میراث فرهنگی کشور در جزایر قشم رو به نابودی است
#
قشم، خبرگزاری جمهوری اسلامی 05/07/84
داخلی.اقتصادی.میراث فرهنگی
میراث فرهنگی و تاریخی هـر کشور ، زمینه ای برای برقراری ارتباط فرهنگی
آن کشور با سایر ملل جهان محسوب می شود و بر ایـن اسـاس باید آنها را برای
نسلهای آینده حفظ و نگهداری کرد.
امروزه کشورهای جهان توجه ویژه ای در زمینه حفـظ میراث فرهنگی و تاریخی
کشورهای خود معطوف داشته و دارند اما در کشور مـا حداقل در شهرستان قشم ،
این میراث فرهنگی تاریخی به حال خود رها شده و در حال نابودی است و هـر
گردشگر ایرانی که از این مکانها دیدن می کند از وضعیت آنها ابراز تاسف می-
کند.
آنها معتقدند،قلعه پرتغالیها در جزیره قشم و سایر قلاع در جزایر دیگر که
شاهد و گواهی بر دفاع قهرمانانه مـردم ایران در چهار سده قبل دراین منطقه
به شمار می روند، باید برای نسلهای آینده حفظ و نگهداری شوند.
این قلاع از جمله میراثهای بیشمار فرهنگی،تاریخی کشور دراین جزایر محسوب
می شوند کـه نیازمند حفاظت و مرمت و همچنین معرفی آنها در سطح کشور و خارج
از کشور هستند.
تاریخ حضور پرتغالیهادر خلیج فارس، مملو از رفتار و عملیات تجاوزکارانه
به سرزمین، حقوق شهروندان، سکنه، منابع جزایر و بنادر ایرانی دراین منطقه
است.
در قرن پانزدهم میلادی دریاسالار پرتغالی"آلفونس آلبوکرک" Albuquerque de
Alphonso در تداوم گسترش اهداف استعماری دولت وقت متبوعش با ورود به دریای
عمان و خلیج فارس و حمله به جزایر و بنادر ایرانی و تسلط بر آنها ، سیطره
امپراتوری وقت پرتغال را بر این منطقه اعمال کرد.
حضور نیروهای پرتغالی در جـزایـر ایرانی قشم و هرمز تا عصر صفوی و ربع
اول قرن هفدهم میلادی به دراز کشید و طی 117 سال استیلای بیگانگان بر آبراه
استراتژیک خلیج فارس، ثروتهای مردم این منطقه توسط اشغالگران به غارت رفت.
اشغال جزایرایرانی قشم و هرمز تا روز بیست و هشتم ربیع الاول 1031 برابر
با (نهم ژانویه 1622) ادامه داشت تا آن که "امام قلی خان" سردار عصر صفوی
به همراه لشگریان خود با یورش بر نیروهای بیگانه به سلطه بیگانگان در این
منطقه پایان داد.
از آزادسازی جزایر ایرانی از سلطه بیگانگان در خلیج همیشه فارس،آثاری
از ردپای تجاوزکارانه اشغالگران پرتغالی در عهد صفوی در جزایر قشم، هرمز
و لارک و هنگام بـر جای مانده که از آن جمله قلعه پرتغالی ها در این جزایر
و قبرستان انگلیسی ها در بندر باسعیدوی قشم است.
به گفته بسیاری از کارشناسان ، گردشگران و حتی مردم ساکن در این جزایر
حفاظت از این بناها از جمله وظایفی است کـه مسوولان و دست اندرکاران میراث
فرهنگی کشور می توانند با حفظ آنها گامی در انتقال تاریخ سلطه در ایران به
نسلهای بعدی بردارند.
قلاع پرتغالی ها هم اینک در جزایر قشم،هرمز و لارک و همچنین قبرستان انگلیسی
ها در جزیره قشم،به حال خود رها شده اند و متاسفانه هر روز شاهد فرو ریختن
بخشهایی از این آثار به جای مانده از دوران سلطه گران پرتغالی در ایران همیشه
سرافراز است.
حفاظهای محوطه این قلاع هم اینک از بین رفته و محل استقرار تورهای صیادان
و در برخی موارد نیز به محلی برای حضور کارتن خوابها تبدیل شده است.
