نگاهی به تعزیه خوانی در خراسان شمالی
#
بجنورد ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 07/11/85
داخلی.اجتماعی.آیینها.تعزیه.
تعزیه و شبیه خوانی یکی از آیین های دیرپای مذهبی است که از گذشته های دور
به عنوان ابزاری برای انتقال پیام واقعه کربلا به عموم مردم مورد استفاده
قرار گرفته و از جایگاه خاصی برخوردار بوده است.
هر ساله در ماه محرم و ماه صفر جای جای خراسان شمالی میزبان گروه های
هنری متعدد تعزیه گردان و شبیه خوان است که به رسم دیرین، این فرهنک شفاهی
را سینه به سینه تا به امروز منتقل کرده اند.
گروه های فعال در زمینه برگزاری آیین تعزیه داری در استان خراسان شمالی
بیشتر در مناطقی چون جاجرم، گرمه، ایور، درق، سنخواست، شوقان، بدرانلو ،
خراشا و چناران فعالیت دارند.
این مراسم چنان در دل و جان مردم این مناطق ریشه دوانده که بدون دخالت
هیچ نهاد خاصی، بصورت خودجوش و تنها از روی اعتقاد مردم و عشق و ارادت
آنان به امام حسین (ع) و اهل بیت پیامبر برگزار می شود.
یکی از تعزیه خوانان شهر "گرمه" در گفت و گو با خبرگزاری جمهوری اسلامی
می گوید که اشتیاق به برگزاری این آیین را از پدران خود به ارث برده است.
غلامحسن صادقی که با دو پسر و نوه هایش هر ساله این آیین مذهبی را برپا
می کنند، گفت: مراسم تعزیه داری و شبیه خوانی به صورت خودجوش و مردمی برپا
می شود.
وی می گوید: حتی کلیه آلات و ادوات جنگی و نیز وسایل نواختن موسیقی را
وسایل مورد نیاز آن مانند شیپور، قره نی، طبل، سنج، شمشیر و اسب و شتر،
علم، چهلچراغ، علامت، نخل، خیمه، کلاه خود، زره، مشک و لباسهای مورد نیاز
را نیز خود تعزیه خوانان و یا مردم تهیه می کنند.
وی از تعزیه طفلان مسلم، ماجرای حربن یزید ریاحی، داستان وهب، شهادت
قاسم بن الحسن (ع) ، طفلان زینب، حماسه آفرینی حضرت اباالفضل العباس (ع)،
شهادت حضرت علی اکبر (ع) و حضرت علی اصغر (ع) به عنوان تعزینه های اصلی نام
برد که در روزهای تاسوعا و عاشورا اجرا می شود.
وی گفت : مهمترین و طولانی ترین تعزیه ماه محرم به روز عاشورا اختصاص
دارد که از صبح آغاز می شود و تا ظهر عاشورا ادامه دارد.
یکی دیگر از تعزیه داران در شهر "درق" از توابع شهرستان جاجرم نیز در
خصوص تعزیه خوانی گفت: این آیین را در ماه محرم، صفر، روزهای شهادت امامان
معصوم و حتی در ولادت ها نیز برگزار می کنند.
حاجی بابا فخرانی تعداد مجالس تعزیه خوانی را 53 مجلس ذکر کرد و گفت:
تعزیه خوانان با حفظ کردن و یا خواندن از روی نسخه نقش خود را ایفا می کنند.
وی اشاره به قدمت نسخه های تعزیه خوانی کرد و گفت: برخی از نسخه ها بیش از
200 سال نیز قدمت دارند و به صورت دست نویس و با خطوط بسیار خوش و زیبا به
یادگار مانده اند.
او افزود: تمامی نقش های تعزیه داری را مردها اجرا می کنند و برای نقش های
زنانه مانند نقش حضرت زینب (س ) از افرادی که دارای صدای زنانه اند و یا از
کودکان زیر 15 سال استفاده می شود.
این تعزیه خوان ساماندهی و آموزش گروه های تعزیه با برنامه های منسجم برای
اجرای درست این هنر نمایشی دینی را ضروری خواند.
"رجبعلی آبراهه" یکی دیگر از تعزیه خوانان خراسان شمالی معتقد است که
این هنر نمایشی نقش موثری در پیوند معنوی نسل جدید با فرهنک قیام عاشورا
دارد.
وی می گوید: هنوز که هنوز است و با وجود گذشت سالیان سال از اجرای آیین
تعزیه، از شمار طرفداران این مراسم کاسته نشده و این نشان از علاقه و
ارادت مردم ما به خاندان پیامبر و نیز این هنر نمایشی دارد.
وی خواستار ساماندهی گروههای تعزیه خوانی توسط ادارات و نهادهای مربوط و
حمایت از آنان و نیز تربیت نیروهای جوانتر برای خالی نشدن این عرصه از
افراد مستعد و علاقه مند شد.
7184/ 626/659