نگاهی به هنر و صنعت دستی سفالگری در گناباد
#
گناباد ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 21/06/84
داخلی.فرهنگی.صنایع دستی.سفالگری.
مدیر اداره میراث فرهنگی و گردشگری گناباد می گوید هنر سفالگری این خطه
توسط مرکز هنرهای سنتی این اداره احیا شده و به جوانان آموزش داده می شود.
علیرضا شناسایی روز دوشنبه به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: سفال گناباد
از قدمت زیادی برخوردار است ولی به لحاظ فقدان حمایت و نبود صرفه اقتصادی
به فراموشی سپرده شده بود.
وی افزود: پیش از این در روستای "مند" شهرستان گناباد شغل قالب مردم
سفالگری بود بطوری که 91 کارگاه سفال در این روستا فعال و حدود 450 نفر
در آنها مشغول کار بوده اند.
او گفت: اما امروز شمار این کارگاهها کاهش یافته و تنها 15 نفر به این
حرفه اشتغال دارند.
وی افزود: اکثر سفاگران به آجرپزی و رانندگی روی آورده اند و سالها
تجربه و هنر در این زمینه راکد مانده است.
او گفت: اداره میراث فرهنگی گناباد برای احیا هنر سفال چینی نمونه های
آن را در نمایشگاه بین المللی مشهد به نمایش گذاشت که با استقبال بسیار
خوب بازدیدکنندگان مواجه شد.
وی افزود: هم اینک تعدادی از سفال چینیهای ساخت یک استادکار جوان این
حرفه در موزه گناباد در معرض دید عموم قرار گرفته است.
این استادکار جوان نیز در خصوص قدمت سفالگری در گناباد گفت: بررسیهای
باستانشناسی در این شهرستان نشان داده حداقل از هزاره سوم پیش از میلاد
سفالگری در گناباد رواج داشته است.
حسن ترابی افزود: سفالهای پراکنده در محوطه های باستانی تا اواخر صفویه
که در این شهرستان کشف شده همانند سفالهای سایر نقاط خراسان است.
وی گفت: اما از اوایل قرن 12 هجری نوعی سفال جدید با ویژگیهای خاص در
گناباد ظاهر شد که در کارگاههای متعددی در روستای مند در حاشیه شمالی
شهرستان گناباد ساخته می شد.
این سفالگر جوان افزود: نقاشی بر روی سفال یکی از زیباترین کارهایی است
که می توان انجام داد، سفال گناباد هم خالی از این موضوع نبوده و نقوشی
شامل گروههای انسانی، حیوانی، گیاهی و هندسی در آنها بوده که برخی تزیینی
و برخی ظاهرا ریشه اسطوره ای و تاریخی دارند.
ترابی گفت: نقوش خورشید خانم، نقش ماهی و درخت زندگی بسیار زیاد در
سفالینه های گناباد دیده می شوند.
وی افزود: به لحاظ اینکه خورشید در فرهنک ایران باستان جایگاه ویژه ای
دارد و از کهنترین دوران دستمایه هنری ایرانیان بوده در سفال گناباد هم
خورشید تابان بیش از هر پدیده ای دیگر بر کف و نقطه مرکزی خودنمایی می
کند.
او در خصوص نقش ماهی بر سفال هم می گوید: ماهی یکی از عناصر عمده تزیین
ظروف سفالی گناباد است و معمولا بصورت افقی و عمودی بر بدنه ظروف و سطح
داخلی آن نقش بسته و در فرهنک اعتقادی ایران قدیم سرور آفریدگان اورمزد
در مقابل وزغ است.
وی افزود: این نوع سفال نوظهور با سفالهای میبد یزد، استهبان فارس و
شهررضای اصفهان شباهت دارد.
او گفت: سفال ساخت روستای مند نیز به لحاظ نوع مواد تشکیل دهنده به دو
گروه جسمی و چینی تقسیم می شود که نوع چینی آن به فراموشی سپرده شده است.
وی افزود: این نوع سفال با توجه به زحمت بسیار زیاد برای ساخت و مقرون
به صرفه نبودن از لحاظ اقتصادی، کمتر مورد رغبت سازندگان قرار گرفت.
او گفت: مصالح به کار رفته در سفال چینی پودر سنک سفید و گل سرشور است.
وی افزود: تنها حدود دو ساعت نقاشی این نوع سفال بطول می انجامد والان در
میبد یزد و شهررضا اصفهان تولید می شود.
این استاد کار سفال گفت: با حمایت مرکز آفرینشهای هنری سنتی میراث
فرهنگی این هنر که بیش از 20 سال است گرد و غبار فراموشی گرفته احیا شده
است.
وی افزود: به زودی کارگاه چینی سنتی با نقوش سنتی مرسوم در گناباد شامل
مرغی، گل سرخی، مینایی، مرغ و ماهی فعال شده و تولیدات آن به بازار عرضه
می شود.
662/660
تمام