مهندس"محمد زرنگاری" معاون بخشداری جزیره هرمز در گفت و گو با خبرنگار
ایرنا،گفت: بازسازی قلعه پرتغالیها دراین جزیره که نسبت به قلاع دیگر موجود
در این شهرستان سالم تر است و حتی چند اراده توپهای آن نیز وجود دارد، به
نتیجه ای نرسیده و این قلعه در حال تخریب است و کسی هم بـه فکر بازسازی آن
نیست.
زرنگاری با بیان این که باید برای حفظ این اثر و دیگر آثارموجود در جزیره
هرمز توجه جدی شود، افزود: عدم توجه به مرمت و بازسازی این قلعه موجب شده
است که پیشروی دریا نیز به تخریب این اثر فرهنگی، تاریخی کمک کند.
وی، اضافه کرد: آثار بیشماری از جمله "سه مکتب خانه" متعلق به دوره صفویه
"برکه صورت " و "خانه زعفرانیه" کـه جزو آثار فرهنگی ، تاریخی جزیره هرمز
به ثبت رسیده نیز در حال تخریب است.
به گفته زرنگاری، جزیره هرمز که در تنگه مهم و استراتژیک هرمز قرار دارد
،در قدیم به عنوان یک مرکز تجاری از رونق اقتصادی بالایی در منطقه برخوردار
بود و زعفرانهای ایران از این نقطه ( خانه زعفرانیه جزیره هرمز ) به دیگر
کشورهای جهان صادر می شد که در حال تخریب است.
او افزود: "برج ناقوس " از دیگر آثار فرهنگی، تاریخی جزیره هرمز است که
در قدیم به عنوان فانوس دریایی برای راهنمایی کشتیها و دیگر شناروها مورد
استفاده قرار می گرفت.
معاون بخشدار جزیره هرمز، گفت: خانه "جری پولاک " یک خارجی که در جزیره
هرمز آن را به سبک سنتی جزیره و با سنک و چوب ساخته نیز جزو آثار فرهنگی به
ثبت رسیده است اما تاکنون برای بازسازی و حفاظت از آن اقدامی نشده و هم اینک
به پاتوق افراد ولگرد تبدیل شده است.
زرنگاری با بیان این که مدرسه ابتدایی و راهنمایی قدیمی هرمز از دیگر آثار
به ثبت رسیده فرهنگی در این منطقه محسوب می شود و هم اینک مورد استفاده دانش
آموزان قرار می گیرد ، افزود: رییس سازمان میراث فرهنگی سابق در بازدید از
این منطقه قرار بود اعتباری را برای بازسازی ایـن مدرسه اختصاص دهد ، اما
هیچ اقدامی در این زمینه انجام نشد.
وی خاطرنشان کرد: اگر این مدرسه تعمیر و بازسازی نشود آموزش و پرورش آن
را تخریب می کند و به این ترتیب یک اثر فرهنگی که با معماری زیبایی ساخته
شده است نیز از بین می رود.
"ابراهیم امینی پوری"مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان هرمزگان که پیش
از این به جزیره قشم سفر کرده بود به خبرنگار ایرنا ، گفت: انجـام مرمت کل
آثار و بناهای موجود در جزیره قشم، نیاز به اعتبار بسیار هنگفتی دارد که با
توجه به تعداد بناها و آثاری که در سطح استان و کل کشور نیز هست ، امکـان
این که این بناها طی یک برنامه کوتاه مدت مرمت شود وجود ندارد.
امینی پوری،خاطرنشان کرد: بااین حال کار مرمت تمام این بناها در برنامه
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان هرمزگان قرار دارد و در برنامه چهارم
توسعه نیز ارقامی برای این سازمان پیش بینی شده است که می تواند،قدمهای اساسی
را در زمینه حفظ آثار و بناهای تاریخی و همچنین توسعه گردشگری بردارد.
وی تعداد آثار بـه ثبت رسیده در جزیره قشم را نیز بیش از 20 اثر عنوان
کرد و افزود: قلعه پرتغالیها در جزایر قشم، هرمز و لارک نیز از جمله آثار
فرهنگی به ثبت رسیده در این شهرستان است.
وی پیش از این همچنین از تایید طرح منطقه آزاد قشم بـرای بازسازی قلعه
پرتغالیها در جزیره قشم از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان هرمزگان
خبر داده بود که تاکنون به نتیجه ای نرسیده است.
شهرستان قشم متشکل از جزایر قشم، هنگام، لارک و هرمز با بیش از 102 هزار
نفر جمعیت در جنوب ایران و در تنگه مهم و استراتژیک هرمز قرار دارد.
514/681
