دلدادگی به خالق ، رمز جاودانگی عاشورا
#
خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/10/03
فرهنگی.شیعه.عاشورا
گروه اسناد و اطلاع - زینب اله یار: با مرور تاریخ ایامی را در می یابیم
که از روز ازل تاکنون، در خاطره کائنات جاودانه شده اند. در این میان،
سوم شعبان سال چهارم هجرت از جمله شیرین ترین و دهم محرم سال 61 از جمله
تلخ ترین روزهای ثبت شده در یادها بوده است.
حماسه عاشورا بیانگر مقاوتی سرشار از عشق مخلوق به خالق است و همین
دلدادگی رمز جاودانگی آن شد.
این عشق در لالایی های مادران تبلور یافت و به مهری روزافزون نسبت به حماسه
سازان عاشورا که از نسل طه بودند ، مبدل گشت .
حماسه ساز عاشورا نامش حسین ، لقبش سیدالشهدا و کنیه اش ابا عبدالله
است که از نسل پاک احمد پا به عرصه وجود نهاد و با شهادتش به جهانیان
درس زندگی، مقاومت، ایثار، فداکاری، محبت، عدالت و آزادگی داد .
او کسی بود که با دعایش باران رحمت الهی را برای رفع خشکسالی کوفیان به
ارمغان آورد اما با بی وفایی آنان مواجه گشت.
او به خاطر بقا و عظمت اسلام و حکومت قرآن، مسوولیت امامت، حفظ ناموس و
شرف مردم، اصلاح حال امت، احیای امر به معروف و نهی از منکر و دفاع از
مظلوم و مصالح عموم که همانا احیای دین جدش محسوب می شد ، قیام کرد
تا انزجار خود را از بدعت گذاری در سنت پیامبر به گوش جهانیان برساند .
بنای نهضت عاشورا اخلاق ، شهامت و مصلحت عامه ، دفع رذیلت و نشر فضیلت
بود که موجب بیداری مردم شد، به گونه ای که تظاهر به دیانت از وجودشان
رخت بر بست و به تعمق و ایمان مبدل گشت .
عشق و محبت به ائمه اطهار خصوصا امام حسین (ع) هیچگاه خاموشی بردار نیست
و برپا داشتن مراسمی با یاد سیدالشهدا (ع) در ایام مختلفی از سال به ویژه
دهه اول محرم و روز عاشورا سنتی دیرینه محسوب می شود که با کالبد آدمیان
عجین گشته است.
سرشته شدن دل ها با مهر و محبت امام حسین (ع) تنها به مسلمین اختصاص
ندارد. در این جهان هستی هر آزاده ای با اندکی تامل درخصوص واقعه کربلا،
به شخصیت والای امام حسین (ع) پی خواهد برد و این کاملا با کلام گهربار آن
حضرت نیز همسویی دارد که اگر دین ندارید لااقل آزاده باشید .
روح بزرک او همواره بر دل های آدمیان تاثیرگذار است ،چنانچه بزرگانی در
اقصی نقاط جهان با مذاهب مختلف در خصوص حماسه ساز عاشورا لب به سخن
گشوده اند.اظهارنظر برخی از آنها از جمله مهاتما گاندی، محمدعلی جناح،
چارلز دیکنز، توماس کارلایل، ادوارد براون، جرج جرداق، عباس محمود عقاد،
تاملاس توندون و عبدالرحمان شرقاوی گویای آثار غیرقابل وصف این واقعه می
باشد.
مهاتما گاندی (رهبر استقلال هند) در این رابطه گفته است: من زندگی امام
حسین،آن شهید بزرک اسلام را به دقت خواندهام و توجه کافی به صفحات کربلا
نمودهام و بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد
، بایستی از سرمشق امام حسینپیروی کند.
محمد علی جناح(قاعد اعظم پاکستان ) معتقد است: هیچ نمونهای از شجاعت،بهتر
از آنکه امام حسین از لحاظ فداکاری و تهور نشان داد ، در عالم پیدا
نمیشود. به عقیده من تمام مسلمین باید از سرمشق این شهیدی که خود را در
سرزمین عراق قربانی کرد، پیروی نمایند.
چارلز دیکنز (نویسنده معروف انگلیسی ) چنین بیان کرده است: اگر منظور امام
حسین جنک در راه خواستههای دنیایی بود، من نمیفهمم چرا خواهران و زنان و
اطفالش به همراه او بودند؟ پس عقل چنین حکم مینماید که او فقط بخاطر
اسلام، فداکاری خویش را انجام داد.
از دیدگاه توماس کارلایل (فیلسوف و مورخ انگلیسی ) می گوید : بهترین درسی که
از واقعه کربلا میگیریم، این است که حسین و یارانش ایمان استوار به خدا
داشتند. آنها با عملخود روشن کردند که تفوق عددی در جایی که حق با باطل
روبه رو میشود ، اهمیت ندارد و پیروزی حسین با وجود اقلیتی که داشت،
باعثشگفتی من است.
