیز به موجب اسناد محرمانه ای که پس از گذشت سه دهه انتشار آنها آزاد شد، معلوم گردید دولت بریتانیا در نیمه دوم دهه 1970 میلادی، آمادگی خود را برای احداث 20 نیروگاه هسته ای برای رژیم شاه در ایران اعلام کرده بود. اسناد آرشیو ملی بریتانیا در این زمینه حاکی است، در سال 1977 یعنی دو سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، مذاکرات محرمانه ای میان دولتهای لندن و تهران در این زمینه صورت گرفته بود. اسناد مذکور که یادداشت های محرمانه دستگاهها و مقامات دولتی را در دوره زمانی یاد شده در بر می گیرد، همچنین از رقابت دولت بریتانیا با فرانسه و آلمان در این زمینه حکایت دارد. تفرشی در ادامه این مصاحبه گفت، در حال حاضر بخش عمده ای از اسناد مربوط به ایران در آرشیو ملی بریتانیا که برخلاف روال معمول و بیش از زمان مقرر آزاد نشده اند، مربوط به دو موضوع فعالیت های مشترک هسته ای ایران و بریتانیا در دوران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و همچنین اختلاف حقوقی و سیاسی ایران و دولت تازه تاسیس امارات متحده عربی بر سر مالکیت جزایر سه گانه تنب بزک، تنب کوچک و ابوموسی در خلیج فارس می باشد. این محقق ایرانی که از 15 سال پیش در اسناد آرشیو ملی بریتانیا پژوهش می کند، تلاش برای دستیابی به پرونده های آزاد نشده مربوط به مناقشه بر سر مالکیت این جزایر ایرانی و همچنین بقیه اسناد هسته ای ایران را از جمله اهداف و گام های بعدی خود در چالش حقوقی برای دسترسی خود و دیگر پژوهشگران به پرونده های محرمانه مربوط به ایران اعلام کرد. به اعتقاد تفرشی، حتی در پرونده های آزاد شده نیز همچنان اوراقی به صورت موقت از دسترسی عمومی خارج نگاه داشته شده که تلاش حقوقی از طریق سازمان های ذی ربط و موسسات حرفه ای برای دسترسی به این اوراق ادامه دارد. مسوولان آرشیو ملی بریتانیا، جاری و همچنان مطرح بودن دو موضوع پرونده هسته ای ایران و ادعا بر مالکیت جزایر ایرانی را به عنوان مهم ترین دلایل مطرحشده از سوی سازمان انرژی هسته ای و وزارت خارجه بریتانیا برای ممانعت از آزادسازی این اسناد اعلام کرده اند. با این همه، تاریخ نگار ایرانی می گوید که تناقض های مختلف رفتاری و سیاست های دوگانه دولت های مختلف بریتانیا در مساله هسته ای ایران و حاکمیت جزایر سه گانه در چهار دهه اخیر و در مقایسه با دهه 1970 میلادی مهم ترین علت دولت بریتانیا برای تردید و خودداری از آزادسازی این اسناد بوده است.
وی یادآور شد: پرونده هایی که چالش حقوقی برای آزادسازی آن ها وجود دارد منحصر به مواردی هستند که رد پا و اثری از آنها وجود دارد و احتمالا موارد بسیار دیگری هستند که به علت عدم دسترسی به هر گونه رد پایی از آن ها و خلاء قانونی موجود در این موارد، فعلا نمی توان درخواست رسمی آزادی آن ها را مطرح کرد. تفرشی هدف خود در تلاش برای آزادسازی این اسناد را در درجه اول فراهم آوردن امکان دستیابی برابر همه محققان مسایل ایران به اسناد تاریخی مربوط به ایران در آرشیو ملی بریتانیا اعلام کرد. او همچنین از کوشش کنونی خود در تالیف کتابی درباره تحولات ایران در دهه 1970 و رویدادهای منتهی به انقلاب اسلامی ایران بر مبنای گزارش های رسمی و محرمانه آزاد شده در بریتانیا خبر داد. اروپام 345**2223**