ازدواج سالمندی، فرار از بحران تنهایی
#
تهران بزرک، خبرگزاری جمهوری اسلامی 27/07/83
داخلی.اجتماعی.سالمندان.
گزارش: زهره رجب نیا
شاید خیلی ها هنوز آگهی پیرمرد ایتالیایی با مضمون شگفتش را به یاد
داشته باشند، فرد سالمندی که از فرط تنهایی با درج آگهی در یک روزنامه
محلی با وعده پرداخت مبلغ قابل توجهی، متقاضی پذیرشش ازسوی خانواده ای به
عنوان پدربزرک خوانده شد.
ممکن است شما نیز هنگام گذر از خیابان با نگاه های آرزومند و پرحسرت
پیرمردی که آنسوی درهای خانه سالمندان مشتاقانه در انتظار ملاقات کننده ای
است، آشنا باشید.
امروز با پیشرفت های روزافزون جوامع، خانواده های گسترده تبدیل به
خانواده های کوچک و هسته ای شده اند که بزرک شدن فرزندان و کسب استقلال آنان،
ارمغانی جز تنهایی برای پدران و مادران درپی ندارد.
به گفته کارشناسان اموراجتماعی، پیچیدگی مناسبات کاری واجتماعی امروزه
سبب شده تا بسیاری از روابط خانوادگی رو به سردی گراید و نبود تعاملات
دلگرم کننده همراه با بازدیدهای خانوادگی سبب گسترش روزافزون افسردگی و
ناامیدی در سالمندان شود.
دراین زمینه دکتر"فربد فدایی" روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم
بهزیستی و توانبخشی اظهار داشت: آپارتمان نشینی به عنوان پدیده ای تحمیلی
برای جامعه امروز ایران، دلیلی مهم در از دست دادن جایگاه سالمندان در
خانواده ها محسوب می شود.
وی با اشاره به اینکه سالمندی هرگز به مفهوم ناتوانی و بیماری نیست ،
تصریح کرد: 65 درصد سالمندان قادر به ادامه زندگی خود به تنهایی هستند و
فقط 30 درصد آنان به لحاظ مشکلات جسمی و مالی نمی توانند تنها زندگی کنند.
فدایی با انتقاد از گسترش خانواده هسته ای در ایران، افزود: در کشورهای
کم مساحت، حیات خانواده های هسته ای امکانپذیر نیست، اما پدیده آپارتمان -
نشینی در ایران یک پدیده ناشی از واقعیت نیست.
این روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه بهزیستی افزود: خانه سالمندان و
جدایی افراد سالمند از دیگر اعضای خانواده، هرگز گزینه مناسبی برای
نگهداری سالمندان محسوب نمی شود.
فدایی ادامه داد: سیاست جداسازی افراد سالمند، معلولان ذهنی، جسمی و
غیره امروزه در کشورهای پیشرفته جایگاه خود را از دست داده است و بطور
مثال بهتر است یک کودک معلول ذهنی به دلیل آنکه باید با دیگرافراد جامعه
تعامل داشته باشد نهایتا در کنار دیگر دانش آموزان در مدارس معمولی تحصیل
کند.
وی خاطرنشان کرد: اگر فردی سالمند در خانواده نگهداری می شود، بایدحرمت
وی ازسوی دیگر افراد خانواده رعایت شود سرانجام کودکان می آموزند که باید
به افراد سالمند احترام بگذارند.
این روانپزشک گفت: 50 درصد از سالمندانی که در خانه سالمندان تازه وارد
محسوب می شوند، جان خود را از دست می دهند، حال آنکه اگر فرد سالمند در
جایگاه خود باقی می ماند از دنیا نمی رفت و می توانست استفاده بیشتری از عمر
خود ببرد.
فدایی افزود: مراقبت و نگهداری از سالمندان و ارایه خدمات توانبخشی به
آنان بهتر است در خانه صورت گیرد.
رییس موسسه دانشگاهی پژوهش های سالمندی ایران در زمینه مشکلات سالمندان
بخصوص در امرازدواج، گفت: برای ازدواج نکردن افراد سالمند در جامعه هیچ
گونه توجیه علمی وجود ندارد و پژوهش های بعمل آمده نیز تاکنون نتوانسته
دلیلی ازلحاظ علمی برای ازدواج نکردن افراد در دوره سالمندی ارایه دهد.
یک جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه نیز دراین باره گفت: نوع نگاه
به سالمندان در هر جامعه ای متاثر از فرهنک آن است و این امر درجامعه
ایران بر مبنای فرهنک کهن آن ازاحترام به ریش سفیدان و افراد سالمند ریشه
می گیرد.
