هنر مرثیه سرایی ذایقه ای بدیع در شاعران اردبیل
.............................................
اردبیل، خبرگزاری جمهوری اسلامی 18/06/87
داخلی.فرهنگی.هنری.شعر.
مرثیه سرایی همواره به عنوان هنری ریشه دار در تاریخ دیرینه فرهنگ و ادب
استان اردبیل احساسات و ذایقه های لطیف شاعران این دیاررا برای علاقه مندان
و دوستداران اهل بیت به تصویر کشیده است.
هرچند که سایه زندگی پیچیده شهری بر سر این هنر طی چند سال اخیر سنگینی
کرده و مانع آن شده که صاحبان طبع های لطیف در این خطه شاعر خیز در خلوت و
آرامش آثار بدیعی همچون شاعران اعصار گذشته خلق نمایند اما با این اوصاف
شاعری و مرثیه سرایی در اردبیل هنوز هم جایگاه ویژه ای دارد.
درتاریخ ایران مرثیه سرایان اردبیلی بی شک نقش ارزنده و گرانسنگی در روایت
حماسه بزرگ عاشورا و انتقال آن به نسل های امروزی داشته اند.
به گفته صاحبنظران، هنر شعر دراردبیل در دوره صفویه که مرثیه سرایی به خاطر
علاقه شدید قلبی مردم این دیار به ائمه اطهار و خاندان عصمت و طهارت (ع)
در ادبیات منطقه مطرح شد ، به اوج درخشش خود رسید.
از آن هنگام بود که ده ها نفر از عندلیبان دیار شیخ صفی با نظمی روان و
دل نشین به توصیف حماسه حسینی و مدح و منقبت و ذکر مصائب ائمه معصومین
(ع) پرداختند.
امروز نیز اشعار مرثیه سرایان به نام اردبیلی که با هنرنمایی مداحان اهل
بیت به شکلی دلپذیر و تاثیر گذار ارایه می گردد، نقش به سزایی در رونق
عزاداری های ماه محرم در مناطق آذری نشین و سایر نقاط کشور دارد.
در مرثیه های شاعران اردبیلی به واقعه بزرگ کربلا از زاویه های گوناگون
پرداخت شده و در آن ها حماسه بزرگ پدید آورندگان عاشورا ، مظلومیت اهل
بیت و قساوت یزید و یزیدیان به زیبایی هر چه تمام عرضه شده است.
به نوشته مورخان معتبر ، مردم اردبیل بعنوان یکی از پیشگامان پذیرش دین
اسلام، به خاندان عصمت و طهارت عشق ورزیده و ادیبان خوش قریحه منطقه از آن
زمان مدح و منقبت چهارده معصوم (ع) را به نظم و نثر کشیده اند.
مرثیه سرایان فراوانی از جمله بیضا، دلخون ، ثابت ، ناصر ، عاصم ، مطلع،
ناطق، انور، غمگین، سیدحکاک، بختیاری ، جلیلی وند ، صدرالممالی ، یحیوی و
منزوی در این شهر می زیسته اند که اکنون فقط آثار ارزشمندی از آنان به
یادگار مانده است.
کارشناسان معتقدند سروده های حماسی برخی از مرثیه سرایان معاصر اردبیلی
به عنوان شاهکارهایی ازفرهنگ تشیع در نوع خود کم نظیر می باشند.
عباسعلی یحیوی مرثیه سرای اردبیلی می گوید: شمار دقیق آثار و کتب مرثیه
شاعران متوفی و درحال زندگی در اردبیل مشخص نیست اما شاید از یکصد عنوان
فراتر رود.
وی معتقد است: شاعران غیر مرثیه پرداز نیز دست کم باید در سروده های خود
نیم نگاهی به شور و حال سالار شهیدان داشته باشند.
وی می گوید: شاعران نوحه پرداز متوفی اردبیلی از شنیده های خود در منابر
علما و نیز مطالعه کتاب هایی چون مقاتل، تاریخ اسلام و وقایع کربلا در سرودن
اشعار حماسی استفاده می کردند.
یک شاعر اردبیلی می گوید: در طول 42 سال شاعری توانسته است کتاب "دولت
بیدار" و "شرح بی نهایت " را در رثای معارف و مصایب کربلا به چاپ برساند.
عسگر شاهی زاده که از 12 سالگی شعر می سراید گفت: از آثارش یک جلد از شرح
چهار جلدی عرفانی و فلسفی اشعار حافظ چاپ شده است و بقیه به همراه شرح
اشعار فضولی نیز در حال چاپ هستند.
وی افزود: یک جلد کتاب به نام قصائد فارسی را نیز به لحاظ مشغله زیاد
هنوز نتوانسته است به چاپ برساند.
رییس انجمن شعر و ادب استان اردبیل می گوید: هم اکنون در سطح این استان
500 نفر شعر می سرایند که 30 درصد آنان را بانوان تشکیل می دهند.
سیدعلی عابدیان به خبرنگار ایرنا گفت: انجمن شعر و ادب اردبیل در تمام
اعیاد ملی، مذهبی شب های شعر برگزار می کند.
وی، اضافه کرد: درحال حاضر علاوه بر انجمن شعر و ادب استان انجمن های ادبی
آل محمد ، دارلارشاد حسینی و حافظ نیز در این منطقه به صورت مستقل فعالیت
دارند.
او که متخلص به شاهد است و 29 سال است در زمینه های اجتماعی و عرفانی
شعر می سراید، گفت: به همین علت تعدادی از شاعران منطقه قادر به چاپ و نشر
سروده های خود نیستند.
وی افزود: باوجود این بیش از 100 عنوان کتاب شعر شاعران استان با مضامین
گوناگون و به ویژه حماسه کربلا طی سال های اخیر به چاپ رسیده است.
از شاعران پرآوازه اردبیلی مرحوم عباسقلی یحیوی پدر عباسعلی است که قلم
توانایش 65 سال درباره حماسه عاشورا نوشته است.
از این شاعر ملقب به تاج الشعرا ده ها اثر ارزشمند از جمله بساط کربلا ،
اسرار عاشورا ، پرچم عزا و آخرین آثار به یادگار مانده است.
ادیبان صاحب نظر ازوی به عنوان استاد مسلم تجسم در به تصویر کشیدن وقایع
کربلا و مصائب ائمه اطهار (ع) یاد می کنند.
اغلب منظومه های تاج الشعرا دارای آهنگی حماسی هستند بطوریکه خوانندگان و
یا شنوندگان ، خود را در قلب واقعه احساس می کنند.
مرحوم منزوی و مرحوم انور دو چهره ارزنده دیگر مرثیه اردبیل هستند که
پس از گذشت سال ها هنوز اشعار آن ها مورد استفاده اغلب مداحان اهل بیت (ع)
می باشد.
عسکر شاهی، منعم، محمد تقایی، هادی، غفاری، معزی، شفیع تفاخری، صبا،
صنعا، حسین بختیاری، عاصم، عابدیان، یوسف معماری، شفیع خلیل زاده، مجرد،
آذراوغلی، راثی، ناصر آزاد، ایلچی و ده ها شاعر نوجوان و جوان اردبیلی در
این زمینه قلم فرسایی می کنند.ک/4
618/587
شماره 016 ساعت 10:39 تمام
