کارشناسان : جنگلهای هیرکانی بتدریج نابود می شود
#
نوشهر خبرگزاری جمهوری اسلامی 7/4/76
کارشناسان سازمان جنگلهاومراتع می گویند: طی سالهای اخیرباافزایش
فرسایش خاک ،جنگل تراشی و بهره برداریهای بی رویه برخی از گونه های نادر
جنگلهای هیرکانی در شمال کشور بشدت آسیب پذیرشده است.
این کارشناسان هجوم حشرات موذی ،بیماریها و خشکیدگی را از دیگر عوامل
نابودی تدریجی جنگلهای صنعتی هیرکانی ذکر می کنند.
جنگلهای کشوربا4/12 میلیون هکتاروسعت در پنج منطقه رویشی موسوم به
"ارسبارانی " ،" زاگرسی " ،"ایران وتورانی " ، " خلیج وعمانی "
و " هیرکانی " تقسیم می شوند.
کارشناسان معتقدند که بعد از جنگلهای زاگرسی که 80 درصد آن به بازسازی
نیازمند است، هم اکنون تنهاجنگلهای دارای قابلیت های چوبده درشمال
کشور قرار دارد.
درخت سرخداربانام علمی "تاکسوس " که تا سه هزارسال عمرمی کند و برخلاف
دیگر سوزنی برگان فاقد مجاری صمغی می باشد ، درفهرست گونه های رو به
انقراض شمال کشور به ثبت رسیده است.
این گونه در ارتفاعات 900 تا1400 متری ازسطح دریای خزردر شیبهای تند
و سنگلاخی البرز شمالی می روید.
براساس تحقیقات انجام شده انگلهای گیاهی " گال سه فی دومیاتاکی " وشپشک
"اولگانیوم کرودوم" که ریشه ها،برگهاوشاخه های سرخدار رااز بین می برند،از
عوامل عمده درانتشارخشکیدگی ونابودی نسل این گونه نادربه شمامی آیند.
پایین رفتن سفره آبهای زیرزمینی و شرایط "میکروبیولوژیک " و فرسایش خاک
و سایه های ناشی از تراکم سایر درختان ازعوامل دیگری هستند که تاکنون سبب
از بین رفتن نونهالهای درخت سرخدار در شمال ایران شده است .
بخشی از این گونه جنگلی نیز توسط دامداران از بین می رود.
دامداران جنگل نشین می گویند : کارشناسان به ماتوصیه می کنند که برای
حفظ سرسبزی منطقه از درختان سرخدار مراقبت کنیم،امابه دلیل تغذیه دامها
ازبرگهای سمی این درختان ناچار هستیم،آنها را قطع کنیم.
آنان افزودند: باتوجه به باارزش بودن چوب درختان سرخدار، بقایای این
گونه بیشتر توسط قاچاقچیان چوب های صنعتی قطع و به بازار آزاد عرضه
می شود.
به اعتقادکارشناسان مقدارسم موجود دربرگهای سرخدار موسوم به "تاکسین "
درحدی نیست که سلامتی دامها را به مخاطره بیاندازد.
جنگلهای " راش " که 20 تا25 درصد از چوب مورد نیازکشور را تامین می کند
به تنهایی 25 درصد حجم درختان جنگلی و 6/17 درصدازسطح کل پوشش جنگلی شمال
کشور را تشکیل می دهد.
طی سالهای اخیر در بعضی از مناطق جنگلی شمال ، انتشار پژمردگی و
خشکیدگی درختان صنعتی راش ، دست اندرکاران وکارشناسان را تاحدی نگران
ساخته است .
کارشناسان جنگل می گویند: بازشدن توده هایی ازجنگل به دلیل بهره برداریهای
بی رویه و ازسوی دیگرکاهش 175 میلی متر بارندگی وافزایش سه درجه حرارت
هوا و نیزمحدودیت ریشه دوانی راش به علت فشردگی خاک در مسیر حمل چوب در
مقایسه با10 سال گذشته باعث خشکیدگی ومرک زودرس این گونه صنعتی شده است .
دراین بررسی هامشخص شده است که بروز عوامل مخرب در جنگل زمینه را برای
ازدیاد و فعالیت قارچهاو حشرات موذی به ویژه دردرختان قطوربالای یکصدسال
افزایش داده است .
کارشناسان می گویند: 2/60 درصد عوامل آسیب رسان به جنگلهای راش بهره
برداری غیراصولی وعواملی چون حشرات وآب وهوایی می باشد.
براساس این تحقیقات ، حشرات در آسیب رساندن به بذر،ریشه وچوب درختان راش
بسیار موثرهستند بطوری که 76 گونه ازحشرات موذی تنهابرروی این گونه
ارزشمند فعالیت می کنند.
گونه هایی نظیرشاه بلوط ،توس ،شب خسب ،گیلاس وحشی ،فندق ،گردوی سیاه ،
بارانک ،افرای شبه چناری ،الندری ،تیس ،داغداعان ،هفت برک ،جل وسیاه توسه
ازدیگردرختان جنگلی هستندکه بامحدودیت انتشارمواجه هستندوطی چندسال اخیر
پایه های آنهابه ندرت درجنگلهامشاهده شده است.
کارشناسان می گویند:درختان جنگلی چون شمشاد،نوش ،اورس به علت دستخوردگی
شدید و گونه هایی چون مازو،لیلکی ،لرک ،اوری ،کرب ،سفیدکرکو،تغر،گیلاس
وحشی آل اسبی و گلابی وحشی از جمله درختانی هستند که ازطریق تخریب و
پراکندگی وسیع به مخاطره افتاده است .
براساس این یافته ها، گونه های درمعرض خطربه ترتیب اولویت مثل ملچ
،اوجا، نمدار، آزاد،سفیدپلت ،زربین ، پیروومای مرز بیشتربه علت ابتلا به
آفات و بیماریها و نیز برداشت بی رویه و غیراصولی کاملا روبه زوال هستند.
کارشناسان برای رهایی ازهزینه های سنگین کشت بافت و تکثیردرختان جنگلی
ساده ترین وارزانترین راه برای حفظ آنها را نگهداری دررویشگاههای طبیعی
بدون بهره وری غیرطبیعی می دانند.
گفته می شود سالانه حدود پنج میلیون مترمکعب چوب صنعتی وهیزمی ازجنگلهای
کشور برداشت می شود که این میزان دوبرابرحدمجازاست .