دکتر طهمورث شیری افزود: احترام به افراد سالمند در خانواده های ایرانی
نهادینه شده، دلیل این امر مقایسه جامعه ایرانی با جوامع اروپایی است که
در کشور ما کمتر شاهد شکل گیری خانه های سالمندان هستیم.
وی اظهار داشت: اما هم اکنون روند این پدیده در جامعه ایران بخصوص در
شهرها رو به گسترش است و سالمندان بیشتری از خانواده های خود جدا شده و
راهی سرای سالمندان می شوند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر بخواهیم سالمندان را در طول روز به
سرای سالمندان برده و سپس آنها را به خانه برگردانیم این امر در دراز مدت
آثار روحی و روانی منفی در آنان به جای می گذارد.
شیری برپایی خانه های سالمندان را بصورت روزانه طرح مناسبی ندانست و
افزود: با این اقدام تمام برنامه های روزانه افراد سالمند شدیدا تحت تاثیر
نوع و زمان بندی برنامه های این نوع خانه های سالمندان قرار می گیرد و اثر
مطلوبی در افراد سالمند ندارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه ازدواج سالمندان را یکی از راهکارهای مناسب
برای ادامه زندگی به شکل طبیعی وامید به آینده برای افراد سالمند دانست.
شیری با اشاره به همراه داشتن کوله باری از تجربه در ازدواج سالمندان،
ادامه داد: این تجارب سهم زیادی در کاهش تنش ها و نابسامانی ها در خانواده ها
دارد.
وی افزود: متاسفانه پذیرش ازدواج سالمندان در جامعه دارای پیچیدگی های
خاص خود است، با واقعیت همخوانی ندارد و براحتی ازسوی افراد پذیرفته
نمی شود.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در هر حال باید پذیرفت سالمندان
افرادی هستند که به دلیل کسب تجارب مختلف شدیدا قابل احترام و مشاوره
هستند.
یک فوق تخصص طب سالمندی نیز در این زمینه اظهار داشت: در کشورهای غربی
سالمندان براحتی با یکدیگر ازدواج می کنند و این امر دولت را از بسیاری
از هزینه های نگاهداری افراد سالمند در کانون سالمندان معاف می کند.
دکتر شهربانو مقصودنیا افزود: متاسفانه در ایران سالمندان و یا حتی
افراد جوانی که همسران خود رابه هر دلیلی از دست داده اند، نمی توانند
زندگی مشترک دیگری را براحتی و بدون دغدغه تشکیل دهند.
وی افزود: در هر کشوری با توجه به خصوصیات اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی ،
تعریف سن سالمندی بسیار متفاوت است و در کشور ما سن سالمندی رابه نوعی با
سن بازنشستگی افراد مرتبط می دانند.
مقصودنیا خاطرنشان کرد: شمار سالمندان در کشور ما بیش از چهار میلیون
نفر است که حدود 8/6 درصد آنان بیش از 60 سال سن دارند و به نظر می رسد که
تاکنون به هشت درصد هم رسیده باشد.
به گفته وی، اما مساله اساسی تر مربوط به زنان بیوه سالمند است که تعداد
آنان در دنیا بیش از مردان و در کشور ما بازهم بنا به دلایلی نظیر تعصبات
خانوادگی و غیره، بسیار بیشتر از مردان سالمند است.
دکتر مهشید فروغان نیز دراین زمینه گفت: در کشور ما با توجه به دلایلی
از قبیل ازدواج زنان در سنین پایین تر در قیاس با مردان و فاصله سنی بعضا
بسیار زیاد بین زن و مرد، احتمال از دست دادن همسر و بیوه شدن برای زنان
بسیار بیشتر است.
وی افزود: همچنین یافته های علمی طول عمر زنان را بیش از مردان نشان
می دهد و شمار زنانی که قبل از سن سالمندی بیوه می شوند نیز بسیار بیشتر از
مردان بدون همسر است و به لحاظ نداشتن تکیه گاه اقتصادی باز هم به مردان
وابسته هستند.
فروغان تاکید کرد: اگر جامعه ما به سمت تشویق امر ازدواج سالمندان پیش
رود، مشکلات زیادی از جامعه سالمندی کشور رفع می شود و درصورتی که عکس این
قضایا رخ دهد، ما در آینده با بحران سالمندان ومشکلات آنان روبه رو می شویم.
تهرام/ک/2300/684
