نگاهی به وضعیت زایمانهای غیربهداشتی در مناطق حاشیه ای شهر زاهدان
#
زاهدان ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 09/08/83
داخلی.اجتماعی.
دستیابی به مراقبتهای اولیه بهداشتی حق هر انسانی است و جلوگیری از مرک
مادران و نوزادان یکی از ارکان عدالت اجتماعی است.
مراقبتهای بهداشت باروری به عنوان جزیی ازمراقبتهای اولیه بهداشتی شامل
مراقبتهای پیش از ازدواج، قبل از بارداری، دوران بارداری، زایمان ایمن،
پس از زایمان، دستیابی به خدمات تنظیم خانواده برای پیشگیری از حاملگی های
ناخواسته، جلوگیری ازانجام سقطهای بهداشتی،فاصله گذاری مناسب بین فرزندان
و مراقبت از نوزاد با تاکید بر تغذیه با شیر مادر است.
براساس آمارهای ارایه شده در هر سال حدود 200 میلیون زن در جهان باردار
می شوند که هر بار بارداری ممکن است مادر یاکودک را مبتلا به صدمات غیرقابل
جبرانی مثل مرک یا معلولیت نماید.
در بسیاری از کشورهای در حال توسعه عوارض بارداری و زایمان علت اصلی مرک
زنان در سنین باروری به حساب می آید و در هر دقیقه بیش از یک مادر بدلیل
عوارض بارداری و زایمان جان خود را از دست می دهد.
بطور کلی 585 هزار مادر در جهان به همین دلیل در هرسال از بین می روند
بیشترین علت مرک و میر زنان باردار خونریزی، عفونت های پس از زایمان،
مسمویت حاملگی و زایمانهای غیرطبیعی است.
به گفته معاون فنی مرکز بهداشت سیستان و بلوچستان، 53 درصد زایمانها در
این استان بصورت غیربهداشتی، درمنزل و توسط ماماهای دوره ندیده محلی انجام
می شود.
دکتر "جمشید اردنی" افزود: این درحالی است که متوسط زایمانهای غیربهداشتی
در کشور 13 درصد است.
او بااشاره به افزایش خانه های بهداشت و پوشش بهداشتی در مناطق شهری و
روستایی در سالهای اخیر، از رشد آمار زایمانهای بهداشتی در استان خبر داد.
وی اضافه کرد: اما هنوز استان با متوسط 82 درصدی زایمانهای بهداشتی در
کشور فاصله دارد.
اردنی بااعلام اینکه 59 درصد زنان شوهردار در استان بی سوادند اظهارداشت:
این خود موجبات فقرفرهنگی، ناآگاهی از مزایای زایمان بهداشتی و روآوردن
به فرهنک های غلط جاری در مناطق را در پی دارد.
این مسوول، اسکان بیش از 50 درصد جمعیت استان در روستاها، پراکندگی
جمعیت، فاصله زیاد شهرها، راههای صعب العبور، بعد مسافت، فقر فرهنگی حاکم
براستان و فقدان پوشش وسیع برنامه های آموزشی را از جمله علل وقوع زایمانهای
غیربهداشتی برشمرد.
اردنی با بیان اینکه زایمانهای غیربهداشتی منجر به افزایش مرک و میر
مادران می شود افزود: در مرک 35 درصد مادران باردار استان ماماهای دوره
ندیده دخالت مستقیم داشتند.
وی مهمترین علت مرک و میر مادران در سیستان و بلوچستان را خونریزی بعد
از زایمان ذکر کرد.
به همین منظور مرکز بهداشت سیستان و بلوچستان تحقیقاتی در زمینه چگونگی
زایمان و تعیین وضعیت مراقبتهای دوران بارداری و پس ازآن در طی دو سال
اخیر در مناطق حاشیه شهر زاهدان انجام داده است.
تحقیقات مذکور در دو مرحله برروی 750 مادر باردار حاشیه شهر زاهدان در
ماههای هفت تا 9 بارداری که به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کرده بودند
صورت گرفته است.
براساس این تحقیقات 4/50 درصد مادران باردار حاشیه شهر زاهدان را زنان
بلوچ، 2/31 درصد را زنان سیستانی و 4/18 درصد را زنان افغان تشکیل می
دهند.
تحقیقات نشان می دهد 8/80 درصد زنان حاشیه شهر زاهدان در شرایط مناسب
35 - 18 سال، 5/11 درصد زیر 18 سال و 7/7 بالای 35 سال باردار شده اند.
براساس این تحقیقات 4/50 درصد مادران باردار بیسواد، 9/23 درصد دارای
تحصیلات ابتدایی و 8/15 درصد دیپلم هستند.
تحقیقات انجام شده نشان داد که 94 درصد مادران باردار حاشیه شهر زاهدان
خانه دار و 6 درصد شاغل هستند.
2/66 درصد از مادران شرکت کننده در تحقیق دارای سابقه سه بار حاملگی و
5/14 درصد بیش از پنج بار حاملگی هستند.
