" تخت فولاد "، گورستان مقدس جهان تشیع را از خطر نابودی نجات دهید

" تخت فولاد "، گورستان مقدس جهان تشیع را از خطر نابودی نجات دهید # اصفهان ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 03/02/85 داخلی. فرهنگی و هنری . میراث فرهنگی .آثار تاریخی تقدس مزار تاریخی " تخت فولاد " اصفهان به گونه ای است که آن را یکی از " دروازه های بهشت " تصور کرده و در شمار مقدس ترین گورستانهای جهان تشیع نامیده اند. مورخین و کارشناسان به این مهم اذعان دارند که" تخت فولاد" علاوه بر ارزش تاریخی،به دلیل وجود مزار گروه بزرگی از روحانیون، دانشمندان، علمای شیعه و به روایاتی پیامبران الهی، در شمار مقدس ترین اماکن جهان تشیع است. بااین وجود شماری از کارشناسان میراث فرهنگی براین اعتقادند که بر پیکره مجموعه تاریخی " تخت فولاد "در سالهای اخیر آسیبهایی وارد شده و مورد گزند قرار گرفته است. "علیرضا خواجویی " مدیر حفظ آثار تاریخی و پاسداری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان گفت: چند سالی است که تخت فولاد به بهانه بهسازی و نوسازی رو به تخریب رفته است. وی اظهار داشت:بناهایی که بر روی مزار رجال تخت فولاد برافراشته شده است و سنگهایی که بر آنها نهاده اند،خود سندی تاریخی و هنری در معماری و حجاری و خوشنویسی است. وی خاطرنشان کرد: آسیب به این آثار به بهانه توسعه و نوسازی درعصر هجوم فرهنگهای بیگانه، نتیجه ای جز از بین بردن اسناد هویت ملت و کشور ایران در بر ندارد. وی تصریح کرد: در گورستان تخت فولاد افزون بر 400 بقعه وجود دارد که اغلب این بناهای تاریخی در عهد صفویه ساخته شده است. وی اظهار داشت :تخت فولاد که به عنوان زیارتگاه و مدفن رجال و شخصیت های طرازاول میهن ماست مورد بی مهری قرار گرفته و به برخی از آثار آن آسیب زده شده است. وی گفت: بسیاری از بقعه ها و آرامگاه ها در فتنه افغانهادر دوره های گذشته تخریب شد ولی در دهه های اخیر نیز به دلیل احداث ساختمانهای دولتی ، تصرف عدوانی اراضی و تبدیل آن به مدرسه ، پایگاه هوانیروز ، مغازه و ساختمان مخابرات ، روند تخریب تخت فولاد تداوم یافت. وی یادآور شد:پس از ممنوعیت دفن اموات در تخت فولاد در سال 63،تخریب قبور و تکایا سرعت بیشتری یافت و بسیاری از تکایا از جمله بقعه"الله وردی خان"، "سید ابوالقاسم خواجویی" و تکیه "بابا بیات " تخریب شد. خواجویی گفت:آنچه تخت فولاد را در زمره یکی ازمیراثهای فرهنگی بسیار مهم اصفهان قرار داده،وجود قبور شخصیتهای مهم دینی و عرفانی، هنری و سیاسی در آن است. به گفته وی، هنوز هم می توان تخت فولاد را از خطر نابودی رها کرد و این مهم نیاز به همکاری و همگامی ادارات و دستگاه هایی دولتی دارد. وی همچنین به روند تخریب تخت فولاد در دوران معاصر اشاره کرد و افزود: به بهانه ایجاد فضای سبز،آب به زیر قبور مومنین راه یافت و دیوار تکیه ها و اتاقهای این مکانها تخریب شد. خواجویی تصریح کرد : تصرف اراضی تخت فولاد توسط مردم فقیر و بی بضاعت و احداث ساختانهای بدون مجوز در تخت فولاد با کیفیتی نازل ، از جمله مواردی است که به این مجموعه تاریخی آسیب زده است. وی همچنین تخریب بقایای محوطه تاریخی " لسان الارض"،تخریب"بقعه یوشع نبی" ، تخریب تکایای "تویسرکانی"،"فال سراب " ،" ابوالمعالی" ، " شهشهانی" و "ریزها"و تخریب باغات،مسیر نهرهای سنتی، قطع درختان قدیمی توت را