"مهارتهای زندگی" نیازی ضروری اما ناشناخته
...............................................
زاهدان ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 20/09/87
اجتماعی.مهارت های زندگی.گزارش.
شاید تاکنون بارها به این سووال اندیشیده باشید که چطور اختلاف نظر بین
راننده و مسافر تاکسی آن نیز بر سر مبلغی ناچیز می تواند به ضرب و جرح
به وسیله سلاح سرد یا حتی مرگ یکی از طرفین بیانجامد؟
کافی است صفحات حوادث روزنامه های مختلف را نگاهی بیاندازیم تا ببینیم
بسیاری از نزاعها و حتی قتل ها و دیگر آسیبهای اجتماعی از برخی مسایل
کوچک ارتباطی نشات می گیرد.
پر واضح است که بسیاری مواقع یک عذرخواهی ساده، سکوت، تغییر لحن و نحوه
بیان جملات می تواند از بسیاری از مشکلات و ناهنجاریها جلوگیری کند.
حال سووال این است، چرا جامعه ما به این میزان از پرخاشگری رسیده است و
در اثر کوچکترین محرک و عامل تحریک کننده ، زود عصبانی می شویم و به قول
معروف، از کوره در می رویم و در نهایت نیز کار به جاهای باریک کشیده
می شود؟
کارشناسان، بسیاری از تنشها، استرسها و کشمکش های زندگی هر فردی را
نتیجه تواناییهای فرد در رعایت مهارتهای زندگی می دانند.
بسیاری از مشکلات ارتباطی ما با دیگران و حتی در ارتباط با خود، از نحوه
ارتباط و واکنش های بین ما با دیگران نشات می گیرد.
بر همین اساس، کارشناسان علوم اجتماعی و روان شناسی،آموزش مهارتهای
زندگی و نحوه ارتباط برقرار کردن با دیگران به ویژه از دوره کودکی را از
جمله موارد ضروری برمی شمارند.
علت بسیاری از مشکلات و ناهنجاریهای جامعه از نظر کارشناسان به نیاموختن
مهارتهای زندگی از سوی افراد عنوان می شود و برهمین اساس، نقش خانواده ها
در ارایه این آموزشها به کودکان و نوجوانان بیش از پیش اهمیت می یابد.
متخصصان علوم رفتاری بر این باورند که یکی از موثرترین برنامه های موثر
برای زندگی بهتر و سالم تر، آموزش مهارتهای زندگی است.
یک آسیب شناس اجتماعی در زاهدان به خبرنگار ایرنا گفت: مهارتهای زندگی،
مجموعه ای از توانایی هاست که زمینه سازگاری و رفتار مثبت و مفید را فراهم
می آورد.
"عباس سرحدی" هدف از آموزش مهارتهای زندگی را ارتقای سازگاری فرد ابتدا
با خود و سپس با دیگران و محیطی که در آن زندگی می کند، دانست.
او افزود:این مهارتها به ما می آموزد در طول زندگی به ویژه در موقعیتهای
پرخطر چگونه عاقلانه و صحیح رفتار کنیم و واکنش نشان دهیم.
وی درباره تاریخچه مهارتهای زندگی به صورت علمی گفت: آموزش این مهارتها
در سال 1979 و با اقدامات دکتر "گیلبرت بوتوین" آغاز شد که وی در این سال
یک مجموعه آموزش مهارتهای زندگی برای دانش آموزان کلاس هفتم تا نهم تدوین
کرد که با استقبال فراوان متخصصان بهداشت روان مواجه شد.
وی اضافه کرد: آموزش این مهارتها در کشور ما از سال 1381 آغاز شده و در
مقاطع مختلف تحصیلی اجرا می شود.
او ادامه داد: سازمان بهداشت جهانی، این مهارتها را با عناوین 10 گانه
خودآگاهی، همدلی، ارتباط موثر، روابط بین فردی، مقابله با استرس، مدیریت
بر هیجانها، روشهای حل مساله، تصمیم گیری، تفکر خلاق و تفکر نقدانه معرفی
کرده که هر یک رمز برخورداری از یک زندگی مطلوب بدون تنش و استرس است.
وی مهمترین و بزرگترین راه پیشگیری از آسیبهای اجتماعی در دنیا را
آموزش مهارتهای زندگی در همه سطوح جامعه دانست.
او گفت: آموزش مهارت زندگی در سطوح اولیه زندگی از اولویتهای سازمان
بهزیستی کشور بوده که بر اساس نظرسنجی انجام شده در کشور، مهمترین راه
پیشگیری از آسیب های اجتماعی، آموزش همین مهارتهاست.
با مشخص شدن اینکه مهارتهای زندگی چه مواردی را شامل می شوند، می بینیم
که در سطح جامعه بسیاری از انسانها در بیان و حرف توقع این مهارت ها را
از دیگران دارند و شاید به این توجه نکنند که خود چقدر این موارد را در
دستور کار قرار می دهند.