براساس تحقیقات مذکور 5/2 درصد از مادران دارای سابقه مرده زایی و 7/4
درصد دارای سابقه سقط جنین می باشند.
تحقیقات نشان داد 5/99 درصد مادران حاشیه شهر زاهدان در زمان بارداری به
مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کرده اند.
نتایج این تحقیق نشان می دهد که 6/96 درصد مادران باردارتمایل به زایمان
طبیعی، 1/70 درصد زایمان در زایشگاه دولتی، 9/26 درصد زایمان در منزل،
2/69 درصد استفاده از مامای تحصیلکرده و 3/18 درصد ماما سنتی دارند.
8/48 درصد از مادران باردار شرکت کننده در تحقیق علت مراجعه خود به
مامای سنتی را هزینه کمتر و 6/18 درصد اجبار اطرافیان می دانند.
براساس این تحقیقات 1/36 درصد مادران باردار عدم دسترسی، 8/14 درصد عدم
تمکین مالی، 1/24 درصد اطلاع نداشتن از ضرورت رژیم غذایی و 25 درصد اعتقاد
نداشتن به رژیم غذایی را از علل مصرف نکردن ژریم غذایی خاص در دوران
بارداری ذکر کردند.
تحقیقات نشان می دهد، 3/74 درصد حاملگی اخیر مادران باردار خواسته هر دو
نفر، 12 درصد ناخواسته زن و 4/12 درصد ناخواسته مرد بوده است.
7/83 درصد مادران باردار حاشیه شهر زاهدان معتقدند که پس از زایمان نیاز
به مراقبت دارند و 3/16 درصد معتقدند به مراقبت نیاز ندارند.
با توجه به نتایج تحقیقات انجام شده دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی
درمانی زاهدان از ارایه طرحی مبنی بر راه اندازی پایگاههای زایمان ایمن با
همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد
در جهت رفع مشکل شهرستان زاهدان استقبال کرد.
به گفته مدیر گروه بهداشت خانواده مرکز بهداشت سیستان و بلوچستان، این
پایگاهها از سال 1380 در مناطق حاشیه ای زاهدان با صرف 243 میلیون و 716
هزار ریال اعتبار به منظور تغییر کاربری در قسمتی از دو مرکز بهداشتی
درمانی راه اندازی شد.
دکتر "مجید رحیمی" افزود: با گذشت یکسال از آغاز فعالیت این پایگاهها،
مشابه تحقیقات انجام شده درمناطق حاشیه شهر زاهدان تحقیقات جدیدی با همان
موضوع قبلی بر روی 750 مادر باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی
صورت گرفت.
نتایج این تحقیقات نشان داد، با راه اندازی پایگاههای زایمان ایمن درصد
مراجعه مادران باردار به مراکزبهداشتی درمانی، تمایل به انجام زایمان در
زایشگاه، زایمان توسط مامای تحصیلکرده، استفاده از رژیم غذایی خاص دوران
بارداری، انجام زایمان به شیوه طبیعی، بارداریهای خواسته هر دو نفر زوجین
و استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری پس از زایمان افزایش یافته است.
رحیمی، تعداد زایمانهای انجام شده در این پایگاهها از ابتدای تاسیس
تاکنون را چهار هزار و 98 زایمان ذکر کرد و گفت: 80 درصد این زنان دارای
سابقه زایمان غیربهداشتی و 16 درصد دارای سابقه زایمان بهداشتی بوده اند.
او ادامه داد: 55 درصد زایمانهای پایگاههای زایمان ایمن زاهدان مربوط
به اتباع افغان است.
وی با بیان اینکه روزانه بین 70 تا90 زایمان در این پایگاهها انجام می
شود افزود: هزینه انجام زایمان دراین پایگاهها در صورتی که از طریق مراکز
بهداشتی درمانی تابعه ارجاع شوند 50 هزار ریال و درصورتی که مادر مستقیما
به پایگاه مراجعه کند 150 هزار ریال است.
رحیمی افزود: باراه اندازی دو پایگاه زایمان ایمن در زاهدان زمینه اشتغال
12 نفر فراهم شده است.
او گفت: پایگاههای مذکور به صورت شبانه روزی به بیماران خدمات ارایه می
دهند و درصورت بروز هرگونه مشکلی براساس هماهنگیهای انجام شده مادر و نوزاد
به بیمارستان انتقال داده می شوند.
وی مراقبت از مادران به هنگام بارداری، تنظیم خانواده، پایش رشد کودکان
، واکسیناسیون، آموزش در زمینه تغذیه کمکی و تغذیه با شیر مادر را از جمله
خدمات این پایگاهها ذکر کرد.
وی میزان موالید خام در زاهدان را 57/26 در هزار (17 هزار زایمان در
سال ) در زاهدان اعلام کرد.
اکنون از جمعیت 650 هزار نفری زاهدان 300 هزار نفر در مناطق حاشیه ای
شهر سکونت دارند.
(2687/589)