از دیگر آسیبهایی عنوان کرد که در بتدریج بر پیکرخ تخت فولاد وارد شده است. "حسین یقینی"محقق و آگاه به میراث فرهنگی نیز در این باره گفت:این میراث غنی و ارزشمند به مرور رو به نابودی رفته و ویران شده است. وی با تاکید بر اینکه باید برای نگهداری و جلوگیری از تخریب این میراث ارزشمند جهان تشیع تلاش شود، افزود:در زمان حاضر اقدامات مثبتی درتخت فولاد انجام گرفته که امید است ادامه داشته باشد. وی اظهار داشت:شهرداری پس از انقلاب تخریب زیادی را در تخت فولاد به وجود آورد که جبران ناپذیر است. به گفته وی، شهرداری با تخریب تعدادی از بقعه و تکایا اقدام به خیابان -سازی و ایجاد ساختمان مخابرات و مدرسه کرد. وی بااشاره به اینکه با تخریب برخی از تکایا و بقعه ها بسیاری از آثار معماری از بین رفت،افزود: بسیاری ازتکایای تخریب شده تخت فولاد ،از خاندان امامان بودند. یقینی افزود: ممکن است از رجال مذهبی و سیاسی نشانه و هویتی باقی مانده باشد، ولی هویت بسیاری از رجال هنری که سند و مدرکی از آنها نیز موجود نیست، با تخریب بقعه و تکایایشان از بین رفت. وی اظهارامیدواری کرد: مسوولین اصفهانی به حفظ و نگهداری این ذخایر غنی بپردازند و این قبرستان ارزشمند را که در جهان تشیع دومین قبرستان محسوب می شود از خطر نابودی نجات دهند. "حسین حمیدی" مدیر مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی" تخت فولاد " متعلق به شهرداری اصفهان نیز در این باره گفت: از سال گذشته تاکنون حتی یک مترمربع در تخت فولاد تخریب صورت نگرفته است. وی خاطرنشان کرد: هرگونه دخل و تصرف، بازسازی و نوسازی در تخت فولاد با هماهنگی میراث فرهنگی صورت می گیرد. وی یادآور شد: اگر میراث فرهنگی ساماندهی قبور را تخریب می داند ، بحث جداگانه ای است. به گفته وی ، اکثر نقشه ها و طرحها برای ساماندهی قبور توسط کارشناسان میراث فرهنگی تایید می شود. حمیدی گفت:میراث فرهنگی خود برای ساماندهی تخت فولاد به دلیل نداشتن بودجه اقدامی نمی کند واگر شهرداری نیز به ساماندهی تخت فولاد نپردازد، باقیمانده این مجموعه از میان می رود. به گفته وی، مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد به این مجموعه به عنوان یک بحث ویژه نگاه می کند. "تخت فولاد"به عنوان یکی از گنجینه تاریخی و مذهبی جهان تشیع، دربرگیرنده مقابر و مزار شمار بزرگی از مشاهیر عرصه علم ، هنر و مذهب است. این مزار تاریخی در جنوب شرقی شهر اصفهان در مساحتی حدود 75 هکتار قرار دارد و قدمت آن بنا به روایاتی به پیش از ظهور اسلام بازمی گردد. وجود قبر منسوب به"یوشع نبی"ازپیامبران بنی اسرائیل در تکیه"لسان الارض" و تعدادی سنک قبر با خطوط کوفی و نسخ با تاریخ های 567 و 686 هجری نشان از قدمت کهن این مجموعه در ادوار مختلف تاریخی دارد. از قرون هفتم تا دهم هجری مزار تخت فولاد یکی از جایگاههای عبادت و ریاضت بوده است و عرفا و زهادی همچون" بابارکن الدین "و"بابافولاد" در آنجا برای خود عبادتگاههایی ساخته و به راز و نیاز مشغول بودند. از دیگر مشاهیر و بزرگان تخت فولاد "علامه آقا حسین خوانساری"،"میر محمد اسماعیل خاتون آبادی "،"جهانگیرخان قشقایی"،"حکیم میرابوالقاسم میرفندرسکی"، "میرزا ابوالمعالی کلباسی " و " فاضل اصفهانی "را می توان نام برد. مجموعه تخت فولاد اصفهان در سال 1373 خورشیدی به عنوان آثار ملی ایران ثبت شد. 2357/546/543