حال آنکه دانستن صرف این مهارتها کفایت نمی کند و درصورتی که جزء جزء
این مهارتها در زندگی ما جاری و ساری نشود، نمی توان انتظار داشت که
بسیاری از مشکلات رفتاری از این جامعه رخت بربندد.
هرچند ارایه آموزشهای مهارتهای زندگی در ایران از نظر زمانی بسیار
دیرتر از کشورهای پیشرفته شروع شده اما این، نباید دلیلی شود برای آنکه
ضرورت توجه به آن کمرنگ انگاشته شود.
یک روانشناس نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا یکی از راههای پیشگیری
از بروز مشکلات روانی و رفتاری را، ارتقای ظرفیت روانشناختی افراد دانست
که از طریق آموزش مهارتهای زندگی تحقق می یابد.
"نورالله بخشانی" اظهار داشت: براساس پژوهشهای متعدد و گسترده، تاثیر
مثبت آموزش مهارتهای زندگی در کاهش سوء مصرف مواد مخدر، پیشگیری از
رفتارهای خشونت آمیز، تقویت اتکا به نفس، افزایش مهارتهای مقابله با
فشارها و استرس ها، برقراری روابط مثبت و موثر اجتماعی و دیگر مشکلات
و ناهنجاریهای اجتماعی را تایید کرده است.
وی افزود: با آموزش این مهارتها، شخص قادر است بدون آنکه به خود یا
دیگران صدمه بزند، مسوولیتهای مربوط به نقش اجتماعی خود را بپذیرد و با
چالشها و مشکلات روزانه زندگی به شکل موثر روبه رو شود.
بخشانی بیان کرد: یادگیری موفقیت آمیز مهارتهای زندگی، احساس یاد گیرنده
را در مورد خود و دیگران تحت تاثیر قرار می دهد و همچنین کسب این مهارتها
موجب تغییر نگرش دیگران نیز در مورد فرد می شود.
وی اضافه کرد: به همین علت، کسب این مهارتها هم شخص و هم محیط را تغییر
می دهد و این اصل دو سویه، ارتقای بهداشت روان را شتابی دو چندان می بخشد.
بخشانی افزایش سلامت روانی و جسمانی و پیشگیری از مشکلات رفتاری و
اجتماعی را از موارد کاربرد مهارتهای زندگی توسط افراد بیان کرد.
او تاکید کرد: با توجه به مدارک و شواهد علمی و به منظور پیشگیری از
بروز آسیبهای اجتماعی مانند خودکشی، اعتیاد، خشونت، رفتارهای بزهکارانه و
اختلالات روانی لازم است به موضوع بهداشت روانی و اهمیت آن توجه بیشتری صورت
گیرد.
وی ادامه داد: مهارتهای زندگی هم به صورت یک راهکار ارتقای سلامت روانی و
هم به صورت ابزاری در پیشگیری از آسیبهای روانی و اجتماعی مبتلا به جامعه
نظیر اعتیاد، خشونتهای خانگی و اجتماعی، آزار کودکان، خودکشی، ایدز و
موارد مشابه قابل استفاده است.
او خاطرنشان کرد: مهارتهای زندگی ابزاری قوی در دست متولیان سلامت روانی
جامعه برای توانمندسازی جوانان در ابعاد روانی و اجتماعی محسوب می شود که
به افراد کمک می کند تا مثبت عمل کند و سطح بهداشت روانی خود و جامعه را
ارتقا بخشند.
مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور نیز در
این باره معتقد است: پارسال یک میلیون و 600 هزار دانش آموز در مقاطع
مختلف تحصیلی، آموزشهای مهارتهای زندگی را فراگرفتند.
"حبیب الله مسعودی فرید" اظهار داشت: با توجه به جامعه هدف در طرح
مهارتهای زندگی، 50 درصد از کودکان و نوجوانان کشور در معرض مستقیم
آسیبهای اجتماعی قرار دارند که با اجرای این طرح، زمینه برای آگاه سازی
آنان فراهم می شود.
وی گفت: این مهارتها که توسط کارشناسان به افراد آموزش داده می شود،
زمینه های خودباوری و توانمند شدن افراد را فراهم می کند و طبق بررسیهای
انجام شده، نتایج بسیار اثربخشی داشته است.
مسعودی درباره نحوه ارائه این آموزشها بیان کرد: مهارتهای زندگی برای
مقاطع مختلف تحصیلی طراحی شده و در دوره های پیش دبستانی، دبستان،
راهنمایی تا دانشگاه به همراه کتابهایی در اختیار دانش آموزان قرار
می گیرد.
اکنون که با تلاش دستگاههای اجرایی متولی بسترهای مورد نیاز برای ارایه
آموزش مهارتهای زندگی از این نظر فراهم شده، به نظرمی رسد افزایش حساسیت
خانواده ها و مطالبه بیشتر آنان دراین زمینه می تواند آینده ساز جامعه ای با
انسانهایی همراه با مهارتهای صحیح ارتباطی و در نهایت کاهش آسیبها و
ناهنجاریهای اجتماعی باشد.ک/4
7315/ 569/659
شماره 032 ساعت 10:29 تمام
