یادی از سیاه چادرها، محاصره طبیعت با خیمه های رنگی
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 90/01/13
فرهنگی.میراث فرهنگی.سیزده بدر
شهرکرد- همین که روز سیزدهم فروردین آغاز شد جمعی از مردم به دل طبیعت
زده اند و چادرها و خیمه های رنگی مسافرتی خود را در دل طبیعت برافراشته
اند.
این چادرهای مسافرتی رنگارنگ آن قدر دل زننده اند که طبیعت از یادها می
رود و خیمه ها مانند گل های پلاستیکی با هزار رنگ عشوه جای طبیعت را تنگ
کرده اند.
چادرها و خیمه های رنگی که به بادی بیشتر بند نیستند به دلیل سبکی و
قابلیت حمل این روزه ها بسیار مورد استفاده قرار می گیرند و به راحتی در
هر جای طبیعت برپا می شوند اما هزاران هزار خیمه و چادر مسافرتی جای سیاه
چادرهای قدیم را نمی گیرد.
در فرهنگ دیرین مردم چهارمحال و بختیاری، سیاه چادر نماد بزرگ منشی قوم
کوچرو و قومی رمه گردان است.
سیاه چادرهای چهارمحال وبختیاری از جنس تار و پود پشم بز ساخته می شود،
که در آن سرما و گرما نفوذ نمی کند.
زنان عشایر چهارمحال و بختیاری پشم سیاه بز را در آب ولرم می جوشانند و
پس از ریستن، آن را می کوبیدند و به صورت ورقهای پشمی سه میلیمتری تا پنج
میلیمتری شکل می دادند.
پس از شکل دهی سیاه چادرها، برای برافراشتن آن از سه تیرک عمودی و یک
تیرک اصلی و میخ و سنگ برای برپا نگهداشتن آن استفاده می کردند.
در این سیاه چادرها هنگامی که باران می بارید، آب باران نفوذ نمی کرد و
تابش خورشید نیز نمی توانست از این چادرهای مستحکم عبور کند.
درگذشته هر کس از جاده ای در چهارمحال وبختیاری می گذشت برفراز دامنه های
کوه و در کنار حاشیه های رودخانه ها، چادرهای سیاهی به همراه زنان و
مردانی که در حال مشک زدن ماست برای استحصال دوغ و کره محلی بودند ،
خودنمایی می کرد.
اما در نوروز امسال در کنار مراکز تفریحی، سیاحتی و زیارتی، در دامنه
کوهها و در حاشیه رودخانه ها چادرهای رنگین مدرن و سبکی وجود دارد، که با
یک ورزش باد کوچک ، جابه جا می شود.
این چادرها به صورت رنگهای مختلف شاد و روشن به همراه یک توری برای پنجره
و تخلیه هوا چادر و یک زیب برای بستن و جمع کردن آن وجود دارد.
یکی از فروشندگان چادرها و کمپهای مدرن در شهرکرد می گوید: این چادرها با
قیمت های متفاوتی به فروش می رسند و مسافران نوروزی از آنها بسیار
استفاده می کنند.
مسعود اشرفی در گفت و گو با ایرنا افزود: قابلیت حمل و نقل آسان، سبک
بودن، شاد بودن رنگها و قابلیت شستشوی از ویژگی های این چادرها و کمپ
هاست.
به گفته وی ، بیشتر این کمپها در سالهای قبل از دبی وارد کشور می شد، که
در دو سال گذشته نیز برخی از تولیدکنندگان داخلی اقدام به تولید آن با
کیفیت های گوناگون کرده اند.
یکی از جامعه شناسان چهارمحال وبختیاری می گوید: سیاه چادرها در بین
عشایر در گذشته حکم خانه، مامن و پناهگاه را داشتند، که هنوز در برخی از
مناطق چهارمحال وبختیاری مانند لردگان ، اردل و کوهرنگ نیز چنین است.
سمیه حیدری در گفت وگو با ایرنا افزود: این سیاه چادرها بیشتر مقابل
چاههای آب و مراتع چراگاهها دایر می شود و آنها که بزرگ قوم و قبیله
بودند، چادرهایشان را نزدیک چشمه و چاه برپا می کردند و آنها که زندگی
مشترک تشکیل می دادند، سیاه چادر خود را آخرین ردیف چادرهای بزرگان دایر
می کردند.
به گفته وی، برپایی سیاه چادر هنگام ییلاق و قشلاق عشایر آداب و آیین های
خاص داشت و با سرودخوانی و آیه خوانی همراه بود.
این جامعه شناس اظهار داشت: بزرگ بودن سیاه چادرها باعث می شد، عشایر و
رمه گردانها هرشب در یکی از چادرها مهمانی و آیین های سوگواری و یا جشن
برپا کنند.
حیدری گفت: کمپها و چادرهای جدید بسیار بد شکل و بد فرم هستند و شبیه
لانه زنبور می مانند و هیچ پشتوانه فرهنگی و اجتماعی را نمی توانند تداعی
کنند و یا رقم بزنند.
به گفته وی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می تواند با دایر کردن این
سیاه چادرها در جذب توریست اقدام کند و کمپها و متل های سیاه چادری در
دامنه کوهها و تفرج گاهها دایر کند.
رییس مرکز تحقیقات ملی فرانسه در بازدید از مناطق عشایری چهارمحال
وبختیاری به ایرنا گفت: اشتباهی که فرانسویان در خصوص تغییر زندگی عشایر
انجام دادند، هشداری برای همه کشورهایی است که دارای بافت عشایری هستند.
پرفسور ژان پیر دیگار افزود: حذف نوع تغییر زندگی عشایر و پرداختن به
دامپروری مدرن در دنیا، باعث از بین رفتن اکوریسم، پایین آمدن کیفیت
تولید گوشت و افزایش قیمت تمام شده گوشت شده و توجه کردن به عشایر باعث
حفظ سلامت کوهستانها خواهد شد.
هم اکنون 122 هزار عشایر در این استان با 5.1 میلیون واحد دامی به فعالیت
دامپروری و دامداری مشغول هستند و سالانه 30 درصد از مواد پروتینی و
گوشتی استان را تولید می کنند.
عشایر استان چهارمحال وبختیاری، فصل گرما را در این استان و فصل سرد سال
را در خوزستان سپری می کنند.
587/7359/671
شماره 016 ساعت 10:05 تمام
