راور شهر کاروانسراها
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/01/03
فرهنگی.داخلی.گردشگری
کرمان-راور شهر کاروانسراها، سرزمین هنر و هنرمندانی است که با سرپنجه
خود زیباترین نقشها را آفریده و نفیس ترین قالی های دستباف را به
بازارهای جهانی عرضه کرده و نام این خطه کهن را همچنان پرآوازه نگاه
داشته اند.
راور از توابع استان کرمان شهری با تاریخ کهن در حاشیه کویر، بر سر راه
کاروانهای زیارتی قرار گرفته است.
وجود برخی مناطق دیدنی و آثار تاریخی به خصوص سروهای چند هزار ساله طرز و
کاروانسراهای زیبای بین راهی از این شهر چهره ای گردشگری ساخته است.
ماشاالله کاربخش راوری در کتاب راور شهری در حاشیه کویر پیرامون وجه
تسمیه راور می نویسد: چون این منطقه مرکز و محل راهداری لوت کرمان بوده و
همیشه عده ای سرباز از این جاده محافظت می کردند و آن را از حمله دزدان
و غارتگران در امان می داشته اند لذا این محل را راور مخفف راهور به
معنای نگاه دارنده و محافظ جاده نامیده اند که بعد به راور تغییر یافته
است.
در این مورد از واژه راهبر نیز سخن به میان آمده که به معنی هادی و
راهنما و راه آموز است زیرا در گذشته گروهی راهنما در این محل حضور
داشتند که کاروانهای مسافری و زوار و قافله ها را راهنمایی کرده و از لوت
عبور می داده اند.
راور به علت قرار گرفتن در مسیر زوار حضرت امام رضا(ع) از روزگاران قدیم
دارای کاروانسراهای متعددی بوده است.
محمدعلی گلابزاده در کتاب راور جلوه گاه هنر می نویسد: اگر راور را شهر
کاروانسراها، قلعه ها و برجها بنامیم سخنی به گزاف نگفته ایم زیرا در هر
گذرگاه این شهر یکی از این سه اثر جلب توجه می کند.
وی می افزاید: وجود راور بر سر راه کرمان به مشهد و حضور قابل توجه
زائرانی که از این راه می گذشتند به ویژه آنکه کویر را نیز رویاروی خود
داشتند، ایجاب می کرد تا ساخت کاروانسرا بانیان بسیار پیدا کند و خیرین
زیادی ساخت کاروانسرا را همت بگمارند.
او می گوید: همچنین هجوم بی رویه راهزنان و شبیخون سارقان و دزدان موجب
شده بود که برجهایی چند ساخته شود تا بتوان از این طریق، مردم را از حملات
آنان با خبر کرد.
در این میان معروفترین کاروانسراهای راور آب بید، حوض پنج، چاه کوران،
شریف آباد، دربند، چهل پایه، اسماعیل آباد، هروز و حرجند نام دارند.
کاروانسرای آبید از یادگارهای حاج آقا علی کرمانی معروف به حاج آقا علی
زعیم الله است که در کرمان و رفسنجان مجموعه ای شامل مسجد، بازار،
کاروانسرا و آب انبار از او برجا ماده است.
چشمه آب روان و درختان بیدی که در جوار این کاروانسرا قرار دارد به آن
حال و هوای خاصی بخشیده و به همین دلیل این کاروانسرا را آبید یا همان آب
و بید نامیده اند.
این اثر در 50 کیلومتری جاده راور به کرمان قرار گرفته است.
کاروانسرای حوض پنج در 30 کیلومتری جاده قدیم راور کرمان قرار گرفته است.
بنایی از نوع کاروانسراهای چهار ایوانی سرپوشیده است که از ویژگی خاصی
برخوردار می باشد.
در جوار این کاروانسرا آب انباری قرار دارد که بر ارزش آن افزوده است.
در قسمت شرقی این مجموعه راه پله ای وجود دارد که در هر طرف آن سه
ایوانچه با طاق جناغی جلب توجه می کند.
همچنین دو سکوی آجری در دو طرف ایوانچه ها برای استراحت کاروانیان احداث
شده و هشتی در حد فاصل ورودی و حیاط است.
از دیوار خارجی کاروانسرا هنوز آثاری از آبگذرها دیده می شود. این بناها
از جمله باقیات و صالحات آقا ابراهیم، تاجر بیرجندی ملقب به معین التجار
است که در کرمان سکونت داشت.
کاروانسرای شریف آباد هم از بناهای عصر قاجار بود که بانی آن حاجی غلامعلی
خان است. این بنا تخریب شده و اثری از آن بر جای نیست.
کاروانسرای چاه کوران بر سر راه راور به مشهد قرار دارد و بانی آن سید
هدایت الله سیرجانی است.
در این کاروانسرا یک چاه آب شور وجود دارد که در گذشته به مصرف مرکب های
کاروانیان می رسید.
قنات آب شیرینی هم در این محل قرار داشته که امروز جز آثار آن باقی نیست.
این مکان یادآور حادثه تلخ کور کردن جمعی از مردم راور به دست نادرشاه
است به همین دلیل نام چاه کوران بر آن نهاده اند.
کاروانسرای دربند نیز بر سر راه راور مشهد قرار دارد.
موقعیت این کاروانسرا بگونه ای بود که به آسانی می توانستند راههای عبور
را ببندند و تنها یک راه را باز گذارند و به این ترتیب راهزنان و مهاجمین
را دربند بکشند.
به همین دلیل این نام را بر این کاروانسرا گذاشته اند.
این بنای محمد اسماعیل خان نوری وکیل الملک است که به سال 1271 به حکومت
کرمان منصوب شد و در طول 9 سال ماموریت دهها اثر خیر از خود باقی گذاشت
که یکی از آنها کاروانسرای دربند است.
کاروانسرای چهل پایه نیز بر سر راه راور به مشهد و در محوطه ای که اطرافش
شبیه به دیوار کوه است قرار دارد.
این کاروانسرا از امکانات اولیه برای اطراق کاروانها بهره ای نداشت به
همین دلیل بیش از 100 سال قبل سلیمان خان بهجت الدوله یکی از خیرین بم
کاروانسرای مناسبی احداث کرد که مخزن آن از آب باران پر می شد و تا یک
سال نیاز کاروانهای عبوری را تامین می کرد.
کاروانسرای اسماعیل آباد نیز در روستای اسماعیل آباد واقع در 16 کیلومتری
راور واقع شده است.
مصالح ساختمانی آن خشت و گل است و قریب دو قرن قدمت دارد.
کاروانسرای هروز نیز قدمتش به عصر صفوی و زمان شاه عباس اول می رسد.
این کاروانسرا در مسیر کرمان مشهد قرار دارد و برخی کارشناسان میراث
فرهنگی معتقدند این اثر متعلق به عصر قاجار است.
کاروانسرای حرجند هم در روستای حرجند و بر سر راه ارتباط قدیمی راور -
شهداد قرار دارد.
این مجموعه دارای 9 باب اتاق با آجرهای چهار گوش و سقفی ضربی شکل است.
یخدان راور، آب انبار غیاث، حوض خان، قلعه قهقهه، قلعه گوجهر، قلعه شفیع
خان و برجهای یاور، گرمه ای، محله بلوچی، خانه کل حسین، ده علی، محمد
آباد، دهوج، میرزا شفیع خان ، دیمسکان، جلال آباد و گلنار نیز از جمله
قلعه ها و برجهای قدیمی و معروف در راور بشمار می روند.
ک/4
657/2624
شماره 071 ساعت 15:48 تمام
