صیانت از جنگلهای ارس ناحیه"ایران تورانی"مستلزم تخصیص اعتبارات ملی است

صیانت از جنگلهای ارس ناحیه"ایران تورانی"مستلزم تخصیص اعتبارات ملی است - بخش نخست # تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 15/05/85 داخلی.اقتصادی.کشاورزی.جنگل.گزارش. گزارش از: محمدعلی فلاح جنگل به گروهی از رستنی ها که با محیط خود در حالت تعادل به سر می برند و عنصر اصلی آن را درختان تشکیل می دهد، اطلاق می شود. علاوه بر درختان، درختچه ها، بوته ها، پوشش علفی زنده، پوشش مرده و حیوانات و میکروارگانیسمهای موجود در جنگل نیز جزئی از اکوسیستم فعال و پویای جنگل هستند و اگر چنانچه هر یک از عناصر فوق دچار دگرگونی و تخریب شوند، بر روند پایداری جنگل اثر سوگذاشته و منجر به شروع یاتشدید روند قهقهرایی و سیر تخریبی جنگل خواهد شد. جنگلها از ابعاد زیست محیطی و نیز اقتصادی دارای اهمیت و جایگاه ویژه ای هستند. جنگل از بعد زیست محیطی دارای تاثیراتی شگرف بر زندگی انسانها است که مهمترین اثار آن تولید اکسیژن، تعدیل و تنظیم درجه حرارت کره زمین، افزایش و تغذیه سفره آبهای زیرزمینی، حفاظت خاک و جلوگیری از فرسایش، جذب گاز -های آلاینده و پناهگاه حیات وحش به شمار می رود. از منظر اقتصادی نیز می توان به تولید چوب، تامین کننده ماده اولیه بعضی از صنایع، تولید محصولات فرعی جنگلی و گیاهان دارویی، صنعت توریسم و گردشگری اشاره کرد. مساحت جنگلهای جهان 36 میلیون کیلومترمربع (سه میلیارد و 600 میلیون هکتار) برآورد شده است که یک چهارم سطح کره زمین را در بر می گیرد. مساحت کل رستنی های جهان نیز 2/43 میلیون کیلومترمربع است که جنگلها 83 درصد آن را تشکیل می دهند. ایران دارای 4/12 میلیون هکتار عرصه جنگلی است که حدود 6/7 درصد مساحت کل کشور را در بر می گیرد و بر این اساس، ایران جزو کشورهای باپوشش جنگلی زیر 10 درصد محسوب می شود. ایران در میان 56 کشور جهان رتبه 45 را از نظر برخورداری از جنگل دارا است. جنگلهای ایران به پنج ناحیه رویشی شامل ناحیه هیرکانی و خزری ، ناحیه ارسباران، ناحیه زاگرسی، ناحیه خلیج عمانی و ناحیه ایران تورانی تقسیم بندی می شوند. ناحیه ایران تورانی بزرگترین و مهمترین ناحیه رویشی ایران بوده و بخش وسیعی از دامنه جنوبی البرز تا کوههای خراسان، آذربایجان و دشتهاو کویر- های مرکزی ایران را در بر می گیرد. مساحت این ناحیه 105 میلیون و 635 هزار و 937 هکتار (3/64 درصد مساحت کل کشور) و مساحت جنگلهای این ناحیه سه میلیون و 213 هزار هکتار است. این ناحیه با متوسط بارندگی سالانه 350 تا 400 میلی متر دارای تابستان- های کاملا خشک و زمستانهای سرد و سخت است. استان خراسان رضوی نیز در ناحیه ایران تورانی واقع است. به گفته مدیرکل منابع طبیعی استان خراسان رضوی، حدود یک میلیون و 100 هزار هکتار از جنگلهای ناحیه رویشی ایران تورانی در این استان واقع است. "فرامز زینل پور" صیانت از جنگلهای ناحیه رویشی "ایران تورانی" و توسعه این جنگلها را مستلزم تخصیص اعتبارات ملی دانست و گفت: با توجه به آنکه جنگلهای خراسان رضوی در اقلیمی خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب قرار دارد، حتی حفاظت از یک درخت این جنگلها نیز برای استان حیاتی است. وی حفاظت از جنگلهای این استان را برای حفظ آب و خاک منطقه ضروری خواند و افزود: متاسفانه با وجود اهمیت فراوان این جنگلها، اعتبار مناسبی در اختیار منابع طبیعی خراسان رضوی قرار ندارد. زینل پور مجموع اعتبارات استانی جنگلهای خراسان رضوی را در سال جاری پنج