آیین نخل برداری تفت، میراث معنوی و ماندگار کشور
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/09/21
کلیات.نخل برداری.تفت.یزد
یزد- آیین سنتی و ماندگار نخل برداری از جمله آیینهای کهن برخی از مناطق
کشور از جمله استان یزد است.
شهر تفت واقع در 20 کیلومتری جنوب غربی شهر یزد از جمله این مناطق است که
آیین نخل برداری، عصر روز عاشورا با هیجان معنوی خاصی در حسینیه مرکزی
آن برپا می شود و خیل عاشقان اباعبدالله را از سراسر کشور بسوی خود جلب
می کند.
این سنت دیرینه که عصر روز 21 رمضان نیز همزمان با شهادت مولای متقیان
حضرت علی (ع) برپا می شود، از شهرت خاصی برخوردار بوده و بسیاری از مردم
مناطق مختلف کشور و حتی بسیاری از گردشگران خارجی، تفت را با این آیین می
شناسند.
اعتقاد و باور مردم به مراسم نخل برداری، این مراسم را به یکی از اصیل
ترین برنامه های عزاداری در استان و کشور تبدیل کرده است و شور و شوق به
امام حسین (ع) و خاندان اهل بیت در این مراسم، جلوه های خاصی را به
نمایش می گذارد.
نخل بزرگ تفت در حسینیه امام ره (شاه ولی ) واقع شده است که از چند روز
قبل از مراسم با سیاه پوش نمودن و تزئین آن برای این آیین آماده می شود.
نخل دیگری نیز درحسینیه محله گرمسیر تفت واقع شده است که قبل از نخل اصلی
توسط عزاداران از جا بلند می شود.
بر اساس یک سنت دیرینه،هیات محله سرده تفت از محل خود حرکت و با نوحه
خوانی به حسینیه شاه ولی تفت نزدیک می شوند.
به محض نزدیک شدن این هیات،همهمه ای درمیان خیل عزاداران حاضر در حسینیه
برپا می شود و فضای روحانی خاصی بر این مکان حکمفرما می گردد.
هیاتسردهتفت که تا زمان ورود به حسینیه، آرام آرام نوحه می خوانند پس از
ورود به حسینیه، ناگهان از جا کنده شده و در حالی که به سروسینه می زنند
وحسین حسین می گویند دوان دوان به طرف نخل رفته و در زیر آن قرار می
گیرند.
در این زمان،دیگر عزاداران هیاتهایی که از قبل در زیر نخل منتظر بوده اند
به اتفاق هیات
سرده با گفتن ذکر یا علی نخل را از جا کنده و آن را به حرکت درمی آوردند.
نخل پنج بار به دور حسینیه بزرگ امام (ره )تفت چرخیده و در این زمان بانگ
مقدس اذان، فضای حسینیه را عطرآگین می کند و دیگر عزادارانی که در حسینیه
حضور دارند در حالی که به سر و سینه خود می زنند و اشک می ریزند، نخل
برادران را همراهی می کنند.
فضای حسینیه تفت در این زمان از آنچنان شور معنوی برخوردار است که باید
در صحنه بود و عشق به حسین و اهل بیت را با تمام وجود حس کرد.
عاشقان امام حسین (ع) پس از گذاشتن نخل به روی زمین در حالی که آوایحسین
حسین آنها حسینیه را به لرزه درآورده است به جلوی تکیه عزاخانه رفته و
بشدت به سر و سینه خود می زنند و اشک ماتم می ریزند .
پس از آن یکی از نوحه خوانها با اشعار خود خیل جمعیت را به سینه زدن
وامی دارد و در این لحظه است که تمام حاضران در حسینیه و اطرف آن یکدست
شده و در عزای امام حسین (ع)، سینه می زنند.
هیات سرده تفت پس از پایان این آیین با مراسم خاصی به سمت حسینیه سرده
حرکت می کند تا آیین شام غریبان را برگزار کند.
نخل که در لغت فارسی به معنای تابوتاست در نزد مردم منطقه، نمادی از
تابوت سیدالشهدا محسوب می شود.
نخل ، وسیله ای چوبی است که دوطرف آن به صورت مشبک از چوب ساخته و بوسیله
چوبهای دیگر به هم مرتبط شده و بر روی چهار تیرچوبی قرار دارد.
درباره وجه تسمیه نخل نظرات دیگری هم وجود دارد، عده ای نخل را اقتباس
از خیمه مجمع حضرت موسی (ع) می دانند و معتقدند این خیمه با اقتباس از
تابوت عهد ساخته شده، صندوقی که خداوند برای مادر موسی (ع) فرستاد تا او
را در آن قرار دهد، بعدها این تابوت به دست قوم وی افتاد و از آن نگهداری
کرد و بدان تبرک می جست.
برخی هم معتقدند نخل به خیمه های حضرت امام حسین (ع) اشاره دارد و می
خواهد خاطره خیمه های حرم آن امام در کربلا را مجسم کند.
برخی دیگر هم می گویند نخل، یادآور گهواره دو گوشواره عرش مجید، یعنی
حضرت امام حسن (ع) و امام حسین (ع) است.
اما اعتقاد حاکم آن است که چون بدن مطهر و مقدس سالارشهیدان کربلا، حضرت
امام حسین (ع) را بدون تشییع به خاک سپردند شیعیان همه ساله به جبران آن
سال، این رسم را تکرار می کنند و بزرگ بودن نخل هم بیانگر عظمت و
بزرگواری آن حضرت است.
علاوه برمسلمانان و شیعیان، زرتشتیان نیز احترامی ویژه برای مراسم نخل
برداری قائل اند و در برخی محلات دیده شده است که نذوراتی نیز از سوی آنها
هنگام نخل برداری در میان مردم توزیع می شود.
آیین روز عاشورا در تفت که مراسم نخل برداری نیز جزئی از آن است در فهرست
آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است.
شهرستان تفت با حدود 47 هزار نفر جمعیت در20 کیلومتری جنوب غربی شهر یزد
و در مسیر شیرازبه یزد واقع شده است.ک /4
650/543/1968
شماره 112 ساعت 16:09 تمام