ادوارد براون (مستشرق معروف انگلیسی ) نیز معتقد است: آیا قلبی پیدا میشود
که وقتی درباره کربلا سخن میشنود، آغشته با حزن و الم نگردد؟ حتی غیر
مسلمانان نیز نمیتوانند پاکی روحی را که در این جنک اسلامی در تحت لوای آن
انجام گرفت ، انکار کنند.
جرج جرداق (دانشمند و ادیب مسیحی ) گفته است: وقتی یزید، مردم را تشویق به
قتل حسین و مامور به خونریزی میکرد،آنها میگفتند:-چه مبلغ میدهی ؟< اما
انصار حسین به او گفتند: ما با تو هستیم. اگر هفتاد بار کشته شویم،باز
میخواهیم در رکابت جنک کنیم و کشته شویم.
عباس محمود عقاد(نویسنده و ادیب مصری ) بر این اعتقاد است که جنبش حسین،
یکی از بی نظیرترین جنبش های تاریخی است که تاکنون در زمینه دعوت های
دینی یا نهضت های سیاسی پدیدار گشته است...دولت اموی پس از این جنبش،به
قدر عمر یک انسان طبیعی دوام نکرد و از شهادت حسین تا انقراض آنان بیش از
شصت و اندی سال نگذشت.
تاملاس توندون (هندو،رئیس سابق کنگره ملی هندوستان ) نظرش را اینگونه عنوان
کرده است :این فداکاری های عالی از قبیل شهادت امام حسین (ع) ، سطح فکر
بشریت را ارتقا بخشیده و خاطره آن شایسته است که همیشه باقی بماند و
یادآوری شود.
عبد الرحمان شرقاوی (نویسنده مصری ) نیز معتقد است :حسین (ع )، شهید راه
دین و آزادگی است. نه تنها شیعه باید به نام حسین ببالد، بلکه تمام آزاد
مردان دنیا باید به این نام شریف افتخار کنند.
این اظهارات قطره کوچکی از اقیانوس ارادت به حماسه آفرین چنین واقعه ای
است که یادش همیشه در اذهان و دل ملت ها زنده است.
زنده نگاهداشتن هدف حسینی و فرهنک عاشورا در اشکال مختلفی تبلور یافته
است که می توان به برپایی مراسم سوگواری ، نمایش و تعزیه و مرثیه سرایی،
همچنین پرداختن به زندگی آن حضرت ، حادثه عاشورا و شهات ایشان و یارانش
در قالب شعر و نثر اشاره کرد.
تا کنون علاوه بر دیوان های اشعار و نوحه، مقاله ها و کتاب های بیشماری
درباره قیام عاشورا به رشته تحریر در آمده است که برخی از آنها نیز به
زبان عربی منتشر شده است.
با مرور در کتاب های منتشر شده درباره نهضت عاشورا ، می توان در یک تقسیم
بندی موضوعی به طور خلاصه به موارد زیر اشاره کرد:
-1 زندگینامه و شرح حال امام حسین (ع )
-2 تحلیل واقعه کربلا
-3 مقتل و جریان های ریز واقعه
-4 تحقیقات و تالیفات مستشرقان پیرامون عاشورا
-5 منابع مربوط به جغرافیای کربلا و سابقهاش
-6 کتب مربوط به بنای حرم و تحولات ساختمانی حائر( نام زمینی که مرقد حضرت
سیدالشهداء در آن واقع است - فرهنک عمید) و حرم حسینی
-7 کتاب های مربوط به مشروعیت یا عدم مشروعیت گریه،نوحه،عزاداری،
زنجیرزنی، مراسم سنتی،شبیه خوانی،توسل و...(چه از سوی خود شیعه یا دیگران
-8 مجموعههای شعری مربوط به امام حسین (ع)
-9 مجموعههای شعری مرتبط با عاشورا
10 - مجموعه نوحههای سینه زنی
-11 مجموعه متن تعزیهها و شبیه خوانی
-12کتاب های معرفی اصحاب امام حسین (ع) به صورت مجموعهای
-13 کتاب های تک نگاری پیرامون قهرمانان عاشورا (همچون حضرت ابوالفضل ،
حضرت زینب ،علی اکبر، مسلم، و...)
-14کتاب های تک نگاری مربوط به یاران برجسته امام در عاشورا (مثل حبیب ،
حر، زهیر و...)
-15مجموعههایی که سخنان امام حسین (ع) و خطبهها را گردآوری کرده است (
مانند موسوعه کلمات الامام الحسین )
-16کتاب های تحقیقی پیرامون تعزیه و نمایش های مذهبی و مرثیه سرایی
آنچه نباید از ذهن پویا و تحلیلگر پژوهشگران دور بماند ، این است که علاوه
بر پرداختن به تاریخچه ، عوامل بروز این قیام ،نتایج و آثار نهضت امام
حسین (ع) ، از بطن زندگی آن حضرت باید راهکارهای کلیدی برای آیندگان به
عنوان ره توشه زندگی استخراج و در اختیار آنان قرار دهند.