میلیارد و 800 میلیون ریال اعلام کرد و گفت: با وجود تکلیف برنامه چهارم توسعه کشور، جنگلهای ناحیه رویشی ایران تورانی و از جمله جنگلهای این استان تاکنون از اعتبارات ملی برخوردار نشده اند. وی با بیان آنکه جنگلهای ایران در مجموع شامل پنج ناحیه رویشی" هیرکانی" (جنگلهای شمال )، "زاگرس"، "ارسبارانی"، "ایران تورانی" و "خلیج فارسی و دریای عمانی" است، اظهار داشت: به جز سه ناحیه رویشی هیرکانی، زاگرس و ارسبارانی، 2 ناحیه رویشی دیگر جنگلهای کشور از اعتبارات ملی هنوز بی نصیب هستند. زینل پور تصریح کرد: تلاش منابع طبیعی خراسان رضوی و سایر استانهای واقع در ناحیه رویشی ایران تورانی بر آن است که جنگلهای این ناحیه نیز از سال آینده از اعتبارات ملی برای صیانت و توسعه برخوردار شوند. وی جنگلهای "ارس" در ارتفاعات هزار مسجد را از جنگلهای مهم خراسان رضوی نام برد و افزود: طرح "مدیریت منابع جنگلی ارس هزار مسجد" هم اکنون در این استان اجرا می شود. جنس "ارس" یا Juniperus شامل 60 گونه و تعداد زیادی زیرگونه بوده و از این لحاظ مقام سوم را در رده سوزنی برگان بعد از Podocarpus و Pinus به خود اختصاص داده است. باید یاداوری شود که تمام گونه های این جنس به استثنای procera .J که در آفریقا و نیمکره جنوبی انتشار دارد، در نیمکره شمالی پراکنش دارند. گفتنی است که شش گونه از این جنس در ایران یافت می شود که شامل sabina.J ،oxycedrus.J polycarpus,.J , excels .obiogas,J.J , foetidissima.J و... است. این جنس از لحاظ وسعت پراکنش طبیعی در ایران شاید بعد از "بنه" رتبه دوم را در میان گونه های درختی دارا باشد ،به طوری که مناطق وسیعی از کشور معرف رویشگاههای طبیعی آن هستند. جوامع ارس در ارتفاعات فوقانی اکثر مناطق شمالی، شرقی، غربی و جنوبی کشور به صورت منقطع انتشار دارد. گونه غالب این جوامع را ارس یا اردوج، پیرو و مای مرز تشکیل داده و بقیه گونه ها از پراکنش محدودتری برخوردار هستند. جنگلهای ارس در گذشته نیمه انبوه و حتی در بعضی مناطق انبوه بوده، اما امروزه در نتیجه عدم مراقبت و بهره برداری بی رویه به صورت پراکنده درآمده است. مدیرکل منابع طبیعی خراسان رضوی، زمان شروع عملیات مطالعه و تهیه طرح "مدیریت منابع جنگلی ارس هزار مسجد" را سال 70 اعلام کرد و افزود: عملیات اجرایی این طرح نیز از سال 76 آغاز شده است. وی با اشاره به تاثیر پذیری استان خراسان رضوی از خشکسالیهای شدید، وجود جنگلهای ارس را با توجه به مقاومت این جنگلها در برابر خشکی برای استان غنیمت دانست و تصریح کرد: این جنگلهای با ارزش باید حفاظت و احیا شوند. به گفته وی ، وقوع طوفانهای شن در کانونهای بحرانی بیابانی خراسان رضوی بویژه در شهرهای جنوب این استان که همتراز شهرهایی نظیر زابل و نهبندان به شمار می روند، اهمیت توجه به توسعه درختچه زارها و حفاظت واحیای جنگلهای منطقه را دوچندان می سازد. زینل پور با بیان آنکه 75 درصد اقلیم خراسان رضوی تحت تاثیر اقلیم بیابانی است،اظهار داشت: در چنین اقلیمی وجود درخت و جنگل از مناطقی نظیر شمال و آذربایجان ارزشمندتر است. وی گفت: با این وجود ، اعتباراتی که برای توسعه جنگلهای استان و کنترل مناطق بیابانی و جلوگیری از حرکت شنهای روان منظور می شود، بسیار ناچیز است. زینل پور، ظرفیت فعالیت منابع طبیعی خراسان رضوی را دستکم سه برابر اعتبارات موجود خواند و افزود: تامین اعتبار در مقایسه باظرفیت، استعداد و توان بالقوه موجود در بخش منابع طبیعی خراسان رضوی ، اندک است. ادامه دارد ... اقتصام . 9134 / 1557