نگاهی به زندگی و آثار قابوس بن وشمگیر
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/12/11
فرهنگی.زندگی وآثار.قابوس ابن وشمگیر
گنبدکاووس - جرجان زمین که آثار و خرابه هاب آن امروزه در سه کیلومتری
غرب گنبدکاووس در استان گلستان قراردارد، سرزمین بزرگان، دانشمندان و
سیاستمداران فراوانی بوده که عنصرالمعالی کیکاووس بن وشمگیر نویسنده کتاب
معروف قابوسنامه از جمله آنهاست.
به گزارش خبرنگار ایرنا، به منظور آشنایی نسل جوان با اندیشه های این
دانشمند حکیم، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در روز چهارشنبه 11اسفند
امسال اقدام به برگزاری نشست علمی در مورد قابوسنامه با حضور دانشمندان و
علاقه مندان به علم وادب ایران در گنبدکاووس کرده است.
به نوشته مورخین، شهر جرجان در اثر جنگ های فراوان و نیز دو زلزله
سالهای 874 و 903 هجری قمری به کلی تخریب شده و هزاران نفر از ساکنین آن
کشته شدند.
سرانجام بازماندگان از زلزله به سه کیلومتری شهر یعنی جنب برج قابوس
که مکان مناسبی به شمار می رفته کوچ کردند و بندریج شهر گنبدکاووس را
ساختند.
از نام آوران جرجان می توان به ابوسعید جرجانی، ریاضیدان و ستاره
شناس قرن سوم ، ابوالحسن علی بن عبدالعزیز جرجانی، قاضی و ادیب قرن چهارم
، ابوبکر عبدالقاهر جرجانی، ادیب و نحوی قرن پنجم ، فخرالدین اسعد
گرگانی، شاعر بزرگ قرن پنجم ، ابوالحسن بن محمد لامعی گرگانی، شاعر قرن
پنجم ، اسماعیل بن حسین جرجانی از پزشکان مشهور قرن ششم و میر سید شریف
جرجانی، عالم و متکلم و ادیب قرن هشتم و نهم اشاره کرد.
با این همه قابوس ابن وشمگیر به خاطر یادگارهای ارزشمندی که از خود
برجای گذاشته ، در میان این نام آوران بیش از همه رخ می نماید.
تالیف کتاب گرانبهای قابوسنامه و نیز ساخت برج آجری گنبد که
بزرگترین بنای آجری جهان به شمار می رود در عهد او و به دستور وی ساخته
شده است.
آنها که اندک شناختی از قابوسنامه داشته و نگاهی به متن این کتاب
انداخته اند، می توانند از قابوس بن وشمگیر شخصیتی با تجربه که خوب و بد
روزگار را تجربه کرده ، تصور نمایند.
او در این کتاب در نقش معلم ، سیاستمدار، جامعه شناس ، ادیب ، حکیم ،
فقیه، دلاور ، امیر لشگر و دیگر صفات مثبتی که هر انسان فرهیخته ای می
تواند داشته باشد ، ظاهر شده و در ابواب گوناگون، فرزند خود گیلانشاه را
نصیحت می کند.
شاید برای قابوس بن وشمگیر تربیت فرزندش بهانه ای بوده است تا گنجینه
ای را به نگارش در بیاورد که قرون متمادی فرزندان ایران بتوانند از
پندهای او که حاصل تجربه های او است، برخوردار شوند.
سال تالیف قابوسنامه را برخی 475 و برخی نیز بین 457 تا 462 هجری
قمری ذکر کرده اند .
این کتاب در 44 فصل و به شیوه نثر مرسل نوشته شده و تاکنون بارها در
داخل و خارج از کشور به چاپ رسیده است.
برج قابوس دیگر اثر ارزشمندی است که در قرن چهارم هجری به دستور قابوس
بن وشمگیر ساخته شده و هنوز هم بزرگترین بنای آجری جهان محسوب می شود.
این بنا بر روی تپه ای خاکی که نزدیک به 15 متر از سطح زمین بلندتر
است ساخته شده است وبا احتساب تپه پای بنا، 72متر ارتفاع دارد.
براساس نوشته ای که در بدنه برج قرار دارد، سال ساخت آن 397 هجری
قمری برابر با 375 هجری خورشیدی است.
متن کتیبه ای که بر بدنه برج نوشته شده چنین است:
بسم الله الرحمن الرحیم ،هذ القصر العالی ، الامیر شمس المعالی ،
الامیر ابن الامیر ،
قابوس بن وشمگیر ،امر ببنائه فی حیاته ،سنه سبع و خمسین و ثلثماته قمریه
و سنه خمس و سبعین و ثلثماته شمسیه، که برگردان فارسی آن چنین است.
به نام خداوند بخشنده مهربان ،این است کاخ باشکوه ،امیر شمس المعالی
،امیر پسر امیر ، قابوس فرزند وشمگیر، فرمان داد به ساخت آن در زمان
حیاتش، سال سیصد و نود و هفت قمری و سال سیصد و هفتاد و پنج خورشیدی.
در سال های اخیر براساس پیگیری های انجام شده، مقدمات ثبت جهانی این
برج در یونسکو فراهم شده است.
600/622/508
شماره 096 ساعت 11:59 تمام
